March 29, 2024

భూరితాత

రచన: భాస్కరలక్ష్మి సంభొట్ల

అర్ధరాత్రి రెండు అయినట్టు ఉంది, టెలిఫోన్ చప్పుడికి ఇంట్లో అందరం హాల్లోకి వచ్చాము. మా అబ్బాయి తేజ పేరున్న హృదయవ్యాది నిపుణుడు కావడంతో మాకు ఇవి మామూలే. ఎదో అత్యవసర పరిస్థితిట, హాస్పిటల్ నుండి సందేశం, హడావిడిగా అబ్బాయి వెళ్ళిపోయాడు. నాకు, మా ఆవిడకి వెంటనే నిద్ర పట్టలేదు. ఏవో కబుర్లు చెప్పుకుంటూ, టీవీ చూస్తూ ఉన్నాము. ఇంతలోనే తేజ వచ్చేశాడు. ఎవిట్రా అంటే ఐదేళ్ల చిన్న కుర్రాడికి నిన్న సాయంత్రం శస్త్ర చికిత్స
చేశారుట, ఆ పిల్లాడికి ఇందాక ఒక్కసారిగా ఊపిరి బిగపెట్టడంతో మావాడు చికిత్స చేసి పిల్లాడిని గండం నుండి కాపాడాడుట.

హమ్మయ్య అని ఇద్దరం మంచినీళ్లు తాగి, పడుకుందాం అని లోపలి వెళ్తున్నాం. ఈసారి కాలింగ్ బెల్ మోగింది . మా వాడు తలుపు తెరవగానే ఆ ఐదేళ్ళ పిల్లాడి తల్లిట, ఏడుస్తూ మావాడి కాళ్ళ మీద పడి తను కటిక బీదరాలు అని, భర్త ఎప్పుడో వదిలేసి వెళ్ళిపోయాడని, ఈ ఆపరేషన్ కి డబ్బులు లేవు అని మొరపెట్టుకుంది. డబ్బులు ఇస్తే కానీ పిల్లాడిని ఇంటికి పంపమని హాస్పిటల్ వాళ్ళు చెప్పారని, మీరు చెప్తే ఒపుక్కుంటారు అని బతిమాలింది. మా వాడు వెంటనే హాస్పిటల్ కి ఫోన్ చేసి డబ్బు విషయంలో వారిని ఇబ్బంది పెట్టదని, పూర్తిగా నయం అయ్యాకనే పిల్లాడిని ఇంటికి పంపమని చెప్పాడు. ఆ తల్లి కోటి దండాలు పెట్టి, కృతజ్ఞతలు చెప్పుకుని వెళ్ళింది.

నిజము చెప్పద్దూ నాకు పుత్రోత్సాహం పొంగుకు వచ్చి, చాలా గర్వంగా అనిపించింది.

కానీ ఆ పిల్లాడి తల్లిని చూస్తే ముప్పైఏళ్ళ క్రితం నన్ను నేను చూసుకునట్టు అనిపించింది. గర్వం అణిగిపోయింది. మా భూరితాత గుర్తుకువచ్చారు, అస్సలు మార్చిపోతే కదా గుర్తు రావడానికి, మా జీవితాలే ఆయన పెట్టిన భిక్ష.

మనస్సు గతంలోకి వెళ్ళిపోయింది.

