రచన: గంటి భానుమతి
నా ఎదురుగా ఆ అమ్మాయి . రెండు రోజుల క్రితం పేపర్లలో, టీవీల్లో కనిపించిన అమ్మాయి. నీట్ పరీక్షలే జీవితం అనుకున్న అమ్మాయి, అందులో క్వాలిఫై అవలేదు కాబట్టి, జీవించడం దండగ అనుకున్న అమ్మాయి, ఓ పదంతస్థుల భవనం మీద నుంచి కిందికి దూకి ఆత్మహత్య చేసుకోడానికి సిద్ధపడ్డ అమ్మాయి. సెక్యూరిటీ గార్డు చూడకపోతే , మార్చ్యూరిలో ఉండాల్సిన అమ్మాయి, కానీ ఇప్పుడు మాత్రం నా ఎదురుగా తల దించుకుని ఉంది. ఆమె పేరు నీలిమ.
నీలిమని కౌన్సిలింగ్ కోసం తీసుకొచ్చారు . ఇలాంటి కేసులకి , సాధారణంగా ముందు ఇతరుల అనుభవాలు వాడుతూంటాను. ఆ అనుభవాలు ఎప్పుడూ పాఠాలే. అది నాకు ఓ పెద్ద రిఫరెన్స్ పుస్తకం లాంటిది. అయితే అప్పుడప్పుడు ఆ అనుభవాలకి నేను కాస్త కల్పించి చెప్తూంటాను. ఇది నా ట్రీట్మెంట్లో ఓ భాగం. ఈసారి నీలిమ ట్రీట్మెంటుకి మా దగ్గర పనిచేస్తున్న సిస్టర్ మారియా అనుభవం తీసుకున్నాను.
ఎప్పట్లాగే మొదలు పెట్టాను. నీలిమ ఎటో చూస్తోంది. నా వైపు చూడడం లేదు. వింటోందో లేదో తెలీదు, కానీ , ఆమె దృష్ఠిని మరల్చగలననే నమ్మకం నాకుంది .
“ నీలిమా, జీవితం అంతా నీట్ పరీక్ష ఒక్కటే కాదు. ఆ నీట్ అవతల కూడా జీవితం ఉంది. ఆ జీవితం ఈ మెడికల్ జీవితం కన్నా ఎంతో బావుంటుందన్న సంగతి నీకు తెలీడం లేదు. నేను చెప్పేది విను. అది విన్నాకా నీకే అర్థం అవుతుంది, జీవితం ఎంత అమూల్యం అయినదో, నా నలభై రోజుల భయంకరమైన అనుభవం విన్నాకా తప్పకుండా నీ మనసు మారుతుందని నాకు తెలుసు.
నా మాటలు విందో లేదో తెలీదు, కానీ నా మాటలు కొనసాగించాను.
. “ లిబియాలో నేను ఓ ఆసుపత్రిలో పనిచేస్తున్న రోజులు. అవి ఇస్లామిక్ స్టేట్ వాళ్ళు దాడులు యుద్ధం చేస్తున్న రోజులు . ప్రాణాలు అరచేతుల్లో ఉంచుకుని అందరం ఉంటున్న రోజులు. మేము ఎలాగైనా అక్కడినుంచి వెళ్ళి పోవాలని స్వదేశం చేరాలని ప్రయత్నం చేస్తున్న రోజులు. ఆ సమయంలో ఓ రాత్రికి రాత్రి మమ్మల్ని ఎలా ఉన్న వాళ్ళని అలాగే అక్కడినుంచి వంపించేసారు. ఎక్కడికో తెలీదు. పగలు చీకటి గదుల్లో ఉంచి , రాత్రిళ్ళు ప్రయాణం చేసేవాళ్ళం.అలా కొన్ని రోజులు గడిచాకా, ఆఖరికి ఓ గదిలో చాలా రోజులు ఉంచారు. ఆ గది, చిన్నది. అప్పటికే అందులో చాలా మంది ఉన్నారని అర్థం అయింది. ఎంత మంది ఉన్నామో తెలీదు కానీ , చాలా మంది ఉన్నామని గొంతులని బట్టి అర్థం అవుతోంది. వాళ్ళంతా ఎవరో నాకు తెలీదు. కానీ అందరం ప్రాణాలని అరచేతిలో ఉంచుకుని బిక్కు బిక్కు మంటున్న వాళ్ళమే. వెలుగు రాదు కాబట్టి, ఒకరి మొహాలు ఒకరికి కనపడడం లేదు. పగలూ రాత్రి తేడాలేదు. ఎక్కడున్నామో తెలీదు. బయటి ప్రపంచం ఎలా ఉంటుందో మర్చిపోయాం. ఏం కోల్పోతున్నామో ప్రతీ క్షణం అనుభవ పూర్వకంగా తెలుస్తోంది.