ముప్పైఏళ్ల క్రితం, రాజోలు మున్సిపాలిటీలో గుమాస్తాగా పని చేసే నాకు, నిడదవోలుకి బదిలీ అయింది. ఐదేళ్ళ మా తేజ, నా అర్దాంగితో కలిసి అక్కడ మూడు డాబాల వీధిలో చిన్న ఇంట్లోకి అద్దెకు దిగాము. అది వర్షాకాలం కావడంతో, దిగిన మర్నాడే మా వాడికి చలిజ్వరం వచ్చింది. నీళ్ళ తేడా ఏమో అనుకుని ఇంటివైద్యం చేసినా గుణం కనపడకపోగా ఇంకా ఎక్కువ అవసాగింది. ఇక లాభం లేదు అనుకుని అక్కడ ప్రభుత్వ వైద్యశాలకి తీసుకుని వెళ్ళాం, అది పచ్చకామెర్లని, వెంటనే రాజమండ్రి తీసుకుని వెళ్లాలని సూచించారు. ఇంటికి వచ్చి అన్నీ సద్దుకుని వెళ్ళేలోపలే భోరున వర్షం, కుంభవృష్ఠి. ఇంతలో ఊరు ఊరు అంతా అల్ల కల్లోలం. గోదావరి వరదలని, ఎక్కడి వారు అక్కడ ఉండాలని సూచనలు జారీ చేసారు. ఊరిలో విద్యుత్ , టెలిఫోన్ సరఫరా నిలిపివేసారు. పిల్లాడిని చూస్తే దక్కేలా లేడు. ఏమి పాలుపోక దిక్కుతోచని స్థితి లో ఏడుస్తూ ఉండగా గొడుగు వేసుకుని, మోకాళ్ళ లోతులో ఉన్న వరదలో ఈదుకుంటూ, రామంగారు వచ్చారు. ఆయిన సందు చివర్లో ఉండే ఆయుర్వేద వైద్యులు భూరితాత గారి అబ్బాయి. మా పక్కింటివాళ్ళు మా అబ్బాయి విషయం చెపితే, వైద్యం దొరకక ఇబ్బంది పడుతున్నాము అని తెల్సి, కామెర్లకి ఆయుర్వేదంలో గోమూత్రము, గోవు పేడతో చేసిన మందులు తెచ్చి, వాటిని ఆవుపాలు బెల్లం కలిపిన అన్నంతో వేసుకోవాలని చెప్పి,ఇలా మూడురోజులు పత్యం చేస్తే పిల్లాడికి ఎలాంటి ప్రాణ పాయం లేదని భరోసా ఇచ్చి వెళ్లారు. వెళ్తూ వారి ఇంటి గోశాలలో ఉన్న ఆవు పాలు, శ్రేష్టమయిన నల్ల బెల్లం కూడా ఇచ్చి వెళ్ళారు, ఈ వరదల్లో మాకు అవి దొరుకుతాయో లేవో అని. నిజంగా ఆ శ్రీనివాసుడే మా ఇంటికి వచ్చి మాకు దారి చూపించాడు అన్నట్టు తోచింది. భూరితాత గారి మందులు మా వాడి మీద పనిచేశాయి. మావాడు మూడు రోజుల్లో కొలుకున్నాడు. మా ఆవిడ చేత చక్కెర పొంగలి చేయించి, దేవుడికి నైవేద్యం పెట్టి, భూరితాతగారి ఇంటికి కృతజ్ఞతపూర్వంగా బయలుదేరాను.

ఆయిన గురించి, ఆయన ఇంటి గురించి విన్నదే కానీ ఇంతవరకు చూసింది లేదు. మూడు డాబాల వీధిలో మొదటి ఇల్లు వారిదే. అది ఐదువందల గజాల ఇల్లు. ఇల్లు కన్నా పర్ణశాల అంటే బావుంటుంది. గేటు తెరిచుకుని లోపలకి వెళ్ళగానే ఎడమచేతి వైపు ఒక వారుగా గోశాల. కుడిచేతి వయిపు మొత్తం ఆయుర్వేద మొక్కలు, ఆయుర్వేద మందులు తయారు చేసే గది, ఎత్తయిన వేప,రావి , రకరకాల పండ్ల చెట్లు. మధ్యలో ఇల్లు. ఇంటి వెనక ఒక వారకి బావి, మధ్యలో తులసమ్మ, ఇంకో వారకి కూరలు పండించే మడి. ఇంటి మొదట్లో పెద్ద వసార. అక్కడ పదిహేను మంది పిల్లలకి భూరిగారి అబ్బాయి రామంగారు వారి ఆవిడా ఉచితంగా విద్యా బోధనలు చేస్తున్నారు. వారిరువురు ఇక్కడ ప్రభుత్వ పాఠశాలలో అధ్యాపకులు. ఇవి కాకుండా తీరిక సమయంలో ఆయుర్వేద మందులు చేయడంలో, గోశాలని శుభ్రపరచడంలో, తోటపనిలో నిమగ్నులయి ఉంటారు. ఇంటి చివర్లో పెంకుటిల్లుతో చేసిన విశాలమైన వంట గది ఉంది.

అది నిత్యాగ్నిహోత్రం, మరి రోజుకి కనీసం పది మంది వారాలు చేసుకునే అబ్బాయిలు అక్కడ భోజనాలు చేస్తూ ఉంటారు. భూరితాత గారి సతీమణి అన్నపూర్ణ గారు పేరుకు తగ్గట్టుగా వందలమందికి అక్కడ వండి వారుస్తూ ఉంటారు.

వసార దాటి ఇంటి లోపలికి వెళ్ళగానే పెద్ద హాల్ లో పడక కుర్చీలో తెల్లని పంచె, తెల్లటి జుబ్బా ,అంతకన్నా తెల్లటి ఛాయలో నుదుటి విభోది పెట్టుకుని కాశీ విశ్వేశ్వరుడిలా మెరిసిపోతున్న భూరితాతని చూసి అచేతనంగా ఉండిపోయాను. ఆయిన మనవలు ఆయనకి అన్నం తినిపిస్తున్నారు. నన్ను చూసి కూర్చోమని సంజ్ఞ చేశారు. ఇంతలోనే రామంగారు వచ్చి కూర్చోమని చెప్పి, మంచినీళ్లు ఇచ్చారు. నా ప్రశ్నార్ధకమయిన మోహము చూసి రామంగారే బదులు ఇచ్చారు, భూరితాతకి పక్షవాతం వచ్చి ఏడాది అయింది అని, ఎడమ వయిపు మొత్తం చలనం లేదని, మాటకూడా స్పష్టంగా రావట్లేదని, అయిన్నప్పటికి చురుగ్గా అని పనులు చేస్తూ, మందులు ఎలా చేయాలో చెప్తూ, పిల్లలతో ఆనందంగా గడుపుతున్నారని చెప్పారు.

ఆయిన జీవితం, ఆయిన కుటుంబం రెండూ ఎంత స్ఫూర్తి దాయకం , కొన్ని వందల మందికి ఉచితంగా వైద్యం , భోజనం, విద్య అందిస్తున్నారు. మా అబ్బాయిని కాపాడినందుకు కృతజ్ఞతలు తెలుపుకుందాం అని వెళ్ళాను. కానీ నా కర్తవ్యం వేరే ఉంది అని గుర్తించాను. చక్కెర పొంగలి అన్నపూర్ణ గారికి ఇచ్చి , ఆదిదంపుతులు ఇద్దరికీ నమస్కారం చేసుకుని ఇంటికి వచ్చాను.

ఆ తరువాత నిడదవోలులో ఏడాది కన్నా ఎక్కువ కాలం ఉండదలేదు. ఉద్యోగరీత్యా ఊర్లు బదిలీ కావాల్సి వచ్చింది. ఆఖరికి హైదరాబాద్ లో ఇల్లు కట్టుకుని రిటైర్ అయ్యాను. మా అబ్బాయి భూరితాతని స్ఫూర్తిగా తీసుకుని కష్టపడి డాక్టర్ చదివాడు. ప్రముఖ వైద్యశాలలో పని చేస్తున్నాడు. ఈ మధ్యనే వివాహం కూడా చేసాము.

ఎన్ని ఊర్లు వెళ్ళినా భూరితాతని నేను , మా కుటుంబం మర్చిపోలేదు. మేము ఊరు వదలి వచ్చిన మూడేళ్లకి భూరితాత కాలం చేసారు అని తెల్సి వెళ్ళాము. ఆయినని కడసారి చూసుకోడానికి వచ్చిన జన సంఖ్యని చూసి చెప్పచ్చు ఆయిన చేసిన మంచి అంత ఇంత కాదని. రామంగారితో అప్పుడు అప్పుడు ఫోన్లో మాట్లాడుతూ ఉంటాను. ఈనాటికి భూరితాతగారి మనవలు, మనవరాళ్ళూ అవే సేవలు అందిస్తున్నారు అని తెల్సి చాల సంతోషించాను.
‘ఏవండి కాఫీ’ అనే పిలుపుతో గతం నుండి ప్రస్తుతానికి వచ్చాను. కాఫీ తాగి, స్నానం చేసి దేవుడికి దండం పెట్టుకుని నా రోజు వారి దినచార్యలోకి దిగాను. ముందుగా ఇంటి గేటు పక్కనే ఉన్న గోశాల లోకి వెళ్లి మేము పెంచుకుంటున్న మూడు గోమాతలకి గ్రాసం వేసి , చుట్టూరా శుభ్రం చేసి వచ్చాను. ఇంట్లో ఒక వారకి పెంచుకుంటున్న పూల మొక్కలకి, కూర మొక్కలకి నీళ్ళు పోసాను. ఇంటి వెనకాల ఉన్న వేప, రావి, ఉసిరి, మవిడికాయ చెట్లకి కూడా నీళ్ళు పోసాను.