”ఈ గ్రూపులో ఓ డాక్టరున్నారని తెలిసింది. మీరే అనుకుంటాను. అంటూ టార్చిలైటు వెలుగుని నా మొఖం మీదకి వేసాడు. మీరు సైకియాట్రిస్ట్ కదా! మీరు వీళ్ళందరికీ ధైర్యం చెప్పాలి . వీళ్ళకి భవిష్యత్తు మీద నమ్మకం కలిగించాలి ” ఓ రోజున ఓ మనిషి వచ్చి అన్నాడు.
అందరూ నా వైపు చూస్తున్నారని నాకు తెలుసు. వాళ్ళ మధ్య ఓ డాక్టరుందని వాళ్ళకి మొదటిసారి తెలిసింది. వెంటనే తల ఊపలేక పోయాను. ఎందుకంటే నేనూ వాళ్ళ లాగే భయపడుతూ ప్రాణాలు అరచేతిలో ఉంచుకున్నాను. ఆగకుండా వినిపిస్తున్న బాంబుల శబ్ధాలు, ఏ క్షణంలో ఏదైనా, ఎపుడైనా అవి ఇక్కడ కూడా పడచ్చు. అలాంటిది వాళ్ళకేం చెప్పి భరోసా ఇస్తాను.? అబ్బే బాంబులు మనమీద పడవు అని ఎలా చెప్తాను? మీకొచ్చిన భయం ఏం లేదు. మీ ప్రాణానికి నా ప్రాణం అడ్డేస్తానని ఎలా అంటాను ?
ఆ గదిలో వాళ్ళు ఎలా ఉన్నారో నేనూ అలాగే ఉన్నాను. వాళ్ళకున్న సందేహాలే నాకూ ఉన్నాయి. అవే లాంటి ఇమోషన్స్, అవే భయాలు, అవే ఆలోచనలు, అలాంటి మౌనమే నాలో కూడా ఉంది. నేను మనిషిని.డాక్టర్ ని అన్న విషయం నాకు గుర్తే లేదు. కానీ,ఇప్పుడు గుర్తు చేస్తే తెలిసింది. నేను ఓ డాక్టర్ని. అది నా మనసులోకి వచ్చాకా,చుట్టూ ఉన్న వాళ్ళని చూసాను.”
చెప్పడం ఆపి, నీలిమని చూసాను. నన్నే చూస్తోంది . పెద్దగా చేసిన కళ్లు చూడగానే అర్థం అయింది. పరవాలేదు , నేను మంచి సస్పెన్స్ ని మెయింటేయిన్ చేసాను. మళ్ళీ నా మాటలని కొనసాగించాను.
“ వాళ్ళ మొహాలు సరిగా కనిపించడం లేదు. మొహాలు కనిపించనంత మాత్రానా వచ్చిన నష్టం లేదు. ఇన్ని రోజులూ వాళ్ళ మొహాలు సరిగా చూడలేదు. ఎందుకంటే చీకటి గదుల్లోనే రోజులు గడిపాం. ఇప్పుడు కూడా అంతే.వాళ్ళెవరో నాకక్కర్లేదు. వాళ్ళ పేర్లు తెలీదు.అది తెలుసుకోవలసిన అవసరం రాలేదు. ఒకటి మాత్రం నిజం . వాళ్ళు మనుషులు. ఏం అనుభవించారో అన్నీ కూడా ఇన్ని రోజులూ చెప్పుకున్నారు. అప్పుడు నేను డాక్టరునని తెలీదు. ఓ సాటి ఆడదానికి చెప్పుకున్నట్లు మనసుని విప్పి చెప్పుకున్నారు.
వీళ్ళందరూ ఆకలికి, చలికి, వేడికి, గుక్కెడు నీళ్ళ కి, ఓ చిన్న బిస్కెట్ కోసం, అన్ని రకాల బాధలు పడ్డవాళ్ళు. యజమానుల శారీరక అమానుష చర్యలకి బలి అయిన వాళ్ళు. వీళ్ళల్లో చాలా మంది, ఆ బాధలు భరించలేక ఆత్మహత్య చేసుకుంటే, అన్న ఆలోచన వచ్చిన వాళ్ళేనట. బతకాలా వద్దా అన్న సందిగ్ధంలో ఉన్న వాళ్ళేనట. బతకడంలో అర్థం లేదు అని అనుకున్నవాళ్ళేట. ఏం ఉద్యోగాలు చేస్తున్నారో చెప్పుకోలేని వారు. ఇది వీళ్ళ జీవితాలు. ఇలాంటి వీళ్ళకి ఏం చెప్పాలి.? కానీ ఏదో ఒకటి చెప్పాలి. ఇన్నిరోజులూ వాళ్ళు చెప్పినవి విన్నాను. కాని,ఇప్పుడు నేను చెప్పాలి. నేను మాట్లాడి, వాళ్ళకి, ధైర్యం చెప్పాలి. ముందు ముందు రోజులు చాలా బావుంటాయని చెప్పాలి. ప్రాణ భయం,భవిష్యత్తుమీద భయం. నిద్ర లేని రాత్రుళ్ళు. అయినా భయం లేదు, భావి బావుంటుందని చెప్పాలి.
విలువైనవి అన్నీ పోగొట్టుకున్నాం, అని వాళ్ళు అంటే సులభంగానే ఊహించున్నాను. విలువైన దానిలో ఏం ఉందో! ఎలా పోగొట్టుకున్నారో ! ఇప్పుడు ఆ పోయిన వాటికన్నా ,ఇంకా విలువైన జీవితం పోతోంది. అయినా సరే. మంచి రోజులొస్తాయని ఆశ పెట్టాలి.
వీళ్ళందరిది గొప్ప జీవితాలు కాక పోవచ్చు. గొప్ప కథలు కాక పోవచ్చు. ఇన్ని ఏళ్ళు స్వేచ్ఛలేని ,జైలు లాంటి జీవితం గడిపి ఉండచ్చు, కానీ.ఇప్పుడూ అదే స్థితి. ఖైదీలు కాదు కానీ ఖైదీలే. ఈ గోడలు దాటి,ఆకాశాన్ని చూడలేని స్థితి . అయినా రాత్రి ఆకాశాన్ని కాదు పగటి ఆకాశాన్ని కూడా చూస్తాం, అని చెప్పాలి..
నేను డాక్టరునని తెలిసాకా, నాతో ఎన్నో చెప్పుకుంటున్నారు. వాళ్ళు పడ్డ అవస్థలూ, అవమానాలూ , భౌతిక ,మానసిక, లైంగిక హింసలు, భూమికి గజం లోతు కూరుకుపోతున్న జీవితాల గురించి చెప్పుకున్నారు.
డబ్బు కోసం దగ్గరివాళ్ళని,ఇళ్ళని,ఊళ్ళని వదులుకుని వచ్చిన వాళ్ళు.పెళ్ళాలుగా వచ్చి మోసపోయినవాళ్ళు, నర్సులుగా, ఆయాలుగా,పని మనుషులుగా వచ్చినవాళ్ళూ,ఎలా వస్తేనేం, ఏ హోదా అయితేనేం, గడిచిన జీవితం అందరిదీ ఒకటే. కత్తి అంచు మీద నడిచిన వాళ్ళే. అన్నింటికీ సంఘర్షణ, అయినా సరే, ఇప్పుడు మాత్రం ప్రశాంతంగా ఉండాలని బయటి ప్రపంచం మీకోసం ఎదురుచూస్తోందని చెప్పాలి.
ఈ నాలుగ్గోడల మధ్య ఉన్న మనం, ఇక్కడే ఇలాగే ఉండము. ఈ ప్రపంచం శాశ్వతం కాదు. నాలుగ్గోడల దాటుతాం. మనకి మంచి భవిష్యత్తుంది అని అనాలి. ప్రాణాలతో బయట పడే అవకాశాలు చాలా తక్కువ. అయినా సరే, ఈ గది లోంచి బయట పడతాం,స్వేచ్చగా మన దేశం లోకి అడుగు పెడతాం అని పాజిటివ్ గా చెప్పాలి.
క్షణం క్షణం భయంతో ఉంటే నమ్మకం ఎలా కలిగించగలను ? కానీ కలిగించాలి. ఎన్నో విధాలుగా చెప్పాను, కాని, వాళ్ళకి ధైర్యం, నమ్మకం కలిగించలేకపోయాను.
“ ఏం లాభం లేదు డాక్టర్,!మాకు ఇంక ఇప్పుడేం మిగిలి ఉంది…?..ఏం లేదు …ఏం మిగల్లేదు.జీవితాన్ని చాలా దగ్గరగా, అతి ఘోరమైన కోణంలోంచి చూసాం.అందులోని నగ్నత్వం ఒక్కటే మిగిలింది. ,ముసుగులు తొలగిన జీవితం మిగిలింది.కాని,ఈ నాలుగ్గోడల మధ్య మేమందరం నేర్చుకున్న గొప్ప జీవిత సత్యం, నేర్చుకున్న పాఠం ఒకటే.అప్పుడూ ఇప్పుడూ ఒకటే. జీవితం అంటే సఫరింగ్.సఫరింగ్ అంటే జీవితం”
వాళ్ళన్నదానిలో ఎంతో నిజం ఉంది. జీవించడంలో అర్థం ఉందంటే సఫరింగ్ లో కూడా అర్థం ఉన్నట్లే. అయితే ఈ అర్థం గురించి, ఎవరూ కూడా పుస్తకాల్లో రాయలేదు. చెప్పలేదు. చెప్ప లేక పోయారు. అందుకే జీవితానికి అర్థం ఎవరి మటుక్కు వాళ్ళే వెతుక్కోవాలి.
ఇప్పుడు అందరం జీవితపు అంచున ఉండి దాని అర్థాన్ని వెతుకుతున్నాం. బయటపడతామన్న ఆశ లేదు. ఒక వేళ బయట పడితే కొన ఊపిరితో,కళ్ళల్లో ప్రాణాలు పెట్టుకుని ఉన్న వాళ్ళం.అలా జరిగినా అది,ఓ మిరకల్.అలా జరగకపోతే ……
. జీవితం ఎంత విలువైనదో,ప్రతీ నిమిషం అందరికీ తెలుస్తోంది. జీవితం దాచుకోవాల్సిన సంపద. ఓ ట్రెజర్. అయితే ఈ ట్రెజర్ లాంటి జీవితం మాకు మళ్ళీ దొరుకుతుందా! మా అందరి కోసం ఎదురు చూస్తోందా ! ఈ నాలుగ్గోడల అవతల, సముద్రాల అవతల, మాదేశం ఎదురు చూస్తూ చేతులు చాపి ఆహ్వానిస్తోంది. కానీ అందుకోగలమా!.”
ఆగిపోయాను,ఆమెని చూసాను.
నా ముందు కూచున్న నీలిమ కళ్ళు పెద్దగా చేసి నిశ్శబ్ధంగా నన్నే చూస్తోంది.ఊపిరి పీలుస్తోందో లేదో తెలీదు. కదలకుండా బొమ్మలా కూచుంది. నేను చెప్పడం ఆపాకా నోరు విప్పింది. ఇదే నాక్కావాలి.
“ఆ తరవాత ఏం జరిగింది డాక్టర్ ? ఎలా బయటికి వచ్చారు ? ?” చాలా సేపటికి అడిగింది. ఇంతవరకూ ఆమె మాటలు మర్చిపోయిందేమో అన్నట్లుగా ఉంది. కానీ ఇప్పుడు మాట్లాడింది . నా శ్రమ వృధా కాలేదు.ఆమె మామూలుగా అవుతోంది. ఆమె తన విషయం, తన స్థితి మర్చిపోయింది.
“ ఎలా వచ్చామంటే వచ్చాం. అది ఓ మిరకల్, అద్భుతం జరిగిందనే అనుకోవాలి
అసలు మేమెందుకు అలా ఉన్నామో అడిగావు కదా, చెప్పాలి, మేమున్న చోట యుద్ధం మొదలైంది. ఉన్నట్టుండి దేశం విడిచి పొమ్మన్నారు. సమయం కూడాలేదు. వాళ్ళు ఇవ్వలేదు. రాత్రికి రాత్రి మా ప్రాణాలు చేతిలో ఉంచుకుని , కొంచెం డబ్బు, పాస్ పోర్ట్ ,కొంచెం తిండి ఓ చిన్న బాగ్ లో ఉంచుకుని, కనుచూపుమేర వరకూ కనిపిస్తున్న ఎడారి నేలల్లో, కనిపించని ఆశతో, మసక బారుతున్నభవిష్యత్తుని వెతుకుతూ, ట్రక్కుల్లో,ఆగుతూ ఆగుతూ ప్రయాణం చేసాం. కొన్ని గ్రూపులకి వెంటనే ఇండియా వెళ్ళేవిమానాలు దొరికాయి.మా గ్రూపుకి ఆ అదృష్టం లేదు. మా అందరిని, పిల్లి పిల్లలని తిప్పినట్లు తిప్పారు,ఓ చోటుకి, ఆ తరవాత మరోచోటకి పగలంతా ఓచీకటి గదిలో ఉండడం,చీకట్లో ప్రయాణం చేయడం.
బయటికి వచ్చిన ప్రతీసారీ ఆశగా పైకి చూసేవాళ్ళం. నక్షత్రాల ఆకాశం మాకు ఏమీ ఆశ నివ్వలేకపోయింది. ఈ అర్థరాత్రి ప్రయాణాలకి అలవాటు పడిపోయాం. పగలు అనేది ఎక్కడో ఎప్పుడో చూసినట్లనిపిస్తోంది. కళ్ళల్లో ప్రాణాలు పెట్టుకుని బలవంతంగా ఊపిరి పీలుస్తున్నాం. అయినా ఇక్కడినుంచి,బయట పడతాం ఆ ఆశని అలాగే ఉంచండి అని చెప్పడం మానలేదు. ఓ సైకియాట్రిస్టుగా నా ధర్మం చేయాలి,తప్పదు.
అదృష్టవశాత్తు రాయబారాలు ఫలించాయి అని తెలిసాకా మా ఆశలు చిగురించాయి.అంతే అన్నీ వెంట వెంటనే మంత్రగాడి చేతిలో దండం తిప్పేసినట్లుగా అయిపోయింది.
ఒక్కసారిగా మా చుట్టూ ఉన్న నాలుగ్గోడలు కూలిపోయాయి.మా కళ్ళముందు విశాలమైన ప్రపంచం. ఆ నాలుగ్గోడల మధ్య ఇరుకులో కూచుని,జీవించడానికి అవకాశం ఇవ్వమని ప్రార్థించాము. జవాబుగా ఈ విశాల విశ్వం లోకి ,మరోసారి ఆ దేవుడు రానిచ్చాడు.కాదు కాదు జీవించడానికి ఓ అవకాశం ఇచ్చాడు.
ఇప్పుడు అందరూ కొత్త మనుషులు.కొత్త జీవితాన్ని ప్రారంభించడానికి తయారవుతున్నవారు. ఎందుకు బతకాలీ అని అనుకున్న వాళ్ళేఎలాగైనా బతకాలి అని అనుకుంటున్నారు.అందుకే ఇప్పుడు ఈ అవకాశాన్ని వదులుకోదల్చుకోలేదు.”
“ ఈ అనుభవం ఎందుకు చెప్పానో తెలుసా…….జీవితం ఎంత అపురూపమైనదో ,ఎంత విలువైనదో,నీకు తెలియడం కోసం. ఆ నలభై రోజుల చీకటి జీవితం ఎన్నో నేర్పించింది. వెలుగు ప్రపంచం ఎంతో అందంగా కనిపించింది . జీవించి ఉండడం అన్నది ఓ వరం .”
ఆమె కళ్ళల్లో నీళ్ళు. తలెత్తి చూసింది.ఆ కళ్ళు ఇది వరకూ ఉన్నట్లు లేదు. కొంచెం కన్విన్స్ అయినట్లుగా అనిపించింది.
నిజానికి నీలిమకి చెప్పినది నా అనుభవంకాదు. నా దగ్గర ఉద్యోగం కోసం వచ్చిన ఓ నర్సుది. గల్ఫ్ యుద్ధంలో చిక్కుకు పోయిన భారతీయుల్లో ఆమె కూడా ఒకటి. ఆమె చెప్పిన వాటిని విని, నేను ఆ దారాలన్నీఅల్లీ , ఇలా పేషెంట్లకి చెప్తూ ట్రీట్ చేస్తూంటాను.
“ ఇప్పుడు చెప్పు నీలిమా,నువ్వు వాళ్ళకన్నా అదృష్టవంతురాలివి అవునా కాదా . నిన్ను కనిపెట్టుకునే పెద్దవాళ్ళున్నారు. నీ జీవితానికి ఓ అర్థం ఇచ్చే చదువు చదువుకో. హాస్పిటల్ వాతావరణంలో ఉద్యోగం నీకు కావాలనుకుంటే , మెడిసిన్ కాకుండా ఎన్నో పారా మెడికల్ కోర్సులున్నాయి, అది కాదంటే ఆయుర్వేదం, హోమియోపతి,ఉంది. ఎన్నో కోర్సులున్నాయి. ఓసారి ఏదైనా పెద్ద హాస్పిటల్ కి వెళ్ళి చూడు, అక్కడ అమ్మాయిల్ని చూడు. ఆ కోర్సులు చెయ్యి. లేదా నీ పేరు ముందు డాక్టరు అని ఉండాలనుకుంటే . పీఎచ్ డీ చేసి డాక్టరేట్ సంపాదించు. పిల్లలకి స్పూర్తిని ఇచ్చే ఉద్యోగం చెయ్యి. అప్పుడు ప్రతీరోజు, కొత్తగా ఉంటుంది. ఉత్సాహం వస్తుంది. “
నిశ్శబ్ధంగా నీలిమ నన్ను చూసింది.ఆ చూపు నేను సఫలీకృతురాయ్యానని చెప్పింది.పోగొట్టుకున్న జీవితపు విలువలని పునఃప్రతిష్టించడం నా ఆశయం.
నీలిమ ఓ బలహీన క్షణంలో ఓ బలమైన నిర్ణయం తీసుకుంది , కాని ఆ నిర్ణయాన్ని ఆమె మనసులోంచి తీసెయ్యగలిగాను. నా పెదిమలపైన చిరునవ్వు.అది నామీద నమ్మకంతో వచ్చినదని అనిపించింది.
*****************