ఇంటి చుట్టూరా ఉన్న ఎండి పోయిన ఆకుల్ని ఏరి చెట్లకి ఎరువుగా వేసాను.ఇంతలో మా ఆవిడా, కోడలు వంట పూర్తి అయిందని అనగానే మేము నలుగురం కలిసి అల్పాహారం చేసాము.

అబ్బాయి తేజ హాస్పిటల్ కి వెళ్ళిపోయాక, ఇంటి ముందున్నకొద్దిపాటి స్థలంలో బల్లలూ, కుర్చీలు వేసి , వండిన అల్పాహారం, భోజనం అన్ని సిద్ధం చేసి పెట్టాను. మధ్యాహ్నం లోపు మేము కాకుండా కనీసం ఒక పది మందికి సరిపడేలా వంట చేసి ఉచితంగా భోజనం పెట్టడం మా దినచర్య లో భాగమే. ఇంటి బయట ఉచితంగా అన్న దానం అని చిన్న బోర్డు పెట్టాను. మా సందులోకి వచ్చిన చిన్న చిన్న వ్యాపారస్తులు , ఏమి లేని ముష్టివాళ్ళు , మా అబ్బాయి కోసం వచ్చే రోగులు , వారి బంధువులు మా ఇంటి అతిధులు.

భోజనాలు అయ్యాక కొద్దిగా విశ్రాంతి తీసుకున్నాను. సాయంత్రం ఐదింటికి పది మంది పేద పిల్లలకి పాఠాలు చెప్పి , వాళ్ళని పంపించి, తేజ కోసం ఎదురు చూడ సాగాను.

ఆరున్నరకి తేజ రాగానే కాసేపు విశ్రాంతి తీసుకుని ఇద్దరం, డాబా పయిన ఉన్న గది తలుపు తెరిచి కూర్చున్నాము. అది తేజ రోగులని చూసే గది. రోజు ఏడింటి నుండి తోమ్మిదింటి దాకా ఉచితంగా రోగులని చూస్తుంటాడు. ప్రైవేట్ వైద్యశాలలో పని చేస్తున్నా , రోజు ఇంట్లో ఇలా ఉచితంగా వైద్యసేవ చెయ్యడం, ఉచితంగా లేని వారికి శస్త్ర చికిత్స చెయ్యడం, వారాంతంలో మారుమూల పల్లెటూర్లలో ఉచిత చికిత్స శిబిరాలు పెట్టడం వాడికి అలవాటు.

ఇంతలోనే ఎవరో ‘ సారూ, ఇది భూరి నిలయం ఏనా, డాక్టర్ గారు ఉన్నారా అండి’ అని వినపడి ‘ ఇదే బాబు లోపలకి రా’ అంటూ పయినుండి అరిచాను, కానీ మనసులో మాత్రం ‘అవును ఇదే భూరినిలయం, అచ్చం భూరితాత ఆలోచనలతో , ఆదర్శలతో కట్టుకున్న ఇల్లు. ఇంతకన్నా భూరితాత రుణం ఎలా తీర్చుకోవాలో తెలియలేదు మరి’ అనుకున్నాను.

*******

9 thoughts on “భూరితాత

  1. Dear Lakshmi! Excellent loved every bit of it..your story line made me sit and read the entire story till the end..feel good buddy..would wait for ur next story

  2. Chala andam ga allaru laksksmi Boorithatha katha ni….. Godavari jilla maandalikam spastam ga undi mee raatha lo… anthya baagam adbutham….

  3. Beautiful.. memu kooda moodu daabala veedhilone vundevallam.. bhoori sasthry gari inti varnana, aayana gurinchi.. chaala bavundi… nenu emotional ayipoyanu..ee story chadivi.
    Keep it up!!

Leave a Reply to Dr. Tangirala . MeeraSubrahmanyam Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *