మాలిక పత్రిక

రచన: మణికుమారి గోవిందరాజుల

“ వర్ధనమ్మా డే కేర్” లోపలికి వస్తూ ఆ బోర్డుని ఆప్యాయంగా చూసుకుంది సరళ . వర్ధనమ్మ సరళ తల్లేమో అనుకుంటే పప్పులో కాలేసారన్నమాటే. . అత్తగారిని తల్చుకుని మనసులోనే దండం పెట్టుకుంది.
ఆ రోజు వర్ధనమ్మా డే కేర్ వార్శికోత్సవం. అందుకే డే కేర్ అంతా చాలా హడావుడిగా వుంది .
లోపలికి వెళ్ళి మధ్య హాలులో నిల్చుని చుట్టూ చూసింది. . అత్తగారు నవ్వుతూ చూస్తున్నట్లు అనిపించింది. చిన్నగా ఆఫీసు రూంలోకి వెళ్ళి కూర్చుంది.
మధ్యలో పెద్ద హాలు. హాలు నానుకుని లోపలి వరకు వరుసగా పది గదులు ఒక్కొక్క గదిలో ఇద్దరు పెద్దవాళ్ళు వుండడానికి చక్కటి యేర్పాట్లు. పరిశుభ్రమైన వాతావరణం. . ఇంతలో శైలి శారద లోపలికి వచ్చారు.
“ అమ్మా! యేమాలోచిస్తున్నావు?బామ్మ గుర్తొచ్చిందా? నాన్నా చూడు ప్రతి సంవత్సరం బామ్మ పోయిన రోజు అమ్మని వోదార్చేసరికి మాకు తల ప్రాణం తోకకి వస్తుంది. ” వాళ్ళకి కూడా కళ్ళల్లో నీళ్ళు తిరిగాయి.
“మీకేమి తెలుసే మా ఇద్దరి అనుబంధం?ఇంతమంది పెద్దవాళ్ళు చల్లగా వుండమ్మా అని దీవిస్తున్నారంటే అది మీ బామ్మ వల్లే కదే?
“బాబోయ్! అమ్మా మొదలు పెట్టకు. పద పదబయట అందరూ యెదురు చూస్తున్నారు. మిగతా బ్రాంచెస్ నుండి రాగలిగిన వాళ్ళు వచ్చారు” తొందర చేశారు శారదా శైలి. ఇద్దరూ కూడా యెంత పని వున్నా ఈ రోజు మటుకు తప్పని సరిగా ఇంటికి వస్తారు.
బయట గార్డెన్ యాభైమంది హాయిగా కూర్చోవడానికి వీలుగా వుంది. కూతుళ్ళతో భర్తతో గార్డెన్ లోకి వచ్చేసరికి అందరూ వచ్చి కుర్చీల్లో కూర్చుని వున్నారు. అప్పటికే అల్లుళ్ళిద్దరూ యేర్పాట్లన్నీ చేసి వుంచారు. సరళ ఒక్కొక్కరి దగ్గరికి వెళ్ళీ ప్రేమగా పలకరీంచి వచ్చి తను కూడా ఒక కుర్చీలొ కూర్చుంది.
శారద, శైలి, అల్లుళ్ళు దివాకర్, వేణు వాళ్ళ ఫ్రెండ్స్ అందరూ కలిసి పెద్దవాళ్ళందరితో కొన్ని గేమ్స్ ఆడించారు. ఆ తర్వాత వడ్డనలు జరిగాయి. తినగలిగే వాళ్ళు తింటుండగా సొంతంగా తినలేని వాళ్ళకి కేర్ టేకర్స్ తినిపించారు.
వాళ్ళందరినీ చూస్తుంటే మనసు తృప్తిగా అనిపిస్తున్నది. . “ఈ యేర్పాటు వల్ల మేము అన్నీ యెంజాయ్ చేయగలుగుతున్నాము. మేము రిలాక్స్ అయి వచ్చాక మా పెద్దవాళ్ళని ఇంకా ప్రేమగా చూసుకోగలుగుతున్నాము” అని ఇక్కడ పెద్ద వాళ్ళని దింపిన వాళ్ళ పిల్లలు చెప్తుంటే తమ ఆనందం కోసం అత్తగారు పడిన తాపత్రయం గుర్తొచ్చింది.

****************

“ పిల్లలు యెటన్నా బయటికి వెళ్దాం అంటున్నారండీ” భర్త జనార్ధన్ కి బట్టలిస్తూ చెప్పింది సరళ.
”ఇవాళ కుదరదు మీటింగ్స్ వున్నాయి”. చొక్కా గుండీలు పెట్టుకుంటూ చెప్పాడు జనార్ధన్.
“ ఈ రోజు కాదు. వాళ్ళకు క్రిస్మస్ సెలవులిచ్చారు కద . యెటన్న వెళ్దాము అంటున్నారు. ”
“ బుద్దుందా పిల్లలకి?వాళ్ళకు లేకపోయినా నీ బుద్ధేమయింది అడిగినపుడు? మళ్ళీ నా దాక తెచ్చావు మాటర్ ని? అమ్మనొదిలి యెలా వెళ్తామనుకున్నారు?”
“అయ్యబాబోయ్ ! నేను చెప్పానండీ బాబూ…ఒక్కసారి నాన్నతో చెప్పు. . అన్నీ నువ్వే చెప్పేస్తావు అని వెంటపడ్డారు. సరే నాదేమి పోయింది?చెప్తే పోలా అని చెప్పానంతే. ఇక మీ తండ్రీకూతుళ్ల ఇష్టం. . . ”
“ కుదరదులే. అమ్మ నొదిలి వెళ్ళలేము కదా?పోనీ పిల్లలు నువు వెళ్ళి రాండి. అమ్మను నేను చూసుకుంటాను. ”
“మీరు లేకుండా మేమెక్కడికి? అంత అర్జెంట్ యేమీ లేదు. . మన పిల్లలు అర్థం చేసుకునే వాళ్ళే. ”
అంతటితో ఆ సంభాషణకి పుల్ స్టాప్ పడింది. చాటు నుండి అంతా వింటున్న పిల్లలకి బోల్డు నిరాశ కలిగింది.
“చీ! నాన్న యెప్పుడూ ఇంతే. . యెక్కడికి వెళ్దామన్న వద్దంటారు. ” బామ్మంటే ప్రాణమైనా అందరూ వెళ్తారు తాము యెక్కడికీ వెళ్ళట్లేదని చిన్నది శైలి నిరాశగా అంది.
“మరి బామ్మని వదిలేసి యెలా వెళ్తాము? ఒక్కర్తీ యెలా వుండగలదు? అందుకే నాన్న వద్దంటున్నారు. పోనీలే మన సెలవులు ఇక్కడే యెంజాయ్ చేద్దాము. ”పెద్దరికంగా చెల్లెల్ని ఓదార్చింది శారద.
వాళ్ళ మాటలు వింటూ దగ్గరికి వెళ్తే యేమని ఓదార్చాలో తెలీక పిల్లల్ని తప్పించుకుని వంట ఇంట్లోకి వెళ్ళింది సరళ.
వర్ధనమ్మకి జనార్ధన్ ఒక్కడే కొడుకు. తల్లి అంటే జనార్ధన్ కి చాలా ప్రేమ గౌరవాలు వున్నాయి. జనార్ధన్ కి అయిదు సంవత్సరాలప్పుడు తండ్రి చనిపోతే తల్లి కళ్ళల్లో పెట్టుకుని పెంచింది. పెద్దగా వెనక ఆస్తులు లేవు. చిన్న ప్రైవేట్ స్కూల్లో టీచరు వుద్యోగం చేస్తూ కొడుకుని చదివించింది జనార్ధన్ కూడా తల్లి కష్టాన్ని అర్థం చేసుకున్నవాడే. అందుకని బుద్దిగా డిగ్రీ వరకు చదువుకుని బ్యాంక్ పరీక్షలు రాసి ఆఫీసరుగా వుద్యోగం సంపాదించుకుని తల్లి చూపించిన అమ్మాయిని పెళ్ళి చేసుకుని ఇద్దరు అమ్మాయిలకు తండ్రయ్యాడు. వర్ధనమ్మ పాతకాలం మనిషైనా భావాలు మటుకు ఆదర్శణీయం. ఇప్పటి అత్తగార్లలా ఆమెకి కొడుకు గురించిన అభద్రతా భావం యేమీ లేదు. కొడుకుని కొంగుకి కట్టేసుకుంటుందని కోడలు గురించిన అనుమానమూ లేదు.
పెళ్ళై ఇంటికొచ్చిన కోడలిని కూర్చో బెట్టుకుని ”అమ్మా! సరళా మనిద్దరం బాగుంటే వాడు సంతోషపడతాడు. వాడి సంతోషమే మన ఆనందం. కన్నవారినీ, తోడబుట్టిన వారినీ వదిలి వచ్చావు. భార్యాభర్తలు సర్దుకుని మసలడం యెంత అవసరమో అత్తా కోడళ్ళు కూడా సర్దుకోవడం అంత అవసరం. చాలా సమస్యలు మాట్లాడుకోవడం వల్ల పరిష్కారమవుతాయి. యే సమస్య వచ్చినా మన మధ్యే పరిష్కారం అవ్వాలి. నా వల్ల నీకు యే మాత్రం అసౌకర్యం కలిగినా నాకే చెప్పు. నేను అర్థం చేసుకుంటాను. అలాగే నీ వల్ల నాకు యేమన్న ఇబ్బంది అనిపిస్తే నీకే చెప్తాను అర్థం చేసుకో, ఆలోచించు. అంతే కాని నీ గురించి నేనెవరికో చెప్పి నా బాధ తీర్చుకుని వాళ్ళ దగ్గర సానుభూతి పొందడం నేను నా కొడుకుని అవమానించడమే. ఆనందంగా వుందాము కలిసి” అనునయంగా చెప్పింది. సరళకు చాలా సంతోషమనిపించింది.
“అలాగే అత్తయ్యా. . తప్పకుండా మీరన్నట్లే వుందాము.” అని మాట ఇవ్వడమే కాకుండా అలానే వుంది కూడాను.
వర్ధనమ్మ కూడా యే విధంగానూ కొడుకు కోడలు జీవితంలో ఇన్వాల్వ్ అయ్యేది కాదు. అడిగితేనే సలహా చెప్పేది. పెద్దది కాబట్టి తన మాటే నెగ్గాలనే ఆరాటం ఆమెకి లేదు. కరెక్టే అనిపిస్తే చిన్నదైనా కోడలి మాట వినేది. దాంతో అత్తగారంటే గౌరవం యెక్కువయ్యింది సరళకు. ఒక ఆరునెలలు గడిచేసరికి అత్తాకోడళ్ళా తల్లీ కూతుళ్ళా అనేట్లు అయ్యారు ఆ అత్తకోడళ్ళు. ఇంటి మహలక్ష్మిలా వచ్చిన కోడలితో ముందుగా మంచిగా వుండవలసింది అత్తగారు. ఆప్యాయంగా అక్కున చేర్చుకునే అత్తగారుంటే కోడళ్ళు నెత్తిన పెట్టుకుంటరనే వాక్కుకి ఈ అత్త కోడళ్ళే వుదాహరణ.
కోడలిగా ఆ ఇంటికి సరళ వచ్చి పదిహేనేళ్ళు అయింది. ఇన్నేళ్ళు గడిచిన వాళ్ళు అప్పుడెలా వున్నారో ఇప్పుడూ అంతే. చిన్న యాక్సిడెంట్ లో నడుము విరిగి మంచాన చేరింది వర్ధనమ్మ. తల్లిలా చేరదీసిన అత్తగారికి తనే తల్లయింది సరళ. తన గురించి కోడలు యెక్కడికీ కదలకుండా అయిందని బాధపడుతుంది వర్ధనమ్మ.
వర్ధనమ్మ లేవలేదనే కాని చెవులూ కళ్ళూ బాగా పని చేస్తాయి. పక్క గదిలో మనవరాళ్ళిద్దరూ మాట్లాడుకున్న మాటలు ఆవిడ విననే విన్నది.
“యేమయ్యా!ఒక్క కొడుకునిచ్చి హడావుడిగా యేదో పనున్నట్లు వెళ్ళావు. ఇంకా కొంతకాలం వుండి ఇంకోళ్ళని ఇవ్వొచ్చుగా?” యెదురుగా గోడమీదున్న మొగుడిని విసుక్కున్నది.
“శైలీ, శారదా! యేమి చేస్తున్నరమ్మా?”కేకేసింది మనవరాళ్ళని.
“వస్తున్నాము బామ్మా!” మాటతో పాటే ఇద్దరూ లోపలికి వచ్చారు. సెలవులు కాబట్టి ఇది వాళ్ళ ముగ్గురికీ ఆడుకునే టైము. రోజూ ఈ టైముకు బామ్మతో పచ్చీసో, అష్ట చెమ్మో లేదంటే పేకాటొ , అంతాక్ష్యరొ యేదో వొకటి బామ్మని కూర్చోబెట్టి ఆడుతారు మనవరాళ్ళిద్దరూ.
వస్తూనే ఇద్దరు చెరో వేపునుండి బామ్మ భుజాల కింద చేతులేసి నెమ్మదిగా పైకి లాగి కూర్చో బెట్టారు. ”మా బంగారాలే. . యెంత బాగా కూర్చోబెడుతున్నరో. ” పిల్లలిద్దరినీ ముద్దు చేసింది.
“బామ్మా! ఈ రోజు యేమి ఆడదాము?” పెద్దది అడిగింది.
“ ఈ రోజు అష్టా చెమ్మా ఆడదాము . . గ్యారంటీగా ఈ రోజు నేనే గెలుస్తాను. ”
“రోజూ యేదో మమ్మల్ని గెలవనిస్తున్నట్లు?”
“పోనీ లేవే చిన్నది” చిన్న మనవరాలిని వెనకేసుకొచ్చింది .
ఇంతలో భర్తని ఆఫీసుకు పంపి సరళ కూడా వచ్చింది ఆడుకోవడానికి.
ఒక అరగంట ఆరోగ్యకరమైన నవ్వులు పువ్వులై విరిసాయి.
చిన్న పిల్లలనుకుంటారు కాని పిల్లలు తల్లిని ఇతరులు యెలా గౌరవిస్తున్నరనేది చాలా బాగా గమనిస్తుంటారు. తల్లితో బామ్మ యెంత బాగా వుండేదీ. తల్లి బామ్మని యెంత బాగా గౌరవిస్తున్నదీ చూస్తుండ బట్టి పిల్లలు బామ్మతో యెంతో హాయిగా వుంటారు. పెద్దవాళ్ళ ప్రవర్తనే పిల్లలకి సంస్కారం నేర్పిస్తుంది. దానికి తోడు వర్ధనమ్మ పిల్లలతో యెంతో ప్రేమగా వుంటుంది. తానెప్పుడూ పిల్లల్ని కోప్పడదు. తల్లి కోప్పడితే అడ్డం పోదు. కాని సమయం వచ్చినప్పుడు తల్లి మాట యెందుకు వినాలో చాలా అనునయంగా చెప్తుంది. అందుకే పిల్లలకు బామ్మంటే ప్రాణం.
“అమ్మా! ఆకలేస్తున్నది. ” ఇద్దరూ ఒక్కసారి అడిగారు.
“అత్తయ్యా! కాసేపు నడుము వాల్చండి. శారదా బామ్మని పడుకోబెట్టండి. ఈ లోపు నేను అందరికీ కారప్పూస ఇక్కడికే తెస్తాను” చెప్పి లోపలికి వెళ్ళింది. సరళ. మళ్ళీ పిల్లలిద్దరూ బామ్మని జాగ్రత్తగా పడుకోబెట్టారు. ఈ లోపు సరళ అందరికీ కారప్పుస , మిఠాయి తెచ్చిపిల్లలిద్దరికీ చెరో ప్లేట్ ఇచ్చింది.
“అక్కకి యెక్కువ ఇచ్చావు. ” శైలి పేచీ మొదలు పెట్టింది.
“తింగరి బుచ్చీ. యేదో పేచీ పెట్టంది నీకు తోచదా?కావాలంటే డబ్బాలు తెచ్చి నీ దగ్గర పెడతాను. ప్రస్తుతం నోర్మూసుకుని తిను”
“నోర్మూసుకుని యెలా తింటారేం?”కిసుక్కున నవ్వింది శైలి.
మనవరాలి మాటలకు హాయిగా నవ్వుకుంది వర్ధనమ్మ.
“అత్తయ్యా మీరు కూడా తింటూ వుండండి నేను కాఫీ తెస్తాను. ”అత్తగారి చేతికి దగ్గరగా ప్లేట్ పెట్టింది సరళ.
“ఇప్పుడేమీ తినలేను కానీ కాస్త కాఫీ ఇవ్వు చాలు” వర్ధనమ్మకు నడుము పడిపోయిందే కాని మిగతా యే ప్రాబ్లమ్స్ లేవు. అయినా కాని ఆహారం విషయంలో చాలా మితంగా వుంటుంది.
వంట ఇంట్లోకి వెళ్ళి తనకి అత్తగారికి కాఫీ తెచ్చేలోగానే పిల్లలు తినేసి వాళ్ళ ఆటలకి వెళ్ళిపోయారు.
“టీవీ పెట్టనా అత్తయ్యా?” వర్ధనమ్మ నోట్లో కాఫీ పోస్తూ అడిగింది.
“వద్దులే కానీ సరళా నేనొకటి చెప్తాను విను. పిల్లలిద్దరూ సరదా పడుతున్నారు. నన్నెవరి దగ్గరన్నా వుంచి మీరొక్క నాలుగు రోజులు యెటన్నా వెళ్ళి రాండి”
“యెవరి దగ్గర వుంటారత్తయ్యా?” చిరునవ్వుతో అడిగింది
“నిజమేనే . . వెధవ జీవితం. . నేనూ ఒక్కదాన్నే. మీ మామగారూ ఒక్కరే. . నీ దురదృష్టం మీ ఆయనా ఒక్కడే. ఇప్పుడే మీ మామగారిని అరుస్తున్నా ఇంకోళ్ళని ఇవ్వకుండా యెందుకెళ్ళావని” నవ్వింది వర్ధనమ్మ. ఇద్దరున్నట్లయితే కాస్త నీకు వెసులుబాటు వుండేది” నిట్టూర్చింది. ”వెధవ ప్రాణం పోనన్నా పోదు. . వచ్చిన పని అయిపోయింది. ఇంకా యెందుకు చెప్పు?”
“అత్తయ్యా యెందుకు బాధపడతారు? యెన్నాళ్ళు వుంటామనేది మన చేతుల్లో లేదు కదా?మా వల్ల మీకేమన్నా బాధ కలుగుతున్నదా? తప్పని దానికి తల వంచాలని మీరే కదా చెప్పారు?ఇప్పుడు మన చేతుల్లో యేమీ లేదు. . వీలైనంతవరకు ఆనందంగా వుండడం తప్ప” మృదువుగా అత్తగారిని వోదార్చింది.
కోడలి ప్రేమకు కళ్ళు చెమర్చాయి . “సరళా ఒక్క నాలుగు రోజులు మీరెటన్నా వెళ్ళొస్తే నా ప్రాణం హాయిగా వుంటుందే. . నన్నెవరన్నా ఒక నాల్రోజులు వుంచుకుంటె బాగుండును. పిల్లలకు లాగే పెద్ద వాళ్ళకు కూడా డే కేర్ వుంటే బాగుండేది. ”
“డే కేర్ అంటే పొద్దున వెళ్ళి సాయంత్రం రావడం. . నాల్రోజులుండడం కాదు అత్తమ్మా” వెక్కిరించింది.
“నాకు తెలుసు లేవే. వాళ్ళే అవసరమైతే వుంచుకునేట్లన్నమాట. ” “ అయినా సరళా అలాంటిది నువ్వే ఒకటి మొదలు పెట్టొచ్చు కదే?”
“యేమి మాట్లాడుతున్నారు?అదంతా అయ్యే పని కాదు. చూద్దాం లేండి అత్తయ్యా! పడుకోండి. . ”
“పడుకోవడం కాదు. నిజంగానే చెప్తున్నాను. అలాంటిది ఒకటి స్టార్ట్ చేసావనుకో . . అప్పుడు నన్ను చూసుకోవడానికి వాళ్ళుంటారు కాబట్టి మీరు కావాలన్నప్పుడు యెటన్నా వెళ్ళొచ్చు”
ఒక్క పూట యెక్కడికన్నా వెళ్తే తనను వొంటరిగా వదిలి తిరగడానికి వెళ్ళిందని గోల గోల చేసే అత్తగార్లున్న ఈ రోజుల్లో తమని యెక్కడికైనా పంపి సంతోష పడాలనే అత్తగారి ఆరాటానికి మనసు ఆర్ద్రమయింది సరళకు.
“మీరు చెప్పేది వినటానికి బాగుంది అత్తయ్యా . ప్రాక్టికల్ గా చాలా కష్టం. . మీ అబ్బాయి కూడా వచ్చాకా ఆలోచిద్దాము లెండి”అప్పటికి సర్ది చెప్పి వంట చేయడానికి వెళ్ళింది

********************
వర్ధనమ్మ విషయాన్ని వదిలి పెట్టలేదు. సాయంత్రం కొడుకు రాగానే మళ్ళీ మొదలు పెట్టింది. జనార్ధన్ కూడా అదే అన్నాడు ప్రాక్టికల్ గా చాలా కష్టమని. కాని వర్ధనమ్మ చెప్తూనే వుంది. యెన్నడూ దేనికీ బలవంతం చేయని అత్తగారు ఇన్ని సార్లు చెప్తుంటే వినగా వినగా సరళకు కూడా అది చాలా మంచి ఆలోచన అనిపించింది.
“నిజమే! ఇలా యెంత కాలం వుండగలం?అత్తయ్య చెప్పినట్లు డే కేర్ స్టార్ట్ చేస్తే అత్తయ్యకీ కాలక్షేపం. వుద్యోగాలకి వెళ్ళాల్సొచ్చి పెద్దవాళ్ళని ఇంట్లో పెట్టి వెళ్ళలేకా, వుద్యోగం మానలేకా అవస్థపడే వాళ్ళకి ఇది మంచి అవకాశం”భర్తని వొప్పించింది.
అత్తాకోడళ్ళిద్దరూ కలిసి చిన్న ప్రకటన తయారు చేశారు
“ దంపతులు వుద్యోగం చేస్తున్నారా?మీ పెద్ద వాళ్ళని ఇంట్లో వదిలి వెళ్ళలేని పరిస్థితా?ఇదిగో పరిష్కారం. “వర్ధనమ్మా డే కేర్” మీ పెద్దవాళ్ళని వుదయం మా చెంత వదలండి. సాయంకాలం మీతో తీసుకెళ్ళండి.”
“మీ దంపతులు పిల్లలతో విహార యాత్రలకి వెళ్ళాలనుకుంటున్నారా?ఇంట్లోని పెద్దవాళ్ళని మీతో తీసుకు వెళ్ళలేని పరిస్థితా?ఇదిగో పరిష్కారం”వర్ధనమ్మా డే కేర్”
వారం రోజుల వరకు మీ పెద్దవాళ్ళు మా సంరక్షణలో ప్రశాంతంగా వుంటారు. మీరు మీ యాత్రని ఆనందంగా పూర్తి చేసుకుని మీ వాళ్ళని ఇంకా ప్రేమగా చూసుకోండి. . ”
పెళ్ళికి వెళ్ళాలన్నా, యే ఫంక్షన్ కి వెళ్ళాలన్నా మీ వాళ్ళని భారంగా తలచకండి. ఆ భారం మాకొదిలి మీరు హాయిగా వుండండి”
దీన్ని వాట్సఅప్ ద్వారా ఫ్రెండ్స్ కి పంపి వాళ్ళ ఫ్రెండ్స్ కి పంపమన్నారు. పిల్లలు కూడా వుత్సాహంగా తమ ఫ్రెండ్స్ కి వాట్సప్ చేసి వాళ్ళ పేరెంట్స్ కి చూపించమన్నారు.
విచిత్రంగా అనూహ్య స్పందన వచ్చింది.
సొంత ఇల్లే కాబట్టి ముందున్న పెద్ద హాల్లో అరడజను మంచాలేసి పక్కన మందులు పెట్టుకోవడానికి వీలుగా చిన్న టేబుల్స్ యేర్పాటు చేసింది. ఆలోచన వర్ధనమ్మది. ఆచరణ సరళది. . మధ్య మధ్య అవసరమైన సలహాలు ఇస్తూ జనార్ధన్ కూడా బాగా యెంకరేజ్ చేసాడు. ఒక డాక్టర్ ని, ఒక లీగల్ ఆఫీసర్ ని నెల జీతం మీద మాట్లాడుకున్నారు. రిజిష్టర్ చేయించి ఒక శుభ ముహూర్తాన సెంటర్ ని ప్రారంభించారు. తను లేవలేదన్న సంగతి కూడా మర్చిపోయి వుత్సాహ పడిపోయింది వర్ధనమ్మ. మొదటి రోజు ఒక్కరే వచ్చారు. ఆ రోజు ఆవిడకీ , వర్ధనమ్మకీ కూడా బోలెడు టైం పాస్. నెల తిరిగేసరికి సంఖ్య అయిదుకి పెరిగింది. మంచి పనివాళ్ళు దొరకడం వల్ల అలసట అనిపించడం లేదు. . ఒక్కో రోజు యెవ్వరూ రారు ఒక్కో వారం వూపిరాడకుండా వుంటారు. అందుకని ఇద్దరు వంటవాళ్ళని కూడా పెట్టుకుంది. కొద్దిగా అలవాటయ్యి అంతా బాగుంది అనుకున్నాక వర్ధనమ్మ కొడుకు వెంటపడి అందర్నీ విహారయాత్రకి పంపింది.
వెళ్ళొచ్చిన మనవరాళ్ళ మొహాల్లో ఆనందం చూసాక బామ్మకి తృప్తిగా అనిపించింది. ఇద్దరూ పోటీ పడి విశేషాలు చెప్తుంటే సంతోషంగా విన్నది.
“సరళా నేననుకున్నది నెరవేరిందే. నా మనవరాళ్ళ సంతోషం చూడలేనేమో అనుకున్నాను. యెందుకీ జీవితం అని బెంగ పడ్డాను. ఇక పర్వాలేదే. ”
చిన్నపిల్లలా తానే వెళ్ళొచ్చినంతగా సంబరపడ్డారు. అత్తగారి సంతోషం చూసి తాను కూడా హ్యాపీగా ఫీలయింది సరళ.
తన కళ్ళ ముందే సెంటరు దిన దినాభి వృద్ది చెందడం చూసి ఆ తర్వాత అయిదు సంవత్సరాలకి హాయిగా దాటిపోయింది వర్ధనం.
“మనం మనుషులం. యెన్నో కోరికలుంటాయి. పిల్లకు యెన్నో ఆశలుంటాయి. పెద్దవాళ్ళ వల్ల అవి తీరడం లేదంటే ఆ పెద్దవాళ్ళు యెప్పుడు పోతారా అని యెదురుచూసే సందర్భం వస్తుంది . అలా కాకుండా చిన్న చిన్న సరదాలు తీరుతుంటే మనసు తృప్తిగా వుంటే పిల్లలు కూడా పెద్దవాళ్ళమీద ప్రేమ పెంచుకుంటారు. ఇక్కడ పిల్లలు పెద్దవాళ్ళను వదిలించుకోవడం లేదు. కొద్దిగా బ్రేక్ తీసుకుంటున్నారు. అంతే. రెట్టింపు వుత్సాహంతో , ప్రేమతో తమ వాళ్ళని చూసుకుంటున్నామని వారు చెప్తున్నారు కూడాను” వృద్దాశ్రమాలు రావడం ఒక దౌర్భాగ్యం కదా అని ఒకరడిగిన ప్రశ్నకు సమాధానం ఇచ్చేది వర్ధనమ్మ…. .

రచన: కన్నెగంటి అనసూయ

యేగోరింట్లో పిల్లోడ్ని పెళ్ళి కొడుకుని సేత్నారంటే అయ్యాల తెల్లారగట్తే లేసి పన్జేసుకుంది సరోజ్ని.
మల్లీ ఎండెక్కితే కుదరదని పిల్లలు నిదళ్ళు లేత్తాకి ముందే తలిప్పి సిక్కుల్లేకుండా దువ్వెన్తో దువ్వి..తల్నిండా నూనెట్టి మరీ పైకి ముడెట్తేసి..బాగా మసిలి,మసిలీ పొగలొచ్చేసిన రాగి బిందెడు నీళ్లతో నీళ్ళోసేసుకుని ఏదో పాత సీరుంటే సుట్తబెట్టి బీరువాలోంచి పగడాల గొలుసుదీసి మెళ్ళో ఏసుకుని అద్దంలో సూసుకుంది.
సూత్రాల గొలుసునీ, నల్లపూసల గొలుసుని అంతకు ముందురోజే కుంకుడుకాయల పులుసులో నానేసి మరీ తోవిందేవో..పగడాల దండ జతసేరే సరికి నిగనిగలాడిపోతన్నాయ్ అనుకుంది అద్దంలో అదే పనిగా తనని తాను సూసుకుంటా..
అక్కడకా పనయ్యాకా పిల్లల్ని నిద్దళ్ళు లేపి మొకాలు కడుక్కు రమ్మని రాత్రన్నం ఉంటే అందులో కాతంత పెరుగు గుమ్మరిచ్చి, సిటికెడుప్పేసి ఆవకాయ బద్ద అడ్డేసిందేవో ఆవురావురుమంటా తిని బళ్లోకి లగెత్తేరు ఆళ్లిద్దరూ.
ఆళ్లనలాగంపి “ అమ్మయ్యా..వానెలిసినట్టుంది..” అని మనసులో అనుకుంటా…మొగుడు పొలాన్నించి తిన్నగా అటే వత్తాననేతలికి సాకలోడు నున్నగా సేసిన ఇస్త్రీ జత ఏస్కున్నాకా బొంత రుమాలు భుజాన్నేసిందేవో..అతనలాగెల్లేకా తలుపులు గడెట్టి ..తీరిగ్గా సేతికున్న మట్టిగాజులు తీత్తా..
“ స్సూరేకాంతవా..ఏకాడున్నా? పనయ్యిందా? ఏగోరింటికి..భోజనానికెల్లాలిగందా! ఎన్నింటికెల్దాం..?”
గోడ మీంచే కేకేసింది సరోజ్ని..
“ ఇంకో అరగంటడతాది. నీదో..? మియ్యన్నయ్య..రాత్రినించీ అక్కడే ఉన్నారుగదా. తెల్లారగట్టొచ్చి నీళ్లోసుకునెల్లేరు. నేనింకా తానం సెయ్యాలంతే..నీదైపోయిందా?”
“ ఆ..అయినట్టే. పిల్లజెల్లా బళ్లకెల్లి ఇల్లు కాలీ అయ్యేతలికి ఇదిగో..ఇయ్యాలయ్యింది. “ అంది అంతకు ముందే బీరువాలోంచి తీసి పక్కనెట్టుకున్న బంగారు గాజుల్ని మట్టిగాజుల్తో కలిపి అదొకటీ, ఇదొకటీ ఉండేట్టు చూసి చెరి సగం గాజులు చేతికి తగిలిచ్చుకుంటా.
అరగంటన్నమడిసి గంటైనా గుమ్మం తలుపు తెరవలేదేవో.. వాకిట్టో కూకుని ఒకటే తీపులు బోయింది సరోజ్ని..పేరంటాల్లు ఎల్లే వాల్లు ఎల్లకుండా..”య్యే..ఎవ్వరికోసం సూత్నా..రా..ఎల్ధాం. పొద్దెక్కింది” అనేతలికి.
“ మొగుడెప్పుడో తెల్లారగట్టే వచ్చి నీళ్ళోసుకునెల్తే..ఇయ్యేల్దాకా ఏంజేసిందో ఈ ఇల్లాలు..” అనుకుంటున్నంతలో..తాళం కప్ప సేత్తో పట్టుకుని రానే వచ్చింది సూరేకాంతం బయటికి.
ఈల్లెల్లేతలికే కిటకిటలాడిపోతంది పెళ్ళోరిల్లు. పందిట్లో మగోళ్ళున్నారని దొడ్డి తలుపులు తీసుండేతలికి అటేల్లేరేమో..మంచాల్నిండా, బల్లల్నిండా,వసారాల్లోనూ, సెట్లకిందా , సాపలెసుకుని ఎక్కడ సూసినా ఆడోళ్లే.
“ బాగున్నారా? ఎప్పుడొచ్చేరు? పిల్లలు బాగా సదుంతున్నారా? పిల్ల పెద్ద మనిసయినట్టుంది గదా..?” లాంటి ఊసులే ఎక్కడ సూసినా.. అయ్యన్నీ ఇంటా మనసులోనే నవ్వుకుంది సరోజ్ని.
“ బంతి కాలీ అయ్యిందంట భోజనాలకి రమ్మంటన్నారు “ అనేతలికి ఒకటే కోలాహలం కోళ్ల గంపని పైకెత్తితే ఒక్కసారిగా తొసుకుంటా, పోటీ పడి బయటికి పరుగులెత్తుతున్న కోళ్లల్లాగా. తోపులాట కూడాను.
“ ఇక్కడ కూకుందాం రా..ఎలాగా బంతయ్యేతలికి అరగంటన్నా పట్టుద్ది “ అంది సరోజ్ని సూరేకాంతానికేసి సూత్తా..బంతిలో కూకుంతాకెల్లినోల్లతో ఖాలీ అయిన కుర్సీల్లో ఒక దాన్లో కూకుంటా..
“ లేదు..బేగినే వడ్డిచ్చేత్తన్నారు. మనోళ్లుగాదు వడ్డిచ్చేది. ఎవుళ్లనోదీసుకొచ్చేరుగదా బయట్నించీ..ఎంతోగానీ తీసుకుంటారంత. కమలమ్మంది..అందరికీ అన్నీ ఏత్తారంట మర్సిపోకుండాను. మనోళ్ళైతే అదావిడి సేసేసి తత్తరబిత్తరలాడిపోతా ఒకటేత్తే ఒకటెయ్యరని మర్సిపోతారని. ఒక్కగానొక్క ముండగాడు. ఆడికన్నీ సరిగ్గా జరపాపోతే మీ తాతూరుకోండుగదా.. మాటరాగూడదు. అంతుకని. ” అంది ..పిల్లోడి నాయనమ్మ. ఆవిడకి మోకాళ్లు నొప్పులు. నడవలేదని కుర్చీ తెచ్చి కుదేసేరందులో. అంతుకే ఆవిడికి దగ్గర్లో ఎవరు కూకుంటే ఆల్లతో ఇయ్యే కవుర్లు. వడ్డిత్తాకి అలా మడుసుల్ని పొరుగూర్నుణ్చి తెత్తం గొప్పగా సెప్తా.
“ పర్వాలేదులే.. మామ్మా..! ఒక నిమిసం ఆలీసం అయితే మాత్తరం పొయ్యేదేటుందిలే. ఇంటికెల్లి పడుకుంటవేగా ..నీకొంట్లో బాగుంటందా” సాగదీసింది సరోజ్నీ.
“ ఆ..ఏంబాగు? నా బాగే అడిగేవా? ఇదిగో ఇలాగే. మండాపరోల్లాగా ..ఎక్కడో ఓసోట కుచ్చీలో కుదేత్తారు. లేపే దాకా లెగలేను. ఒహటే నెప్పులు అమ్మా..యా..”
“అదే ..మామ్మా..డాట్టర్లేవో తగ్గమంటారు..” పరాగ్గా అంది సరోజ్ని..అందరి సీర్లొంకా ఒకర్ని మార్సి మరొకరొంక అదేపనిగా సూత్తా.
“ అదే గదా సావొచ్చి పడింది….! తగ్గితే బాగానే ఉండును..మరి ఏంజేత్తాం. నొసట్న..ఇలా రాసుంటే ”
ఆవిడ మానాన ఆవిడ సెప్పుకుని పోతానే ఉంది. అయ్యన్నీ పెడ సెవిని ఇని ఊకొడతా..అందర్నీ కలయసూత్తందేవో సరోజ్ని, భోజనం సేసేసి తాంబూలం తీసుకుని లోపల్నించి బయటికొత్తన్న లక్ష్మి మాస్టార్నిసూసేతలికి పేనం లేసి నిలబడ్దట్తయ్ కూకున్నదల్లా గబుక్కున లేసి..
“లచ్చింమేస్టరుగారొచ్చేరు..పలకరించొత్తానుండు..” అంది సూరేకాంతం భుజమ్మీద సేత్తో తట్టి ఇప్పుడే వత్తానుండే, నేనొచ్చేదాకా భోజనానికెల్లకు అన్నట్టు.
”యావండీ…. బాగున్నారాండీ ..! “ అంది సరోజ్ని..ముకంనిండా ఇంతానందాన్ని పులుముకుని ..లచ్చిం మేశ్తారికెదిరెల్లి.
ఆ సుట్తుపక్కలా కూకున్నోల్లంతా ఈల్లిద్దరొంకే సూత్తం మొదలెట్టేరు..
“ నమస్తే! బాగున్నానమ్మా..! మీరెలా ఉన్నారు? “ అన్నారావిడి సరోజ్నినే సూత్తా..
ఆవిడా ఊరి స్కూల్లో పన్జేత్తారు. గిలకమ్మ టీచరు.
“ బాగున్నానండి. మాగిలక్కెంతిస్టవోనండి మీరంటేని. అంతమానూ “ లచ్చిమ్మేష్టారు లచ్చిమ్మేశ్టారంటా నోరు కాయదండి..” అంది సరోజ్ని మెలికలు తిరిగిపోతా..!
పక పకా నవ్వేరు లచ్చిమ్మేస్టారు సరోజ్ని మాటలకి.
కాసేపు గిలకమ్మ కబుర్లయ్యాకా ఎల్లొత్తానని దొడ్డి గుమ్మంకేసి నడుత్తా అంతలోనే ఏదో గేపకవొచ్చినట్టు ఎనక్కి తిరిగి రెండడుగులేసి సరోజ్ని దగ్గరకంటా వచ్చి ..
“ మొన్న మీరిచ్చారని వంకాయలు తీసుకొచ్చింది గిలక. అప్పుడే తోట నుండి కోసారేమో..నవనవలాడిపోతున్నాయ్. మీ తోటలోవట కదా! పాలుపోసి వండితే ఎంత రుచిగా ఉందో కూర. ధేంక్సమ్మా.” అంది ఇంత మొఖం సేసుకుని లచ్చిమ్మేస్టారు..వెనక్కి తిరుగుతా..
“ ఆ..దాన్దేవుందిలెండి…మీకు ఇట్టవని సెప్పిందండి మా గిలక..” అందిగానీ మొగమాటానికి..రత్తం సుక్కుంటే ఒట్టు సరోజ్ని మొకంలో. ఏం సెయ్యాలో తెలవక గుడ్లప్పగించి సూత్తా ఉమ్దిపోయింది ఆమె గుమ్మందాటేదాకా.
అది ఇని అప్పటికే పెడమొకవెట్టేసింది సూరేకాంతం..
” గోడపక్కనున్నదాన్ని నాకివ్వకుండా ..మేస్టారికంపేవా? ఆవిడెక్కువైపోయిందా నీకు? దేశదిమ్మరోళ్ళాళ్ళు. ఇయ్యాలిక్కడుంటారు. రేపు మరోసోటుంటారు. ఎల్లకాలం నిన్నిడిసిపెట్టకుండా ఉండేదాన్ని నేనేనే సరోజ్ని. నువ్వెంత నా కాడ్నించి దాద్దావన్నా, ఇలా బయటికొత్తానే ఉంటది. మంచోల్లని మోసం సెయ్యనివ్వడా పైవోడు. ఎంత సేద్దావనుకున్నాగానీ..” అని మనసులోనే అనుకుంటా..
కాల్లూ, సేతుల్లో ఒకటే వనుకు సరోజ్నికి.
ఇంటికొచ్చిందిగానీ కాలుగాల్న పిల్లలే ఆ సివర్నించి ఈ సివరికీ, ఈ సివర్నించి ఆ సివరికి తిరుగుతానే ఉంది మనసు మనసులో లేక. రేపటేల్నించీ సూరేకాంతం దెప్పే దెప్పుళ్లకి అంతూ పొంతూ ఉంటదా? అననుకుంది తన్లో తనే. అయినా పచ్చిమిర్గాయలేటి, కందదుంపేటి? పెండ్లం దుంపేటి సేలో ఎయ్యి పండితే అయ్యి మొదటేల తలుపుగొట్టి మరీ ఇత్తాది పాపం. అలాటప్పుడు బాధుండదేటి? ఉంటది. నిజవే. అయినా..
తిడితే తిట్టిందిలేగానీ..ఈ కుర్రముండకేం పొయ్యాకాలవొచ్చిందో..! వంకాయలట్టికెల్లి మాయమ్మిచ్చిందని సెప్పుద్దా? ఆలీ లేదు సూలీ లేదు కొడుకుపేరు సోవలింగవన్నట్టు సేలో వంగమొక్కలే ఎయ్యనప్పుడు ఇదెలాగిచ్చింది అట్టుకెల్లి? పైగా నేనిచ్చేనని సెప్పుద్దా? నేనంపలేదని ఆవిడకాడంటే గిలకమ్మ పరువెల్లి గంగలో కలుత్తాదని మాట్టాడలేదు గానీ..అమ్మో..అమ్మో…ఇదెన్ని నేర్సింది?
ఇయ్యాల ఇదయ్యింది. రేపు ఇంకోటవ్వుద్ది. అంతుకే ఇయ్యేలే తేల్సెయ్యాలి దీని సంగతి? అసలా వంకాయలేటి? నవనవలాడతవేటి? గిలకట్టికెల్తవేటి? నేనిచ్చేనని సెప్తువేటీ? ఏటిది?
సరోజ్ని ఆలోసన్లిలా ఉంటే ..
లచ్చిం మేస్టారు ఇంటికెల్లే తలికే బళ్లోంచి వచ్చి ధిలాసాగా పడక్కుచ్చీలో కూచ్చునున్నారేమో.. లచ్చిం మేస్టారుగారి భర్త శివరామయ్యగారు..కాసేపటికి సిన్న గిన్నెతో తెచ్చిన ఏయిచ్చిన తాళింపు శెనగల్ని..నోట్లో ఏసుకుంటా..“ పేరంటానికెళ్ళొచ్చావా? “ అనేతలికి..
” ఆ..వెళ్ళేను. అంతా మిమ్మల్నే అడిగారు మాస్టారు రాలేదా మేడమ్..” అని అంది లచ్చింమేస్టారు.
“ అవున్లే ..ఎన్నాళ్లయ్యింది మరి..! అయిదారేళ్లు పైనే అయ్యిందిగదా.. మనం ఈ ఊరొచ్చి “ అన్నాడాయన శెనగల్ని నవుల్తూ..
“ పైమాటేగానీ..! పెళ్ళివాళ్లింట్లో గిలకా వాళ్లమ్మగారు కనపడ్దారు. వంకాయలు చాలా బాగున్నాయని చెప్పాను..”
“ కొంప ముంచేసావ్? నేను చెప్పాను కదా నీకు. గుర్తులేదా? ఆ రోజు నాకు సెంటర్లో..కూరగాయలోడి దగ్గర వంకాయలు ఏరుతూ గిలక కనపడిందనీ, చిన్న పిల్లైనా చాలా బాగా ఏరిందనీ..అవే మనకు తెచ్చి ఇచ్చినట్టుందనీ..” విసుక్కున్నాడు శివరామయ్య పెళ్ళాం మీద.
“ అవుననుకోండిగానీ..మొదట్లో మనమనుకున్నట్టు చెప్పద్దనే అనుకున్నా. కానీ వాళ్లకీ తెలియాలి కదా ఈ పిల్ల ఏం చేస్తుందో? ఇచ్చిందని తీసేసుకుని తినేస్తే…ఇల్లాగే రేపు ఇంకొకటి చేస్తుంది. అటు చెప్పినట్టూ కాకుండా..అలా అని ఇటు కృతజ్ఞతలు చెప్పినట్టూ ఉంటుందని ఎందుకైనా మంచిదని..చెప్పాను. అయినా ఆవిడ నిజంగానే పంపి ఉంటే కనీసం తలపెట్టలేదు చూశావా అనుకోరూ..ఆవిడ.? అందుకే చెప్పాను. అయినా..మీరంటున్నారుగానీ అక్కడ ఏరుతుందని, వాళ్ళమ్మగారైతే పంపానన్నట్టుగానే నవ్వారే..ఏమో..! ”
“ ఏదో నువ్వంటే..ఆ పిల్ల ముండకి ఉన్న ఇష్టం కొద్దీ ఏదో ఒకటి నీకు తెచ్చివ్వాలి అనుకుంటుందనుకో. టీచర్లుగా మనకివి మామూలేగా పూలో, పళ్ళో, పాలో , పెరుగో..ఎవరో ఒకళ్ళు ఇస్తూనే ఉంటారు. అలాగే పంపిందనుకుని నువ్వనుకున్నావ్. నేను చూడబట్టి, చూసి నీకు చెప్పబట్టీ తెలిసింది. లేదంటే మనకీ తెలియదు కదా.. కొనుక్కుని తీసుకు వచ్చిందనీ ! ఏం లేదు. చిన్నపిల్ల. దాన్నెక్కడ కొడతారోనని నా భయం. అంతే..” అని కాసేపు ఏదో ఆలోచించి ..
“ ..పోన్లే మంచి పనే చేసావ్..” అన్నాడు. ఐతే,
నిప్పులు తొక్కిన కోతిలా గుమ్మం కాణ్నించి ఇంట్లోకీ , ఇంట్లోంచి గుమ్మం కాడికీ లోలోన రగిలిపోతా, ముక్కుపుటాలు ఎగరేస్తా కూతురెప్పుడొస్తుందా తాట తీసేద్దావని తిరుగుతానే ఉందేమో సరోజ్ని..కూతురు ఇంట్లోకి వత్తంతోటే రెండు జళ్ళూ మొదట్లో పట్టుకుని నిలేసింది..
” ఏవే..ఇయ్యెప్పుడ్నించీ మొదలెట్టా..నాకు సెప్పకుండా ?” అంటా..
గిలగిల్లాడిపోయింది గిలక..అసలు సంగతేంటో తెలవక. తెల్లబోయేడు శీను అక్క సేసిన తప్పేంటో, అమ్మకెంతుకు అంత కోపవొచ్చిందోనని.
“ నువ్వు జళ్ళొదులు ముందు..” తల్లిని కసురుకుంటా గింజుకుంది గిలక.
ఆ మాటతో మరింతగా సేతుల్ని బిగిచ్చిన సరోజ్ని..కూతురు సెంపలు వాయిత్తా..
“ ఆ లచ్చిం మేస్టారికి వంకాయలిచ్చొచ్చేవా..?”
“ ఇచ్చేను..” ధైర్నంగా అంది గిలక..
“ ఎవరిత్తే ఇచ్చేననిజెప్పా..”
“నువ్వే..”
“ నేనిచ్చేనా..నీకు పట్టుకెల్లి నేనిచ్చేనని ఆవిడికిచ్చిరాని.?”
“ లేదు..?”
“మరెంతుకలా సెప్పా? అలా సెప్పొచ్చా..ఆపద్దాలాడచ్చా..అయినా నీకన్ని డబ్బులెక్కడియ్యే..వంకాయలు కొంటాకి..? సెప్పాపోయావంటే సెవడాలొత్తేత్తాను ఎదవా..ఎదవని. ఇయ్యాల నువ్వో నేనో తేలిపోవాల..” ఊగిపోయింది సరోజ్నీ పూనకం వచ్చిందాన్లాగా..
“ నువ్వే ఇచ్చేవ్ గదమ్మా..డబ్బుల్నాకు….” ఏడుత్తా గట్టిగా అంది గిలక .
“ నేనా..? డబ్బులు నేనెప్పుడిచ్చేనే..? నియ్యమ్మాకడుపు కాలా..! దొంగతనాల్నేరిసేవా? డబ్బులు దొబ్బుతువేగాకుండా..నేనిచ్చేనన్జెప్పి ఆపద్దాలాడతావా?”
గొంతు తగ్గిచ్చింది సరోజ్ని. అప్పటిదాకా గొంతెత్తి గట్టిగానే అరిసింది..సరోజ్ని..గోడవతలున్న సూరేకాంతానికి ఇనపడేతట్టుగా..మేస్టారుగారికి వంకాయల్ని నేనివ్వలేదన్నట్టు మరోసారి నిరూపిచ్చుకుంటానికన్నట్టు. కానీ ఆపద్దాలూ, దొంగతనం అనేతలికి మల్లీ కూతురి పరువు ఊరూ వాడా ఏకం సేసేత్తదని మెల్లగా అంది.
“ ఏ ..అమ్మా..ఇంకో దెబ్బేసేవంటే నాన్తో సెప్ప్తా ఏవనుకున్నావో..నువ్వే అబద్ధాలాడతన్నావ్..అయ్యాల తీగల మీద నడిసేవోళ్ళు వత్తే అందర్నీ ఇళ్లకెల్లి డబ్బులు తెమ్మన్నారని వత్తే నువ్వేగదా ఇచ్చేవు. ఆ సూత్తే ఏవొత్తాదిలే అని..సూడకుండా దాసుకుందావనుకున్నాను..అందరూ సూత్తంటే నేను కళాసులోనే కూకున్నాను ఎల్లకుండా. ఆల్లందరి డబ్బులూ అయిపోయినియ్యి. నా డబ్బులు అలాగే ఉన్నాయ్. ఇంటికొచ్చేతప్పుడు ఏదన్నా కొనుక్కుందావనుకున్నాను. సూత్తే వంకాయలగపడ్దాయ్. మా లచ్చింమేస్టారికి సేనా ఇస్టం.
నేనిత్తే తీసుకుంటారా? అంతుకే నీ పేరు సెప్పేను..” అంటా అన్ని దెబ్బల్తిన్నా నొప్పులన్నీ మర్సిపొయి పక పకా నవ్వింది గిలక.
అంతే..
దాంతో..అవాక్కైపోయిన సరోజ్ని..గుండెలెక్కడో లోపల పిడసగట్టుకుపోయినట్తనిపిచ్చి..గుండెల్నట్టుకుని నిలబడ్దసొటే కూలబడిపోయిందేవో..గబుక్కునెల్లి కాసిన్ని మంచి నీల్లుదెచ్చి తల్లితో తాపిస్త్తుంటే ..
“ఏవయ్యింద”టా వచ్చేడు..సరోజ్ని మొగుడు…
పిల్లల్నోటితో అంతా ఇన్నాకా..
“ అయినా బళ్లోంచొచ్చిన పిల్లని పచ్చి మంచినీల్లన్నా తాగనియ్యకుండా..సేతివాటం సూపిత్తాకి నేను సచ్చేననుకున్నావా? వచ్చేదాకా ఆగొచ్చు కదా..! గిలక నాకు అయ్యాలే సెప్పింది..నాన్నా అమ్మనడిగి తాళ్ల మీద నడిసే గారడీ సూద్దావని డబ్బులు తీసుకున్నాగానీ సూడబుద్దవలేదని. ఇంటికొత్తుంటే వంకాయలు నచ్చి మన సూరబ్బులే అమ్ముతున్నాడని.., మన సేలో కాసినియ్యేనని సూరబ్బులు డబ్బులు తీసుకోలేదని నాకయ్యాలే సెప్పింది. “
“ మన సేలో కాయలా?” నీర్సంగా అంది సరోజ్ని..
“ మన సేలోయే..! సేలగట్ల మీద ఓ పాతిక వంగ మొక్కలు ఏసుకున్నాడ్లే..ఏదో పైకర్సుకు ఉంటాయని. అడిగితే నేనే ఏసుకొమ్మన్నాను. ఎప్పుడుబడితే అప్పుడు ఏ పని సెప్పినా సేత్తన్నాడు. పోయిందేవుందిలే అని ఏస్కోమంటే తొలికాపు దెచ్చి మనింట్లో ఇత్తానంటాడు. మనకెన్నిగావాలి? తర్వాజ్జూద్దాంలే ..రేటు బాగున్నప్పుడే అమ్ముకొమ్మని అనేతలికి సెంటర్లో పోసి సాటింపేసేడు. అలాటోడు మన గిలకమ్మ దగ్గర డబ్బులు తీసుకుంటాడా ఆ నా కొడుకు?..” అంటా తనని సుట్టుకుపోయిన కూతురొంక చూసి తల మీద నిముర్తా..
“ మన గిలకమ్మ..బంగారు సిలకమ్మే. నువ్వంటే మా ఇట్టం. మానాన ఇచ్చేడని సెప్పిందా ఏటీ. ? మాయమ్మించ్చిందనేగా సెప్పింది..కదరా..!” అన్నాడు ప్రేమగా కూతురొంక సూత్తా..
“ ఇయ్యానందం సాల్దా..! సూరేకాంతం నమ్మితే ఏటి,నమ్మాపోతే ఏటి..? ఎంతిట్తవైతే పిల్లముండ..దాసుకున్న డబ్బుల్తో కొని ఇచ్చొత్తాదా? నాయమ్మే . బంగారు తల్లి..” పైకంటే మెళ్ల మీదకెక్కి కూకుంటాదని మనసులోనే
అనుకుంటా..పైకి మాత్తరం..
“ సాల్లే సంబడం..కాళ్ళు కడుక్కురండి. శెనగలు ఏయించేను.తిందురుగాని అందరూ..ఎల్లి కాళ్ళూ,సేతులూ కడుక్కురంది గిలకా, శీనూ..”
“ అబ్బా..శెనగల తాళింపంటే అక్కా..! ద్దా..ద్దా..”
శెనగలనేతలికి అన్నీ మర్సిపోయి గబుక్కున తూవులోకి పరిగెత్తింది గిలక.
—

రచన : అంగులూరి అంజనీదేవి

శృతికను చూశాక సంవేదకి ఒక్కక్షణం ఏమి అర్థంకాలేదు. బయట మనం కొనుక్కునే బొమ్మల్లో కూడా కొంచెం ఫీలింగ్స్‌ కన్పిస్తాయి. ఈమెలో ఒక్క ఫీలింగ్‌ కూడా కన్పించలేదు బొమ్మను మించిన బొమ్మలా వుంది. ఇదేంటి ఇలా? ద్రోణ గారు బొమ్మలు వేసి, వేసి భార్యను కూడా ఓ బొమ్మను చేశారా? లేక ఆమె మనస్తత్వమే అంతనా? అయినా ఆవిడ గురించి నాకెందుకులే…ఆయన భార్యను చూడాలన్న కోరికైతే తీరింది. అది చాలు. అనుకుంటూ శృతిక చూపించిన గదిలోకి వెళ్లి కూర్చుంది.
నిముషాలు గడుస్తున్నా సంవేద వున్న గదిలోకి ద్రోణ రాలేదు.
కుర్చీలోంచి లేచి ముందుగా గోడలకున్న బొమ్మల్ని చూసింది. ఆ తర్వాత కర్టన్‌ తొలగించి అక్కడ కూడా కొన్ని బొమ్మలు వున్నట్లనిపించి లోపలకెళ్లింది.
ఒక్కో బొమ్మ ఒక్కో కళాఖండం. అద్భుతం, అమోఘం.
ఒక బొమ్మలో ఒక అమ్మాయి మందారచెట్టు దగ్గర నిలబడి పూలుకోస్తూ శూన్యంలోకి చూస్తుంది. ఆ బొమ్మపక్కనే ఓ కాప్షన్‌ రాసి ఉంది. ఆ బొమ్మ ఎంత అపూర్వంగా వుందో దాని పక్కన రాసిన ఆ వాక్యాలు కూడా అంత మహత్తరంగా వున్నాయి.
”…నువ్వొక ఆకాశం.. అర్థం కావు. నువ్వొక సముద్రం… అర్థం కావు. నువ్వొక నిత్యనూతనపు తలంపువి… అర్థం కావు. అయినా కానీ ఏదో, ఏదో అర్థం వుందన్న మైమరపులో పుట్టిన పులకింతల చిరుసవ్వడితో నన్ను స్పర్శిస్తున్నావు.
అందుకే నువ్వు నా అంతరంగపు అనంత జలపాతంలో తడిసి, తడిసి ముద్దయి, ముగ్ధలా, స్నిగ్ధలా, స్థితప్రజ్ఞలా నా ఎదవాకిట్లో నిలబడి అరమోడ్పు కళ్లతో నన్నే చూస్తున్న భావనలో మునిగివున్నాను. ద్రోణ” అని రాసివుంది.
ఆ వాక్యాలను చదువుతూ అలాగే నిలబడింది సంవేద.
.. ఎప్పుడొచ్చాడో ద్రోణ! ఆమె వెనక నిలబడి, ఆమె తలమీద నుండి ఆమె ఏమి చూస్తుందో అదే చూస్తున్నాడు. అంతలో ఒక పూర్ణపురుషుని ఎదను తాకేంత దగ్గరగా నిలబడి వున్నానన్న భ్రమ కలిగి, అది భ్రమ కాదు నిజమని తెలిసి దిగ్భ్రమ చెంది, తనకు తెలియకుండానే చిరుకదలికతో, ఓ చిరునవ్వుతో అతన్ని పలకరించింది.
ఆ పలకరింతకి అతనిలోని కళా హృదయం ఒక్కక్షణం రంగుల కుంచెలా విప్పుకొని హరివిల్లయి, సుమరాగ రంజితమై, అరవిందమై చందన శకలమైంది.
అతన్నలా చూస్తుంటే సముద్రాన్ని అతి దగ్గరగా చూస్తున్న భావన కలిగింది సంవేదలో… కొందరు నదిని సముద్రమనుకుంటారు. సముద్రాన్ని నది అనుకుంటారు. సముద్రాన్ని సముద్రంగా గ్రహించటం వివేకం..
”ఎప్పుడొచ్చారు?” అన్నాడు ద్రోణ మృదుమధురంగా ఆమె ఆలోచనలని చెదరగొడ్తూ…
”ఇప్పుడే వచ్చాను మీరు రావటం ఆలస్యం కావొచ్చని మీ పర్మిషన్‌ లేకుండానే ఈ కర్టన్‌ దాటి లోపలకి వచ్చి ఇవన్నీ చూస్తున్నాను.” అంది
”నిజానికి ఇక్కడికి ఎవరూ రారు. శృతిక కూడా.. అయినా నాదగ్గర మీకు పర్మిషనేంటి? కూర్చోండి!” అంటూ నాలుగడుగులు వెనక్కి వేసి… అతను కూర్చుంటూ ఆమెకు కుర్చీ చూపించాడు.
ఆమె కూర్చుంది. ఆ కూర్చున్న విధానంలోని ఒద్దిక, పొందిక ఎంతో గొప్పగా అన్పించింది ద్రోణకి… ఆమెనే చూస్తే బావుండదని చూపు తిప్పుకున్నాడు.
హృదయంలో లేని వాళ్లను కౌగిలించుకోవాలంటే ఎంత కష్టమో, హృదయంలో వున్న వాళ్లకి ఓ అడుగు దూరంలో వుండటం కూడా అంతే కష్టమని ద్రోణకి అర్థమయినా స్థిర చిత్తంతో చూస్తున్నాడు.
ఆ నిశ్శబ్దాన్ని ఛేదిస్తూ…”నిశిత పెళ్లి సర్‌! ఇన్విటేషన్‌ ఇచ్చి వెళ్దామని వచ్చాను. మీరు తప్పకుండా రావాలి. మామయ్యగారు తన పిలుపు కూడా నన్నే పిలవమన్నారు.” అంటూ శుభలేఖను అతని చేతికిచ్చింది
ప్రశాంతంగా చూస్తూ ” అబ్బాయి ఏం చేస్తాడు?” అన్నాడు ఎంతో ఆత్మీయంగా.
”గవర్నమెంట్ ఆఫీసులో క్లర్క్‌ అని చెప్పారు” అంది సంవేద. అంతకన్నా వివరాలు తెలియనట్లు చూసింది.
సంవేద ముఖంలో అసంతృప్తి ఎంత శాతం వుంది. తృప్తి ఎంత శాతం వుంది తెలుసుకోవాలన్నట్లు సూటిగా ఆమె ముఖంలోకి చూశాడు ద్రోణ.
అతని చూపులు ఆమెను గుచ్చుకున్నట్లై కడిగిన ఆకాశంలా వుండానికి విశ్వప్రయత్నం చేస్తూ అతని కళ్లకి దొరికిపోయింది.
”చెప్పు సంవేదా ! నువ్వు హ్యాపీగా వున్నావా?” అన్నాడు సడన్‌గా.
అతను తీసుకుంటున్న ఆ చనువుకి ఆమె ఆశ్చర్యపోయింది. అయినా దాన్ని యాదృశ్చికంగా భావిస్తూ.. ”నిశిత పెళ్లి జరిగితే అంతకన్నా హ్యాపీ వుండదు సర్‌! అది మీ ద్వారానే జరుగుతోందిప్పుడు…” అంది తలవంచుకొని.
నీకు సంతోషాన్ని కల్గించే ఏ చిన్నవిషయమైనా నేను చేయటానికి సిద్ధంగా వున్నాను అది నీకెలా తెలియాలి? అన్నట్లు చూశాడు.
ద్రోణ చూపుల్ని గమనించకుండా ”సర్‌! మీరు అన్ని రకాల బొమ్మలు వేస్తున్నారు. అన్ని బొమ్మల్ని ప్రదర్శిస్తున్నారు. ఈ విషయం నాకెలా తెలుసంటే నన్నోసారి ఆముక్త మీ ఆర్ట్‌ ఎగ్జిబిషన్‌ తీసికెళ్లింది. ఈ ఆర్టిస్ట్‌ మన కాలేజీలోనే చదివాడు అని కూడా చెప్పింది… కానీ ఆ కర్టన్‌ అవతల వున్న బొమ్మని ప్రదర్శించడం లేదు. ఎందుకని?” అంది.
ద్రోణ మాట్లాడలేదు.
ఆమె నొచ్చుకుంటూ ”మీకు చెప్పాలని లేకుంటే వద్దులెండి!” అంది.
ఆమెను నిరాశపరచటం ఇష్టం లేక… ”మీకు చెప్పటంలో ప్రయోజనం లేనట్లే చెప్పకుండా వుండటంలో కూడా అర్థం లేదు. నాకు ఆ బొమ్మలోని అమ్మాయితో మానసికంగా చాలా దగ్గర సంబంధం వుంది.” అన్నాడు.
”నేనొకి అడగాలనుకుంటున్నా… ఏమీ అనుకోరుగా?” అంది.
”అడగండి ! పర్లేదు…” అన్నాడు ద్రోణ రిలాక్సడ్‌గా కూర్చుంటూ.. ఆమె అలా ఏదో ఒకటి మాట్లాడుతుంటే అతనికి ఇంకా వినాలని వుంది. ఎంత వద్దనుకున్నా ఒక మనిషిలో కలిగే మానవ సహజమైన ఫీలింగ్‌ అది…
”మీరామెను ప్రేమించారా?” అంది. ఆమెకు చాలా కుతూహలంగా వుంది. ముఖ్యంగా అతని నోటితో చెబితే వినాలని వుంది.
”ప్రేమించాను. కానీ ఆ విషయం ఆ అమ్మాయితో చెప్పలేదు” అన్నాడు నిజాయితీగా.
”ఎందుకు చెప్పలేదు? చెప్పాల్సిన బాధ్యత మీకు లేదా? మన మనసులో ఏదైనా ఒక మార్పు జరుగు తున్నప్పుడు ఆ మాత్రం స్పృహలే కుండా వుంటుందా? మనుషులం కదా!” అంది.
”చెప్పేంత అనుకూలమైన వాతావరణం లేదప్పుడు.. చెప్పినా లాభం లేదని మౌనంగా వుండిపోయాను” అన్నాడు
బోరున ఏడ్వాలనిపిస్తోంది సంవేదకి…
తన ఇంట్లో ప్రతిక్షణం ఏడుపు వస్తున్నా ఓదార్చేవాళ్లు లేక ఆపుకునేది. ఇప్పుడు ఏడిస్తే ద్రోణ తన బలమైన బాహువుల్లోకి తీసుకొని తన బాధను క్షణంలో మాయం చేస్తాడు. కానీ తను ఏడవకూడదు. కంట్రోల్ చేసుకోవాలి. ఈ జీవితం ఇక ఇంతే అని సరిపెట్టుకోవాలి. తనకు ఏది ఎంతవరకు ప్రాప్తమో అంతవరకే లభించిందని తృప్తిపడాలి.
తృప్తికి మించిన జీవనసూత్రం లేదు కదా! అనుకుంటూ అతని ముఖంలోకి చూడలేకపోతోంది.
కారణం ఆ బొమ్మలో వుండే అమ్మాయిలో వున్న పోలికలన్నీ తనవే…
…ఆణిముత్యం దొరికితే బావుండని సముద్రతీరాన వెళ్తుంటే గుడ్డిగవ్వ దొరికినప్పుడు చేసేది ఏముంటుంది? చేతుల్లోకి తీసుకొని ఇదే ముత్యం అనుకోవాలి. ఇదే సర్వం అనుకోవాలి అలా ఎంతమంది అనుకోవటం లేదూ! ఎంతో నిస్సారంగా జీవితం గడుపుతూ కూడా ఎంతో సారవంతమైన నవ్వుల్ని నటిస్తూ నటనే జీవితంగా మార్చుకుంటున్నారు. తనేమైనా పొడిచొచ్చేపొద్దా! నడిచొచ్చే శిల్పమా! అతి మామూలు సాదాసీదా సంవేద! అంతే! తను కూడా వాళ్లతో సమానమే…
”ఏమి ఆలోచిస్తున్నారు?” అన్నాడు ద్రోణ ఆమె మౌనాన్ని చూసి..
”ఏడుపెందుకు రావటం లేదా అని…” అంది.
షాకింక్‌గా చూశాడు ద్రోణ.
”కొందరు ఆడవాళ్లు పరిపూర్ణంగా ప్రేమించే మనిషిని కళ్ల ముందు వుంచుకొని పొరపాటున కూడా ప్రేమించని భర్తతో కాలాన్ని నెట్టుకొస్తూ అదే జీవితంలా, పరమార్థం వున్న జీవితంలా పైకి నటిస్తుంటారు. మగవాళ్లు కూడా కొందరు అంతే! ఏదో ఏదో లోలోపల దాచేసుకొని త్యాగాలు చేస్తుంటారు. దీనివల్ల చివరకు మిగిలేది ఏమిటి సర్‌!” అంది సంవేద సూటిగా.
ఆ మాటలు ద్రోణ గుండెల్ని గురి చూసి తాకాయి. వెంటనే తేరుకొని ”అది కాలం నిర్ణయిస్తుందని కాలానికే వదిలేసి బ్రతకటమే చివరికి మిగిలేది” అన్నాడు ద్రోణ.
”మీరింత గొప్పగా ఎలా నటిస్తున్నారు?” అంది సంవేద ఇక ఆగలేక…
”నాది నటన కాదు. మనోనిబ్బరం… నిశ్చలత..” అన్నాడు ఇన్ని రోజులు అతనికో బాధ వుండేది తన మనసులో ఆమె వున్నట్లు ఆమెకు తెలియకుండానే ముగిసిపోతుందేమో అని. ఇప్పుడా బాధ తగ్గింది.
ఈ సంఘటనతో ఆమెకు కూడా నన్ను ప్రేమించే ఓ వ్యక్తి రహస్యంగా వున్నాడన్న ఊరట లభించింది.
”నేనిక వెళ్తాను సర్‌! ఇంట్లో ఎదురు చూస్తుంటారు.” అంది సంవేద.
”అలాగే!” అంటూ లేచి ఆమెవెంట నాలుగడుగులు వేసి ఆగిపోయాడు.
*****
నిశితను పెళ్లి పీటపై చూస్తుంటే శ్యాంవర్ధన్‌ మనసు దహించుకుపోతోంది. ఈ పెళ్లి ఎలాగైనా ఆగిపోతే బావుండనుకుంటున్నాడు.
”ఈ పెళ్లి జరగడానికి వీలులేదు” అంటూ దూరప్రాంతంనుండి అప్పుడే వచ్చిన వాళ్ల బంధువు ఒకామె పెళ్లి మధ్యలో వెళ్లి నిలబడింది.
”ఎందుకు? ఎందుకు?” అంటూ మహదానందాన్ని మనసులోనే నొక్కిపెట్టి ముందుకొచ్చాడు శ్యాంవర్ధన్‌.
శ్యాంవర్ధన్ని ఓ నెట్టు నెట్టి గంగాధరం దగ్గరకి వెళ్లి ”ఏమయ్యా! గంగాధరం! మా వాడికి నీ మాయమాటలతో కట్నం ఆశ చూసి కుంటిదాన్ని అంటగట్టాలని చూస్తావా? అయినా దాన్ని పోషించటానికి నువ్విచ్చే ఆ ముష్టి ఏబైవేలు ఏ మూలకి వస్తాయి ఇంక ఏమేమి ఆశలు చూపావు?” అంటూ కేకేసింది.
తల కొట్టేసినట్లైంది గంగాధరానికి…
పెళ్లికి వచ్చిన వాళ్లంతా బిత్తరపోయి చూస్తున్నారు.
”మర్యాదగా మాట్లాడండి! అతనే మా అమ్మాయిని చేసుకుంటానని ముందుకొచ్చాడు. ఆశ చూపటం లాంటి చిల్లర మనుషులం కాదు…” అన్నాడు గంగాధరం.
”తెలుస్తూనే వుంది. కుంటిదాని కోసం ఎవరైనా వస్తారా? దానికేమైనా తల్లిదండ్రులా? అన్నదమ్ములా? నాలుగురోజులు కూడా తక్కువ కాకుండా జీవితాంతం పోషించాలి. అవి దాన్ని చేసుకొని అష్టకష్టాలు పడాల్సిన ఖర్మమావాడికేంటి?” అంది.
”మానసిక రోగులకన్నా మా నిశిత ఎంతో మేలు. చేతిమీద కురుపు లేస్తే చేయిని నరుక్కుంటామా? కాలు లేనంత మాత్రాన జీవితమే లేకుండా పోతుందా? దయచేసి నా మాట విని ఈ పెళ్లి జరగనివ్వండి!” అన్నాడు ప్రాధేయపడ్తూ గంగాధరం.
”వాళ్లను బ్రతిమాలొద్దు మామయ్యా! నేనీ పెళ్లి చేసుకోను” అంటూ పక్కనున్న ఆడవాళ్ల సాయంతో లేచి నిలబడింది నిశిత.
ఆ మాటతో – పెంపుడు జంతువును లాక్కెళ్లినట్లు పెళ్లికొడుకును లాకెళ్లిందామె… అది చూసి నిశ్చేష్టులయ్యారు గంగాధరం, సంవేద.
శ్యాంవర్ధన్‌కి ఆనందతాండవం చేయాలనివుంది. ఆఫీసునుండి అర్జంటుగా రమ్మని కాల్‌ రావటంతో వెళ్లాడు.
నిశితను ఓదార్పుగా అక్కున చేర్చుకొంది దేవికారాణి. ఆమెకు ధైర్యం చెబుతూ భార్య పక్కనే కూర్చున్నాడు గంగాధరం. ఆయనకి ఈ సంఘటన చాలా అవమానకరంగా వుంది. పెళ్లి చూడాలని వచ్చిన వాళ్లు ఒక్కొక్కరే వెళ్లిపోతున్నారు.
సంవేద కళ్లనీళ్లు పెట్టుకుంటుంటే పక్కకి తీసికెళ్లి కూర్చోబెట్టింది ఆముక్త. అది గమనించిన ద్రోణ వాళ్ల దగ్గరకి వెళ్లాడు.
సంవేదకి – ఆమెను అర్థం చేసుకొని, ఆమె తప్ప ఇంకో స్త్రీ అవసరం లేదనుకునే భర్త దొరికి వుంటే ఈ సమస్యలు వుండేవికావు. తనకి ఆమెను ఓదార్చాలని వున్నా, నీకేం పర్వాలేదు నేనున్నానని చెప్పాలని వున్నా – భూమికి, పాదానికి మధ్యలో చెప్పులా ఏదో శక్తి అడ్డుగా వుంది ద్రోణకి…
చిన్న కాగితం మీద గొప్ప చిత్రాన్ని వేయగలిగిన ద్రోణ ఈ బ్రతుకు చిత్రానికి ఏ కాగితం సరిపోతుందో, ఏ రంగులు కావాలో అంచనా వేయలేక పోతున్నాడు. వ్యక్తంలోంచి అవ్యక్తంలోకి వెళ్లినట్లు ఆలోచిస్తున్నాడు. జీవితమనేది కొందరికి ‘కల’ అయితే కొందరికి ‘ఆట’. కొందరికి వినోదమైతే.. కొందరికి విషాదం… కానీ ప్రతి వ్యక్తికి కొన్ని కష్టాలు, బాధలు అవసరం. పడవలో అడుగున కొంత బరువెయ్యందే అది నిలకడగా ప్రయాణం చెయ్యదు. పడినప్పుడే లేస్తాం. భంగపడ్డప్పుడే పోరాడతాం. అందుకే జీవితం ఓ అసాధారణ వ్యాపారం. అందులో ఎలా జీవించాలన్నది గొప్పకళ. దాన్ని నేర్చుకోవటమే కాదు, నేర్పటం కూడా అవసరం అనుకొని…
”సంవేదా! ఈ పెళ్లి ఆగిపోయినందుకు సంతోషించు…” అన్నాడు ద్రోణ.
వెంటనే తలెత్తి ఎందుకన్నట్లు చూసింది సంవేద.
ఆమెను చూస్తుంటే భూమిలోకి కుంగిపోతున్న దానిలా వుంది.
”నిశితకి మీరు చెయ్యాల్సింది పెళ్లికాదు. అలాంటి ప్రయత్నం మీరు చేసినప్పుడల్లా ఆమె మనసు గాయపడటం తప్ప ఇంకేం వుండదు. పెళ్లే సెక్యూరిటీ అని కూడా అనుకోవద్దు. మనిషి చెయ్యవలసిన పనులు చాలా వున్నాయి. మన పనులే మనకి సెక్యూరిటీ…” అన్నాడు ద్రోణ.
”తనేం చెయ్యగలదు పనులు?” అంది నిరుత్సాహంగా
”నిశితలో కాలు సహకరించపోవటమనేది పెద్ద లోపం కాదు. అన్ని పనులు కాకపోయినా కొన్ని పనులు చక్కగా చేసుకోగలదు. ఆ కొన్నినే అనుకూలంగా మలుచుకొని కొంత సాధన చేయించి చూద్దాం.” అన్నాడు.
”ఎంతయినా నా చెల్లెలు చిల్లుకుండ సర్‌! ఆ కుండతో తోటనేం తడుపుతుంది?” అంది సంవేద.
”చిల్లుకుండతో కూడా ఉపయోగం వుంటుంది సంవేదా! వెయిట్ అండ్‌ సీ…” అన్నాడు స్థిరంగా.
అతని మాటలు వింటుంటే నిశిత జీవితానికి ఏదో దారి కన్పిస్తున్నట్లు, ఇంకా ఏదో స్పష్టతరాని ఆశల అల్లిక ఆమె కళ్లముందు మెదిలింది.
”ఇక నేను వెళ్తాను. ఇంకో గంటలో నేను ఆర్ట్‌ ఎగ్జిబిషన్‌ దగ్గరకి వెళ్లాలి.” అన్నాడు.
ద్రోణ ఇంకొద్దిసేపు వుంటే బావుండని సంవేద మనసు ఆశించింది. ఆమె ఫీలింగ్‌ ఆమెకే విచిత్రంగా అన్పించి ”సరే ! సర్‌!” అంది రెండు చేతులు చాలా పద్ధతిగా జోడించి.
ద్రోణ ‘బై’ చెబుతూ తను చెప్పిన ఆ నాలుగు మాటలకే ఆమె ముఖం తేటగా మారటం గమనించాడు.
”నేను ఆటోలో వెళ్తాను ద్రోణా!” అంది ఆముక్త.
అతనేం మాట్లాడలేదు. ఆటోను పిలిచి ఆమెను ఎక్కించాడు.
అతను కారెక్కి డ్రైవ్‌ చేసుకుంటూ ఆర్ట్‌ ఎగ్జిబిషన్‌కి వెళ్లాడు.
*****
ద్రోణ వేసిన నిశిత బొమ్మకి జాతీయస్థాయిలో అవార్డు వచ్చింది. అలా వచ్చినట్లు అన్ని పత్రికలు ప్రకటించాయి.
ఎందరో కళాకారులు, కళాభిమానులు ద్రోణను అభినందిస్తూ అతని మొబైల్‌కి మెసేజ్‌లు పంపుతున్నారు.
అందరికన్నా చైత్రిక పంపిన యెస్సెమ్మెస్‌లో ఓ ప్రత్యేకత వుంది.
ఆముక్త ఫోన్‌ చేసి తన ఆనందాన్ని వ్యక్తం చేసింది.
సంవేదనుండి ఓ ఫోన్‌కాల్‌ కాని, చిన్న ఎస్సెమ్మెస్‌ కాని లేదు. ద్రోణలో అదోలాంటి నిరాశ, వెలితి…
…మనిషికి ఏదీ అనుకున్నట్లు జరగదు. జరిగేది అనుకున్నది కాదు. అదే జీవితం అని ద్రోణకి తెలియంది కాదు. కానీ మనిషి మనసు విచిత్రం… రహస్యంగానే తనకేం కావాలో అది కోరుకుంటూనే వుంటుంది. అది జరగదని తెలిసినా అలా కోరుకోవడం మానుకోదు. ఆ కోరికలో కలిగే స్పందన తాలూకు రసానుభూతి ఎంత డబ్బు సంపాయిం చినా రాదు.ఎంతమందితో మ్లాడినా రాదు. అదో అలౌకిక స్థితి… ముఖ్యంగా కొందరు కళాకారులు ఇలాంటి స్థితిలోనే ఎక్కువగా జీవిస్తుంటారు. ఆ ఇన్సిపిరేషన్‌ వాళ్లలోని కళకి, సమర్థతకి జీవంపోస్తుంది. అదొక అసాధారణ చర్య…
సంవేద తాలూకు ఆలోచనలు అతని అంతఃచక్షువుని ఎప్పుడూ తడుముతూనే వుంటాయి. అదొక రహస్య నిధి.
అవార్డు తాలుకూ ఆహ్వాన పత్రాలు అందరికి అందాయి.
*****
అవార్డు సభ ప్రారంభం కాబోతోంది.
ఆహూతుల సమక్షంలో ఆడిటోరియం కళకళలాడుతోంది. కళాభిమానులు, కళాకారులు, నగరంలో ప్రముఖ వ్యక్తులు ఆ సభలో కూర్చుని ద్రోణలోని ప్రజ్ఞను ఒకరికొకరు చెప్పుకుంటున్నారు.
ముందుగా సరస్వతీదేవి విగ్రహం ముందు జ్యోతి వెలిగించారు.
కార్యదర్శి మైక్‌ముందు నిలబడి ఒక్కో వక్తను పేరు, పేరున పిలిచి వేదికను అలంకరించమని గౌరవపూర్వకంగా చెబుతున్నాడు.
ఒక్కొక్కరే వెళ్లి వేదికపై ఆశీనులయ్యారు.
అధ్యకక్షులు మాట్లాడి కూర్చున్నాక – ఒక్కో వక్త లేచి ద్రోణలోని ప్రత్యేకతను, ఆయన కుంచె నడిపిన తీరును ప్రశంసిస్తూ, బొమ్మల్ని గీయటంలో అతను ఎలాంటి మెళుకువల్ని ఎలా వడిసి పట్టుకున్నాడో చెప్పారు.
ఇంత చిన్న వయసులో అతనెంత గొప్ప అభివృద్ధిని సాధించాడో, ఒక కళలో నిష్ణాతులు అవ్వదలుచుకున్న వాళ్లలో ఎలాంటి లక్షణాలు వుండాలో అవన్నీ ద్రోణలో వున్నాయన్నారు.. అన్నికన్నా పోటీలలో నిలబడానికి అతను ఎంచుకున్న కళారూపం ఎంత ఉదాత్తమైనదో చెబుతూ…
ఆ చిత్రాన్ని గీయడంలో అతనిలోని ఆవేశపూరితమైన మనో ఆకాశం ఉక్కిరిబిక్కిరై ఇక ఆగలేక అంతిమక్రియగా ఎలా గర్జించుకుంటూ కురిసిందో, దానికి అతను వాడిన కాగితం విప్పుకొని విస్తరించిన సముద్రంలా ఎలా మారిందో అద్భుతంగా వర్ణిస్తుంటే ఆడిటోరియంలో చప్పట్లు మారుమ్రోగాయి.
”చూశారా మీలోని కళ మీకెంత గుర్తింపు నిచ్చిందో” అన్నట్లు చైత్రిక కళ్లు మెరిశాయి.
ద్రోణ పట్ల అభినందనతో సంవేద కళ్లు తడిసి తళుక్కుమన్నాయి.
ఆముక్త కళ్లు ఆశ్చర్యంతో ఆవులించాయి.
శృతిక కళ్లు – అభావంగా తన చీరమీద ఏదో మరక వున్నట్లు అన్పించి దాన్నే చూసుకుంటున్నాయి.
వేదికపై కూర్చుని వున్న ద్రోణ వాళ్ల నలుగుర్ని గమనిస్తూ తన కళ్లని ఒక్కక్షణం సంవేద మీద నిలిపాడు. ఎంత సాధించినా ఇంకా ఏదో మిగిలే వుంటుంది కళాకారులకి… కానీ సంవేద కళ్లలోని తడి.. ఆ తడిలోని తృప్తి ద్రోణ మనోమందిరాన్ని తడిపి బీటలు వారిన అతని హృదయ భూమిని చిత్తడి, చిత్తడి చేసింది.
ఈ క్షణంలో ఇంతకన్నా తనకింకేం కావాలనిపించట్లేదు. ఈ తృప్తి చాలనిపిస్తోంది. ఈ తృప్తే కాదు… సంవేదలోని మానసిక వ్యధను తొలగించి ఆమెను సంతోషపెట్టాలంటే ఇంకా తను చేయదగిన పనులు ఏమున్నాయో ఆలోచిస్తున్నాడు. ఆ ఆలోచన కూడా అతనికి ఆనందంగానే వుంది.
ప్రేమించే మనసుపడే పరితపన, పరితాపం… ప్రేమింపబడే వాళ్లకి అజ్ఞాత రక్షణగా వుంటుందనానికి ద్రోణ ఆలోచనలే నిదర్శనం…
ముందు వరుసలో కూర్చుని వున్న ద్రోణ తల్లిదండ్రులు విమలమ్మ, సూర్యప్రసాద్‌ పుత్రుని అభివృద్ధిని చూసి పొంగిపోతున్నారు.
ద్రోణ స్పందనని ఎప్పుడెప్పుడు విందామా అని ఆహుతులైన శ్రోతలు ఆత్రంగా ఎదురు చూస్తున్నారు.
చివరగా ద్రోణ మాట్లాడతాడని అధ్యక్షులు చెప్పటంతో…
తలపండిన పెద్దవాళ్ల పక్కన కూర్చుని వున్న యువకుడైన ద్రోణ లేచి నిలబడగానే మళ్లీ చప్పట్లు మోగాయి.
…ద్రోణ ”సభకు నమస్కారం!” అంటూ మొదలుపెట్టి… ఆర్ట్‌ అంటే ఏమి దానివల్ల కలిగే ఉపయోగాలు ఏమి అన్న అంశంపై అనర్గళంగా మాట్లాడుతూ… దానికి ఎలాంటి ఇన్సిపిరేషన్‌ కావాలి. ఎలాంటి డెడికేషన్‌ కావాలి. ఎలాంటి వాతావరణం కావాలి అన్నది కళ్లముందు కన్పిస్తున్నట్లు మాట్లాడాడు. ఆ తర్వాత…
నేను ఈ రోజు ఈ అవార్డు అందుకోటానికి కారణాలు ఎన్ని వున్నా అందుకు నిశిత అనే అమ్మాయి రూపమే ప్రధాన కారణమని నేను నమ్ముతున్నాను. అ అమ్మాయి లేకుంటే ఈ రోజు నాకీ అవార్డు లేదు. అందుకే ఈ అవార్డుతో పాటు నాకు ఇస్తున్న ఈ డబ్బుని ఆ అమ్మాయి భవిష్యత్తు కోసం వినియోగించాలనుకుంటున్నాను.” అన్నాడు.
ద్రోణ ఆ మాట అనగానే సంతోషంతో కూడిన చప్పట్లు ఆడిటోరియంను అదరగొట్టాయి.
ఒక్కక్షణం ఆగి ద్రోణ మాట్లాడటం మొదలుపెట్టాడు.
”నిశిత తనకి కాలు లేదని, తనో ఓటి కుండనని అనుకుంటోంది. తనమీద తనే జాలిపడ్తోంది. ఆత్మవిశ్వాసాన్ని కోల్పోతుంది. కానీ అది తప్పు… ఎలా అంటే!
ఒక తోటమాలికి తన కావడిలో ఒకి మంచికుండ ఇంకోటి చిల్లికుండ వున్నాయట. ఏి నుండి నీళ్లు తెస్తున్నప్పుడు మంచికుండ తోటను తడిపితే చిల్లికుండ తోటకెళ్లే దారిలో వుండే మొక్కల్ని తడిపేదట… ఆ విషయం ఆ తోటమాలికికాని, చిల్లికుండకి కాని తెలియదు. దారిలో వున్న పూలమొక్కలు ఎన్నో అందమైన పూలు పూసి ఎంతో మంది స్త్రీల శిగలను అలరిస్తుంటే – తోటమాలి చిల్లికుండను ప్రేమతో దగ్గరకి తీసుకొని ‘పగిలిపోయిన నిన్ను నిజానికి పారేయాలి. కానీ నీ మీద నాకున్న ప్రేమ అందుకు అనుమతించదు. అందుకే నాకు తోచిన పద్ధతిలో నిన్ను వాడుకొని నీ ఉపయోగం. ఎంతవరకు వుందో అంతవరకు నిన్ను ఉపయోగించుకుంటాను.’ అని తోటకెళ్లే దారిలో మంచి, మంచి పూలమొక్కల్ని నాటి చిల్లికుండను తన కావడిలోంచి తియ్యకుండా వుంచుకున్నాడట…
దీనిని బట్టి తెలిసేది ఏమిటంటే ”పనికిరాని కొండకన్నా పగిలిన కుండమిన్న” అని…
నిశిత లాంటి వాళ్లు ఎందరో వున్న ఒక సేవా సంస్థను కలిసి మాట్లాడి వచ్చాను. అక్కడవాళ్లు చేస్తున్న పనుల్ని గమనించి ఆశ్చర్యపోయాను. వాళ్లు చేస్తున్న ప్రతి పనిలో ఉపయోగం వుంది. ఆర్థికపరమైన లాభాలున్నాయి. మానసికమైన ఉల్లాసం వుంది. అదొక బడి, అదొక గుడి అదొక పరిశ్రమ.
నిశిత తరుపున నేను డొనేట్ చేస్తున్న ఈ డబ్బుతో రేపటి నుండి నిశిత అక్కడే వుంటుంది. అలా వుండేందుకు అన్ని ఏర్పాట్లు నేను చేసి వచ్చాను. ఇకపై నిశిత ఎవరికి బరువుకాదు. తనని తను పోషించుకుంటుంది. తనకు తనే సెక్యూరిటిగా నిలబడ్తుంది. నిశితే కాదు. నిశితలాంటి వాళ్లు ఎందరో అక్కడ ఆత్మస్థయిర్యంతో ఆనందంగా వున్నారు. ఈ విషయంపై నిశిత కుటుంబ సభ్యులతో మాట్లాడవలసి వుంది. వాళ్ల అంగీకారంతోనే ఈ పని జరుగుతుంది.” అన్నాడు ద్రోణ.
ద్రోణలోని మానవత్వంతో కూడిన ఆ చర్యని అభినందిస్తున్నట్లు మళ్లీ చప్పట్లు మారుమోగాయి.
సంవేదకి ద్రోణ పాదాలని తాకాలని వుంది.
ఆ భావనకన్నా మించిన ఇంకో భావన ఏదైనా వున్నా బావుండనిపిస్తోంది. అదికూడా సరిపోదేమో అనిపిస్తోంది. ఉబుకుతున్న కన్నీరు ఆనందభాష్పాలై చెంపల్ని తడుపుతుంటే – పక్కనున్న ఆముక్త సంవేద తలని తన భుజానికి అదుముకొంది.
శృతిక వెంటనే డ్రైవర్‌కి ఫోన్‌చేసి ఒక్కతే లేచి ఇంటికెళ్లిపోయింది. శృతిక ఫోన్‌ చెయ్యటం, వెళ్లిపోవటం వేదిక మీద కూర్చుని వున్న ద్రోణ చూస్తున్నాడు. ఆమె అలా ఎందుకెళ్లిపోయిందో అతనికి అర్థం కాలేదు.
చైత్రిక ద్రోణ మీదనుండి తనచూపుల్ని తిప్పుకోలేక పోతోంది. ఆశ్చర్యానందంలోంచి తేరుకోలేకపోతోంది. తన కళ్లముందే ద్రోణ ఉన్నత శిఖరాలను అందుకోవటం చూసి గర్వంగా ఫీలవుతోంది.
సభ ముగిసింది.
కారులో కూర్చున్నాక…
”నిశిత వచ్చి వుంటే బావుండేది” అన్నాడు ద్రోణ నిశిత రానందుకు వెలితిగా ఫీలవుతూ.
”రావాలని చాలా ఉత్సాహం చూపింది సర్‌! ఒంట్లో బావుండలేదు. మీరు సభలో ప్రకటించిన విషయం తెలిస్తే సంబరపడిపోతుంది. మీరు దానికి ఇంత మంచి దారి చూపుతారని అది కలలో కూడా వూహించి వుండదు…” అంది సంవేద.
”అదెవ్వరు ఊహించరు.. కొన్ని అలా జరిగిపోతుంటాయి. ఊహలకి అందకుండా…” అంది చైత్రిక.
”ఏది ఏమైనా నేను కూడా ఓ గొప్ప అభ్యుదయ కవిత రాసి ద్రోణ చేత బొమ్మ గీయించుకోవాలి. ఈ రాత్రికే కవిత రాయటం మొదలుపెడతాను” అంది ఆముక్త.
”కవితలకి గీసిన బొమ్మలకి కూడా అవార్డులిస్తారా సర్‌?” అంది సంవేద సందేహంగా ద్రోణవైపు చూస్తూ…
”ఆముక్త రాయబోయే కవిత మీద నాకు చాలా నమ్మకం వుంది. అది తప్పకుండా అవార్డు స్థాయిలోనే వుంటుంది.” అన్నాడు ద్రోణ.
ఆ మాటలకి ఆముక్తకన్నా సంవేదనే ఎక్కువ సంతోషించింది.
గుండెలనిండా సంతోషం, మనసునిండా ఆనందం ఆ కారులో వున్న వాళ్లందరి సొంతమైంది.
ద్రోణ తల్లిదండ్రులు తమ కారులో తమ ఇంటికి వెళ్లారు.
”మీరు ముగ్గురు నాతోపాటు మా ఇంటికి రండి! ఈ సంతోష సమయంలో మా శృతిక మీకో మంచి కాఫీ ఇస్తుంది. ఆ తర్వాత మా డ్రైవర్‌ మిమ్మల్ని మీ ఇంటి దగ్గర డ్రాప్‌ చేస్తాడు.” అన్నాడు ద్రోణ.
”సరే” అన్నారు ముగ్గురు ఒకేసారి.
ద్రోణ ఇల్లు రాగానే నలుగురు దిగి ఒకరి వెంట ఒకరు లోపలకి నడిచారు
*****
లోపలకి వెళ్లి హల్లోకి అడుగుపెట్టగానే అక్కడ శృతికను చూసి.. ఊహించని దృశ్యాన్ని చూసినట్లు ద్రోణ మనసు మండుతున్న పెట్రోల్‌ బావిలా అయింది. శృతికను సడన్‌గా కుర్చీలోంచి లేపి చెంప చెళ్లుమనిపించాడు
చెంపను చేత్తో పట్టుకొని కొండ విరిగిమీద పడ్డట్లు ఊపిరి ఆగిపోతున్న దానిలా నిలబడింది శృతిక వెంటనే తేరుకొని ఎర్రబడ్డకళ్లతో కోపంగా చూస్తూ ”నన్నెందుకు కొట్టారు?” అంది.
ఆముక్త, చైత్రిక, సంవేద నిశ్చేష్టులై నిలబడ్డారు.
శృతిక బావ అనిమేష్‌ చంద్ర పరిస్థితి కూడా అలాగేవుంది.
”నన్నెందుకిలా కొట్టారు? అందరిలో నన్ను అవమానించాలనా?” అంది బుసలుకొడ్తూ శృతిక భర్తనే చూస్తూ…
”నిన్ను నలుగురి ముందే కొట్టి అవమానించాను. నువ్వు నన్ను అనేకమంది ఆహూతుల సమక్షంలో అవమానించావు. సభలో నేను మాట్లాడుతుండగా నా భార్య సభా మర్యాదల్ని అతిక్రమించి మధ్యలో లేచి వెళ్లిపోతే నాకెంత తలవంపో తెలుసా నీకు? భర్తంటే లెక్క వుందా నీకు?” అన్నాడు ద్రోణ.
”భర్తంటే లెక్క లేంది నాకా? మీ చుట్టు తిరిగే వీళ్ల ముగ్గురికా?” అంది వాళ్ల ముగ్గురివైపు వేలు తిప్పి చూపిస్తూ శృతిక.
ద్రోణ ఆ ముగ్గురి వైపు ఓసారి చూసి, తిరిగి శృతిక వైపు చూస్తూ…
”ఆముక్తకి ఆర్ట్ అంటే ఇష్టం… ఆమె రైటర్‌. నాకు అవార్డు రావటం ఎంతో ఆనందాన్నిచ్చి ఆమె భర్త ఆమెను ఆడిటోరియం దగ్గర వదిలివెళ్లాడు. ఆయనకి నేనంటే గౌరవం… చైత్రిక నా బెస్ట్ ఫ్రెండ్‌! నా అభివృద్ధిని తన కళ్లతో చూసుకోవాలని ఇంట్లో పర్మిషన్‌ తీసుకొనే వచ్చింది. ఇకపోతే సంవేద! ఆమె నాకు ఏమీకాదు. వాళ్ల చెల్లి బొమ్మ ఏ స్థాయిలో పదిమందిలోకి వెళ్లిందో స్వయంగా చూసుకోవాలన్న సంతోషంతో వాళ్ల మామగారు పంపగా వచ్చింది.
ఇప్పుడు వాళ్లను సేఫ్టీగా ఎవరి ఇళ్ల దగ్గర వాళ్లను వదిలే బాధ్యత నాది… ఇకపోతే అవార్డుకి వచ్చిన డబ్బుతో నిశిత జీవితాన్ని కాపాడటం కోసం ఎందుకు వాడాను అంటే ఒక ఆర్టిస్ట్‌ గా ఆ పని నాకెంతో సంతృప్తిని ఇచ్చింది కాబట్టి… మరి నువ్వు నా పర్మిషన్‌ తీసుకోకుండా మధ్యలో లేచి ఎందుకొచ్చావ్‌?” అన్నాడు చాలా వివరంగా… నీ జవాబు నాకు వెంటనే తెలియాలి అన్నట్లు కోపంగా చూశాడు.
”నాకు ఆ సభలో కూర్చోవాలనిపించలేదు. ఇరిటేషన్‌ అనిపించింది. వచ్చేశాను తప్పేంటి? ఇదేమైనా చెంప పగలగొట్టేంత నేరమా?” అంది చెంపను తడుముకుంటూ.
”అంత వరకైతే అవసరం లేకపోవచ్చు… కానీ నువ్వు మీ బావతో రహస్యంగా గడపాలని ఎవరూ లేని టైంలో అతనికి కాల్‌చేసి రప్పించుకున్నావు. అది నేరం కాదా? మమ్మల్ని అక్కడే వదిలేసి నీ ప్రైవసీ నువ్వు చూసుకున్నావు. ఇది అబద్దమా? అందుకే కొట్టాను.” అన్నాడు గంభీరస్వరంతో స్థిరంగా.
వినలేనట్లు చెవులు మూసుకొంది శృతిక.
ఇంతవరకు చూసిన ద్రోణ వేరు ఇప్పుడు చూస్తున్న ద్రోణ వేరు. అన్నట్లుగా ఆశ్చర్యపోయి చూస్తున్నారు ఆముక్త, చైత్రిక, శృతిక.
అనిమేష్‌ చంద్ర నోట మాటపడిపోయినట్లు కళ్లప్పగించి చూస్తున్నాడు.
”అతను మా బావ. మా అక్క భర్త. మీరేమంటున్నారు? మీ కసలు…” అంటూ సందేహంగా చూసింది.
”నాకన్నీ పనిచేస్తున్నాయి. అర్థాలు కూడా తెలుస్తున్నాయి. ఏమన్నావిప్పుడు? అతను మీ అక్క భర్తనా? ఏ మగవాడైనా ఒక ఆడదానికి భర్తే అవుతాడు. అంత మాత్రాన ‘పనికి’ రాడా? అసలేంటి నీ ఉద్ధేశ్యం?” అన్నాడు సూిగా.
రెండు చేతులు జోడించి దండం పెడ్తూ… ”నన్నలాంటి భావంతో ఊహించి చూడకండి! నాకు అసహ్యంగా వుంది.” అంది శృతిక. ఆమె నరనరం మెలిపెడ్తున్నాయి ఆ మాటలు వినలేక..
”నేను ఊహిస్తున్నానా? పచ్చి నిజాన్ని పట్టుకొని వూహాంటావా? ఎవరూ లేని టైంలో మీ ఇద్దరు ఇలా పక్కపక్కన కూర్చుని టీ.వి.చూస్తుంటే మిగతా కార్యక్రమాలు వూహించుకోక ప్రాక్టికల్‌గా చూడలేంగా?” అన్నాడు అసహ్యంగా చూస్తూ…
భూమి చీలి వున్న పళంగా కూరుకుపోతే బావుండనిపిస్తుంది శృతికకు…
”ఇక ఆగు ద్రోణా! ఆవేశపడకు. అసలేం జరిగిందో నేను కనుక్కుంటాను. శృతిక అలాంటిది కాదు.” అంటూ ముందుకొచ్చింది చైత్రిక తన స్నేహితురాలి బాధను చూడలేక…
”ఎలాంటిదో ఒకప్పుడైతే నమ్మేవాడిని… ఇప్పుడు నమ్మను చైత్రికా! ఒక పుస్తకం పై భాగంలో వుండే అట్టను చూసి లోపల ఎంతో బాగుండవచ్చని కొన్నట్లు శృతికను కట్టుకున్నాను. లోపల వున్న కాగితాలు, ప్రింటయిన విషయాలు పనికిమాలినవని పుస్తకం తెరిచి లోపల కెళ్లాకనే తెలిసింది.” అన్నాడు
శృతిక చురకత్తిలా చూస్తూ… ”అలాంటి పుస్తకాన్ని నేను కాదు. ఈ చైత్రిక… నాకు బుద్దిలేక మిమ్మల్ని టెస్ట్‌ చెయ్యమంటే మీకు దగ్గరైంది. రుత్విక్‌ను మోసం చేసింది. దీని మీద నేనో పెద్ద లెటర్‌ కూడా రాశాను. అయినా అతనేం పట్టించుకోలేదు. నేను ఏ తప్పు చేయకుండానే మీరింత రాద్దాంతం చేస్తున్నారు.” అంది శృతిక.
శృతిక మాటలు చైత్రిక చెంప చెళ్లుమనిపించాయి… ఎర్రబడ్డ కళ్లతో శృతిక వైపు చూస్తూ…. ”ఆ లెటర్‌ నాకు రుత్విక్‌ పోస్ట్‌ చేసి ‘నీ ఫ్రెండ్‌ ఎంత పనికిమాలిందో చూడు… అలాంటి మనిషికి హెల్ప్‌ చెయ్యాలనా నా దగ్గర పర్మిషన్‌ తీసుకొని ద్రోణను టెస్ట్‌ చెయ్యాలనుకున్నావ్‌! ఇంకెప్పుడూ ఇలాంటి వాళ్లను స్నేహితులుగా చెప్పుకోకు…’ అన్నాడు శృతికా! కానీ ద్రోణలోని సంస్కారం చూసి ఆయనతో స్నేహం చేస్తున్నాను. రుత్విక్‌ కూడా ద్రోణకి ఫ్రెండయ్యాడు. మా ఆలోచనలు, అనుబంధాలు చాలా ఆరోగ్యంగా వుంటాయి. నీలాగా మొగుడికో కాల్‌ రాగానే పుట్టింటికెళ్లి వాళ్లను ఏడ్పించేంత తక్కువ స్థాయిలో వుండవు…” అంది చైత్రిక. సందర్భం వచ్చింది కాబట్టి మాట్లాడుతున్నాను అన్నట్లు అందరివైపు చూసింది.
”అయితే… ఇప్పుడు మీరేమంటున్నారు? మా బావతో నేను తప్పు చేస్తున్నాననా?” అంది శృతిక ఉడుక్కుంటూ ఊపిరికూడా పీల్చటం అవసరం లేనంత వేగంగా…
”తప్పొప్పులు దైవ నిర్ణయాలు. మేము నీలాగ ఆలోచించం… నీలా అవమానించం… నీలా అనుమానించం…” అంది చైత్రిక.
ఉప్పెనలాంటి ఆగ్రహంతో.. ”నేనిక్కడో క్షణం కూడా వుండను. మీరందరు ఒకటయ్యారు”. అంటూ శృతిక బయటకి పరిగెత్తబోతుంటే…
అనిమేష్‌ చంద్ర ఆమెను గట్టిగా పట్టి ఆపుతూ… ”ఎక్కడి కెళ్తావ్‌? ఈ తొందరపాటే నిన్నీస్థితికి తీసుకొచ్చింది. ఎదుటివాళ్లను ఎందుకంత వ్యక్తిత్వం లేనివారిలా ఆలోచిస్తావ్‌? అసలు ద్రోణని టెస్ట్‌ చెయ్యమనటం తప్పుకాదా? రుత్విక్‌కి అలా లెటర్‌ రాయటం తప్పుకాదా? ద్రోణను తిరుగుబోతుగా ఊహించుకోవటం తప్పుకాదా? స్నేహాన్ని స్నేహంలా చూడకపోవటాన్ని ఏమనాలి?” అన్నాడు ఆవేశంగా….
”బావా! నువ్వు కూడా వాళ్ల వైపే మాట్లాడుతున్నావా?” అంది నీరసంగా చూస్తూ…
”ఇప్పుడు నాకేమనిపిస్తుందో తెలుసా? నేనిక్కడికి రావటమే పెద్ద తప్పని పిస్తోంది. ఆరోగ్యంగా ఆలోచించలేని నీలాంటి మనిషికి బావనని చెప్పుకోవటానికే సిగ్గుగా వుంది. నువ్వు వాళ్లను ఏ స్థాయిలోకి జారి ఆలోచించి అవమానించావో నిన్ను కూడా వాళ్లు అదే స్థాయిలో ఆలోచిస్తున్నారు. నేను నీ బావను కాబట్టి నీ తండ్రి స్థానంలో వుండి నీకో మాట చెబుతాను…” అంటూ ఆగాడు.
‘ఏమి మాట?’ అన్నట్లు చూసింది శృతిక.
మిగతావాళ్లు కూడా ఉద్విగ్నంగా చూస్తున్నారు.
”ఆకాశం మీద ఉమ్మెయ్యాలని చూస్తే అది తిరిగి మన ముఖం మీదనే పడ్తుంది. ఇదెంతవరకు నిజమో ఈపాటికి నీకు తెలిసే వుంటుంది.” అన్నాడు అనిమేష్‌ చంద్ర.
వెంటనే ఆముక్త కాస్త ముందుకొచ్చి ”చూడండి! సందర్భం వచ్చింది కాబట్టి చెబుతున్నాను. శృతికను కూడా మనం అర్ధం చేసుకుందాం! ఎందుకంటే కళాకారులను ఎవరైనా దేవుళ్ళలా భావిస్తారు. దగ్గరవ్వాలని చూస్తారు. ఆ మధ్యన ఒక సాహిత్య సభలో ఒక కవితో నాకు పరిచయం అయింది. ఒక కవయిత్రిగా కవులతో పరిచయాలు మంచిదే అన్న ఆలోచనలో వున్న నాకు అదో మంచి అవకాశమనుకున్నాను… ఆ కవిది మారుమూల పల్లెటూరు. ఆయన దగ్గర ఓ సెల్‌ఫోన్‌ వుంది. చుట్టూ పుస్తకాలు, పేపర్లు వుంటాయి. ఆయన భార్య నడవలేదట. కారణాలు నాకు తెలియవు… నాతో రోజూ ఫోన్లో మాట్లాడేవాడు. రోజుకి రెండుసార్లు, మూడుసార్లు ఆ తర్వాత లెక్కలేనన్ని సార్లు… సాహిత్య కబుర్లు కావు అవి. నన్ను ఆయన భార్య స్థానంలో వూహించుకుంటూ చెప్పే మాటలు… నాకు ఎలర్జీ అన్పించి పక్కకి తప్పుకున్నాను. ఆ తర్వాత ఆయన తాగినప్పుడు కొందరు సాహిత్యకారులతో నామీద చెడుగా ప్రచారం చెయ్యటం మొదలుపెట్టాడట. ఈ విషయం మా కవయిత్రుల ద్వారా తెలిసి బాధపడ్డాను. వాళ్లేమన్నారంటే – ”నువ్వు కొత్తదానివి కాబట్టి ఆయన్ని త్వరగా నమ్మావు. మేము కూడా నీలాగే ఆయన ఫోన్‌కాల్స్‌ ని, చెడు ప్రవర్తనని గ్రహించి ప్రతిఘటించాం. అందుకే మనమంటే ఆయనకి చిన్నచూపు. బయట మనల్ని అదీ, ఇదీ అనే సంభోదిస్తాడట… ఆయన మనకి తెలుసని చెప్పుకోవటమే మనకి అవమానం. ఇప్పుడు మనం చెయ్యగలిగింది ఏమీలేదు. కొత్తగా రాసేవాళ్లకి ఆయన దగ్గర జాగ్రత్తగా వుండమని మాత్రం చెబుదాం… ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే దొంగస్వాములకి ఆ కవి ఏమాత్రం తీసిపోడు” అన్నారు. ఒక్కరు కాదు. ఇలా ఐదారుమంది కవయిత్రులు చెప్పారు.
దీన్నిబట్టి తెలుసుకునేది ఏమీలేదు అని కాకుండా ఒక్కసారి ఆలోచించండి! ఇలాంటి ఒక్కరివల్ల మిగతా అందరు కవులమీద నమ్మకంపోతుంది. దగ్గరకాలేము. వాళ్లలో వుండే తెలివి తేటల్ని, విజ్ఞానాన్ని ఆస్వాదించలేం. నలుగురికి పంచలేం… ఇదిగో ఇలాంటి వాళ్లను చూసినా, విన్నా మన శృతికలాంటివాళ్లు తమ భర్తలు ఎంత మంచివాళ్లైనా అనుమానిస్తారు, అవమానిస్తారు… మంచి అయినా, చెడు అయినా, అనుమానమైనా, అవమానమైనా ఎక్కడో పుట్టదు. మనలోంచే పుడ్తుంది. అది మన సృష్టే. దాన్ని మనమే జీర్ణించుకోవాలి . ఉలిక్కిపడకూడదు. పారిపోకూడదు. దొంగస్వాములు ఊరంతా ఉండరు కదా! ఎక్కడో ఓ చోట మాత్రమే తళుక్కున మెరిసి చివరికి మసిపెంకులా అన్పిస్తారు. నేను చెప్పిన కవి కూడా అలాంటివాడే…
కానీ ఒక్కోసారి అన్పిస్తుంది – కొందరు కవులు, కళాకారులు చేసుకునేంత ఆత్మవంచన ఎవరూ చేసుకోరని… వాళ్ల భాషలో వున్నంత భావుకత్వం వాళ్ల మనసులో వుండదని.. కాగితాల పైన ‘పిట్టకూసింది, చెట్టు వంగింది, మబ్బు కరిగింది. ఆమె నవ్వింది’ అని రాసినట్టు వాళ్ల స్వభావాలు వుండవని… కాని ఎవరికైనా రెండు జీవితాలు ఉంటాయి. ఒకటి భౌతికం, ఇంకోటి అభౌతికం. ఇవి రెండూ ఉన్నతంగా వున్నప్పుడే చుట్టూ వున్న పరిసరాలు అందంగా, ఆరోగ్యంగా ఉంటాయి” అంది.
ద్రోణ వైపు చూడలేక, వస్తున్న ఏడుపును ఆపుకోలేక – తన గదిలోకి వెళ్లి బెడ్‌ మీద బోర్లాపడిపోయింది శృతిక.
వెంటనే శృతిక దగ్గరకి చైత్రిక వెళ్లబోయింది. అసలే ఆవేశపరురాలైన శృతిక ఏమవుతుందోనని…
”మీరు వెళ్లకండి? మేఘం కురిసి, కురిసి అలసిపోతే ఆకాశం తేటతెల్లగా మారుతుంది. అలాగే వదిలెయ్యండి కొద్దిసేపు శృతికను…” అన్నాడు అనిమేష్‌ చంద్ర వెంటనే ద్రోణవైపు తిరిగి.
”ద్రోణా! ఇవాళ సిటీలో నీ పోగ్రాం వుందని నాకు తెలియదు. నేను కవరేజ్‌ ఏరియాలో లేకపోవటం వల్ల మీ ఫోన్‌కాల్స్‌ నాకు రాలేదు. లేకుంటే డైరెక్ట్‌ గా ఆడిటోరియం దగ్గరకే వచ్చేవాడిని… నేను వచ్చింది కూడా ఇప్పుడే … నేను లోపలకి అడుగుపెడ్తూ మీ కారు రావటం కూడా చూశాను.” అన్నారు నేనిప్పుడే వచ్చానన్న అర్థం వచ్చేలా….
ద్రోణ మాట్లాడలేదు.
”కాలుష్యం మరో కాలుష్యానికి దారితీస్తూ ఊర్లను, నదులను, సముద్రాలను చెత్తకుండీలుగా చేస్తే, – నేల, నీరు, గాలి, భూగర్బ జలాలు ఎలా కలుషితం అవుతాయో … మనసులో అనుమానపు కాలుష్యం చెరితే జీవితం చెత్త, చెత్తగా రోత, రోతగా తయారవుతుంది. కానీ ద్రోణా నువ్వొక విషయాన్ని గమనించు. మనిషి జీవితం శూన్యానికీ, శూన్యానికీ మధ్యలో వుండే ఒకటే లాంటిది… కోపం, బాధ, అసూయ, అనుమానం… ఇలాంటివన్నీ ఎడమ పక్క వుండే సున్నాలు. ఒకటికి ఎడమపక్క ఎన్ని సున్నాలున్నా వాటికి విలువలేదు కదా! అలాగే అనుకొని శృతికను క్షమించు.. గతంలో ఆమె చేసిన తప్పుల్ని కళ్లముందుకి తెచ్చుకోకు…” అంటూ ఒక్క క్షణం ఆగాడు అనిమేష్‌ చంద్ర.
అనుమేష్‌ చంద్రను ప్రక్కకు తీసుకెళ్లి హగ్‌ చేసుకొని ”సారీ అన్నయ్య ఆమెలో మార్పు రావాలనే నేనిలా బిహేవ్‌ చేసాను అంతే కాని అన్నాడు.” ద్రోణ. ”ఏదైనా మన మంచికే జరిగిందనుకుందాం.” అంటూ ద్రోణ భుజం తట్టి వెళ్లిపోయాడు అనిమేష్‌ చంద్ర.
ఆముక్త, సంవేద, చైత్రిక ద్రోణ కారులో ఎవరి ఇళ్లకి వాళ్లు వెళ్లారు.
*****
ద్రోణ తన గదిలో అటు, ఇటు తిరుగుతున్నాడు
శృతిక అలాగే పడుకొని వుంది.
ద్రోణ సెల్‌కి సంవేదనుండి కాల్‌ వచ్చింది.
ఫోన్‌లో సంవేద గొంతు విన్పించగానే సెల్‌ని చెవి దగ్గర అలాగే పట్టుకొని హాల్లోకి వెళ్లి అటు, ఇటు తిరుగుతూ మాట్లాడుతున్నాడు ద్రోణ.
”మీకు నిశిత ఏదో చెప్పుకోవాలంటుంది సర్‌! ముందు దానితో మాట్లాడండి! తర్వాత నాతో మాట్లాడుదురు.” అంది సంవేద మొబైల్‌ని చెల్లి చేతికి ఇస్తూ ద్రోణతో…
”అలాగే” అంటూ… ”హలో నిశితా! బాగున్నావా?” అన్నాడు వెంటనే ద్రోణ ఎంతో ఆత్మీయతను తన గొంతులోంచి మాటల్లోకి ప్రవహింపచేస్తూ…
”బాగున్నాను సర్‌! నేను ఈ జన్మలో మీ ఋణం తీర్చుకోలేను.” అంది హృదయపూర్వకంగా… కృతజ్ఞతతో కూడిన తడితో ఆమె గొంతు జీరబోతోంది.
”ఇందులో ఋణం ఏముంది నిశితా! నీ జీవితం బాగుండాలి. నేను నీకు ఇవ్వబోయే ‘నీడ’ నీకు హాయిగా అన్పించాలి. అదే నేను ఆశించేది” అన్నాడు.
”తప్పకుండా వుంటుంది సర్‌! నాకా నమ్మకం వుంది. ఇన్ని రోజులు ‘ఏ నీడన దాగను నేను’ అని అర్ధరాత్రులు లేచి కూర్చుని బోరున ఏడ్చుకున్న రోజులు వున్నాయి. బహుశా నా ఆక్రందన దేవునికి విన్పించి మీ ద్వారా నాకీ నీడను చూపిస్తున్నట్లుంది. ఇది నాలాంటి వాళ్లకి అరుదైన, అద్భుతమైన ‘నీడ” అంది. ఆ మాటలు ఆమె హృదయంలోంచి తన్నుకొస్తున్నాయి.
కదిలిపోయాడు ద్రోణ. జీవితంలో తను చేసిన పనుల్లో ఎక్కువ తృప్తిని ఇచ్చిన మంచిపని ఇదేనేమో అనుకున్నాడు.
”సర్‌! నన్ను పడగనీడలోంచి తప్పించబోతున్నందుకు మరోసారి నా కృతజ్ఞతలు.. ఫోన్‌ అక్కకి ఇస్తున్నాను. మాట్లాడండి సర్‌!” అని ఎంతో అభిమానంగా, గౌరవంగా చెప్పి… వెంటనే మొబైల్‌ని సంవేద చేతికి ఇచ్చి పక్కకెళ్లింది నిశిత.
”హలో సర్‌!” అంది సంవేద.
”చెప్పు సంవేదా!” అన్నాడు ద్రోణ… అతనంత దగ్గర వ్యక్తిలా ‘చెప్పు’ అనటం బాగుంది సంవేదకి…
”మా అందరి ముందు మీ మిసెస్‌ని మీరలా కొట్టటం ఏదోగా వుంది సర్‌! మీరసలు భార్యను కొడతారన్న విషయాన్నే నేను జీర్ణించుకోలేకపోతున్నాను. ఎందుకంటే మీరు నా మనసులో చాలా ఎత్తున ఉన్నారు. నా దృష్టిలో మీరు అందరిలాంటి వారు కాదు కూడా…” అంది సంవేద.
”నీ అభిమానానికి థ్యాంక్స్‌ సంవేదా! కానీ నేనొక కళాకారుడ్ని… అలౌకిక స్థితిలోకి వెళ్లి ప్రేరణ పొందుతూ దాన్ని ఒక కళారూపంలోకి ప్రజెంట్ చెయ్యాలంటే వాతావరణం చాలా ఫ్రశాంతంగా వుండాలి. ఆ టైంలో ఏ సమస్య వచ్చినా తల్లడిల్లిపోతాను. నా ఏకాగ్రత దెబ్బతింటుంది. అలాంటి నన్ను ఇన్ని రోజులు నేను ఊహించని రీతిలో ఇబ్బంది పెట్టింది. అది చెప్పినా అర్థంకాదు. ఎందుకంటే నా సమస్య నీకు తేలిగ్గా అన్పించవచ్చు… అలాగే నిన్ను బాధపెట్టే సమస్య నాకూ అలాగే అన్పించవచ్చు. అందుకే చెప్పటం వృధా!” అన్నాడు ద్రోణ.
సంవేద మాట్లాడలేదు. అతను మాట్లాడితే వినాలన్నట్లు ”ఊ” అంటోంది ఆసక్తిగా. అతనికి కూడా చెప్పుకోవాలని పిస్తుంది. ఎందుకంటే ఇలాంటి మానసికమైన తోడు భగవంతుడు ఇస్తేనే దొరుకుతుంది. బహుశా ఇది ఆయనకు సరియైనది అన్పించే సంవేదను ఇలా దగ్గర చేసి వుంటాడు. ఇలాంటి బంధాలు ఇచ్చే స్పూర్తితో ఎంతి సంక్లిష్ట స్థితిని అయిన అధిగమించవచ్చు. అని మనసులో అనుకుంటూ…
”జాతీయ స్థాయిలో అవార్డు తీసుకున్న వ్యక్తి ఇంట్లో ఇంత బీభత్సం చేశాడేంటి అన్పిస్తోంది కదూ! నిజమే సంవేదా! గృహహింస మంచిదికాదు. చాలా చోట్ల అది విజృంభించి మానవ హక్కుల రెక్కల్ని సైతం కత్తిరిస్తోంది. కానీ ఒక సెలబ్రిటీగా శృతికతో బాగా విసిగిపోయి దీనికి ఇదే సరైన పరిష్కారం అన్నట్లు కొట్టాను.” అన్నాడు ద్రోణ.
ప్రశాంతంగా వింటోంది సంవేద.
”నేను కొట్టటానికి ఇంకో బలమైన కారణం కూడా వుంది. చైత్రిక శృతిక బెస్ట్‌ ఫ్రెండ్‌! ఆ అమ్మాయిని ఎవరూ ఉపయోగించుకోని విధంగా ఉపయోగించుకోవాలనుకొంది. చివరకు ఆ అమ్మాయి ఉడ్‌బీకి ఓ లెటర్‌ రాసి చైత్రికను క్యారెక్టర్‌ లేని వ్యక్తిని చేసింది. ఇది తప్పుకాదా? ఇకపోతే ఇప్పుడు నువ్వున్నావు. ఫ్యూచర్లో నా బొమ్మల్ని చూసి ఫోన్‌ చేస్తావు. చూడాలనిపించి ఇంటికొస్తావు. తను భరించలేదు. ఎందుకంటే అనుమానం… నాకు నువ్వూ… చైత్రిక, ఆముక్త అందరు కావాలి. మీరు నా అభిమానులు, మిమ్మల్ని దూరం చేసుకోలేను.
ఎవరికైనా జీవిత భాగస్వామి అవసరమే. ఆమెకు చాలా విలువ కూడా ఇవ్వాలి. అలా అని భార్యే జీవితం కాదు. భార్యే సొసౖటీ కాదు. ఒక సెలబ్రిటీగా నాకు అందరు కావాలి. ఎవరో ఒకరు ఏదో ఒక థాట్ లో నాకు అవసరం అవుతూ వుంటారు. ఒక్కోసారి భార్యతో చెప్పుకోలేనివి ఇతరులతో పంచుకోవలసి వస్తుంది. అలా అని భార్యను ప్రేమించనట్టు, విలువ ఇవ్వనట్టు కాదు. శృతిక నన్ను అర్థం చేసుకోలేకపోయింది. అందుకే ముళ్లును ముళ్లుతోనే తీయాలి అన్నట్లు కొట్టాను. నేను కొట్టటం తప్పంటావా? కొట్టకుండా కూడా చెప్పొచ్చంటావా? చెప్పు!” అన్నాడు.
చెప్పటానికి తన దగ్గర ఏమీ లేదన్నట్లుగా ఒక్కక్షణం ఆగి ”మరిప్పుడు ఆమెను ఓదార్చారా? అలాగే వుంచారా?” అని మాత్రం అంది సంవేద.
”అదే చూస్తున్నా.. ఏ టైప్‌లో ఓదార్చాలా అని ఆలోచిస్తున్నా. మరి నేను వుండనా? బై, సంవేదా!” అన్నాడు ద్రోణ.
ఆమె కూడా ‘బై’ చెప్పి కాల్‌ క్‌చేసింది.
*****
ఆముక్త నిద్ర మధ్యలో లేచి కూర్చుని కవిత రాయటం మొదలుపెట్టింది… ఏదో రాయాలని దానికో రూపం రావాలని ఊపిరి బిగబట్టి ఆలోచిస్తోంది. కళాకారులు మొండివాళ్లంటారు. తాము రాయబోయేది ఎంత కష్టమైనా తెగించి శ్రమిస్తారంటారు. అలాగే ఆముక్త కూడా తన మనసు లోతుల్ని తాకుతూ ఆలోచిస్తోంది.
కవిత రాయటం అంటే ఏవో తోచిన నాలుగు వాక్యాలను రాసుకుంటూ పోవటం కాదు. కళ్లముందు జరిగే నేరాలను, ఘోరాలను, అవమానాలను, అన్యాయాలను ఎదిరించేలా అలా ఎదిరించి నిలబడేలా వుండాలి అనుకొంది ఆముక్త.
ప్రస్తుతం బ్రతుకులో బాధల బస్తాలను మోసే ఎద్దులబండిలా అన్పిస్తున్న తన భర్తే తనకి ఇన్సిపిరేషన్‌ అనుకొంది. గుండె బరువును ఆపుకోలేక పోతోంది. ఎన్ని పుస్తకాలను చదివితే వస్తుంది ఇంతి ప్రేరణ? నా అనుభవమే నన్ను నడిపించే ఉత్తమ గురువు అన్న చందంగా ఆమె కలం కాగితంపై నెమ్మదిగా పోరాడుతోంది… మనసుతో రాయటం అలవాటైన కలంలా ఊహల రథాన్ని నేలమీదకి దింపి దారినిండా ప్రజ్వలించే ఆలోచనల విత్తనాలను చల్లుకుంటూ వెళ్తోంది…..
”చెక్కిన బాణం నేరుగా వచ్చి
నిర్ధాక్షిణ్యంగా గుచ్చుకున్నట్లు
గుండెలోతుల్లోంచి చీల్చుకెళ్లి
మనసు పొరల్ని ఛేదించుకొని
అతి సున్నితమైనదేదో తునాతునలైనట్లు
ఎదలోతుల్లో ఎక్కడో నిర్ధయగా
నిప్పుల తుంపర కురుస్తున్న భావన-
ఒకవైపు ప్రపంచపు భారాన్ని మోసే అట్లాస్ లా మనిషి
ఇంకోవైపు తీరిగ్గా విశ్రమించేందుకు నిర్విరామంగా
కృషిచేస్తున్న స్పృహ…
ఒకవైపు మానసిక వత్తిడి, ఇంకోవైపు శారీరక ఇబ్బంది
ఏదో అస్పష్టమైన నిస్పృహ నిండిన నడక.
బాధల బావుల ఊటల్లోంచి బాధ్యతల మొసళ్లు
మనసును మౌనంగా చుట్టుముట్టినట్లు దారుణమైన హింస.
అందుకే అన్పిస్తోంది…
జీవితం పాలరాతిపై నడక కాదుగా అని-
యాసిడ్‌ దాడులుంటాయ్‌ ! సునామీలుంటాయ్‌! స్వైన్‌ప్లూలుంటాయ్‌!
అర్ధాంతర చావులు, కష్టాలు, కన్నీళ్లు…
అన్నినీ మించి…
గుప్పెడంత గుండెలో సముద్రమంత దుఃఖాన్ని
సమ్మెట దెబ్బలా భరిస్తూ నిట్టూర్పుల జ్వాలలు
ఏది ధారబోస్తే తీరుతుంది.
నిరంతరం తడుస్తున్న కళ్లలోని నిర్వేదం?
ఆత్మవిశ్వాసాన్ని చేతులుగా మార్చుకొని
మట్టిని పిసికితేనా?
కల్తీ నవ్వుల్ని కౌగిలించుకొని
మనసుని నలిపితేనా?
దీని మూలాలను వెతుక్కోవటం కోసం
దేన్ని పొందాలి?
దేన్ని పోగొట్టుకోవాలి?” అని
వచన కవితను రాయటం పూర్తిచేసింది ఆముక్త…..
రేపే వెళ్లి ద్రోణకి ఇవ్వాలి. తప్పకుండా బొమ్మవేస్తాడు. అనుకొని ఒకటికి రెండుసార్లు ఆ కవితను మళ్లీ చదువుకొని,… బావుందనుకుంటూ భర్త పక్కన పడుకొని హాయిగా నిద్రపోయింది.
*****
రోజులు శరవేగంగా కదులుతున్నాయి.
ఆరోజు నిండు పౌర్ణమి… వెన్నెల ఒళ్లు విరుచుకొని ఊర్లని, అడవుల్ని తడుపుతోంది.
ద్రోణ ఎప్పిలాగే డాబామీద కెళ్లి తన స్టాండ్‌బోర్డ్‌ ముందు నిలబడి బొమ్మ గీస్తున్నాడు.
ఆ నిశ్శబ్దం, ఆ వాతావరణం, ఆ వెన్నెల అతనికి గొప్పస్పూర్తి. ఓ మూర్తిని సృష్టించానికి అతను పడే ఆరాన్ని అర్థం చేసుకున్నట్లు ఓ ఒంటరినక్షత్రం నేలమీదకి అద్భుతంగా జారి కళ్లను మిరమిట్లు గొలుపుతుంటే…
అతనికి సంవేద చేసిన ఫోన్‌ కాల్‌ గుర్తొచ్చింది.
నిశితను కారుణ్య సేవా సంస్థలో జాయిన్‌చేసి వచ్చానని. తనతో అత్తగారు, మామగారు వచ్చారని… శ్యాంవర్ధన్‌ మొదట్లో వద్దన్నా మామగారు కోప్పడటంతో మెత్తబడ్డారని … ఇప్పుడు తను చాలా సంతోషంగా వున్నానని… ఆ సంతోషానికి ”మీరే కారణం’ అని గద్గద స్వరంతో చెప్పింది.
ప్రేమంటే అవతల వ్యక్తి మన దగ్గర లేనప్పుడు కూడా గుర్తుచేసుకోవటం… ఆ వ్యక్తి ఎక్కడున్నా సుఖంగా వుంటే చాలని సంతృప్తి చెందటం… సంతోషంగా వున్నానని తెలిస్తే మరింత ఆనందపడటం… అదే స్థితిలో వున్నాడు ద్రోణ.
తర్వాత చైత్రిక చేసిన కాల్‌ గుర్తొచ్చింది.
”రుత్విక్‌ ప్రాజెక్ట్‌ వర్క్‌ కంప్లీట్ అయిందని… లండన్‌ నుండి రాగానే పెళ్లి చేసుకోబోతున్నామని …తను రాసిన ఎగ్జామ్స్‌ అన్నీ ఎయిటీ పర్సెంట్ మార్క్స్‌ తో పాసయ్యానని..” అన్నీ శుభవార్తలే చెప్పింది.
వెంటనే ఆముక్త చేసిన కాల్‌ గుర్తొచ్చి మెల్లగా నవ్వుకున్నాడు.
”నేను రాసిన అభ్యుదయ కవిత నచ్చిందా ద్రోణా నచ్చితే బొమ్మ ఎప్పుడు వేస్తున్నావు? వేశాక దాన్నెప్పుడు పోటీకి పంపుతావు?అని .. ఆముక్తకి అన్నీ తొందరే. కానీ ఆముక్త రాసిన కవిత చాలా బావుంది. తప్పకుండా బొమ్మ వేయాలి. అని మనసులో అనుకుంటుండగా..
ఒక్కో మెట్టు మెల్లగా ఎక్కి చీర కట్టుకున్న మోడల్లా పాల గ్లాసు చేత పట్టుకొని ద్రోణ దగ్గరకి వచ్చింది శృతిక… అతనికి వెనగ్గా నిలబడి, అతను వేస్తున్న బొమ్మలోకి ఆసక్తిగా చూసింది.
”ఏమండీ!” అంటూ ఎప్పుడు పిలవనంత ప్రేమగా, ఆర్తిగా, సంబరంగా పిలిచింది.
ఆ పిలుపు ఎక్కడో తాకి శతతంత్రుల్ని మీటినట్లయి, అంతవరకు వున్న శూన్యాతి శూన్యస్థితిలో భావరహితంగా నిర్ణయిస్తున్న హృదయం తన దుఃఖాన్ని కడిగేసుకుంది… తేలిగ్గా శ్వాసించి, కుంచె పక్కన పెట్టి వెనుదిరిగి భార్యవైపు చూశాడు.
పాలగ్లాసు అందివ్వబోయింది. అతనా గ్లాసు అందుకోకుండా ముందుగా ఆమె చేతిలోవున్న కాగితాన్ని తీసుకొని చూసి ఆశ్చర్యపోయాడు.
”ఇది ఆముక్త కవిత కదూ! నీ దగ్గర ఎందుకుంది?” అన్నాడు అర్థంకాక కనుబొమలు కాస్త ముడిచి.
”సాయంత్రం మీరు దీనిమీద పేపర్‌ వెయ్‌ట్ పెట్టకపోవటంతో చెత్తలో పడిపోయింది. నేను చూసి చదివాను. నాకు చాలా నచ్చింది. బొమ్మల కోసం మీ దగ్గరకి వచ్చిన కవితలన్నికన్నా ఈ కవిత బాగుంది. ముందుగా ఈ కవితకే బొమ్మ వెయ్యండి!” అంది శృతిక.
జీవితంలో ఎప్పుడూ చూడనంత ఆశ్చర్యానందంతో భార్యవైపు చూస్తూ పక్కనే వున్న స్టాండ్‌ ఊయలమీద కూర్చుని చిరుదరహాసాన్ని పెదవులమీదకి తెచ్చుకున్నాడు. వైట్ నైట్ డ్రస్‌లో అతను చంద్రోదయాన్ని తలపింప చేస్తున్నాడు.
భర్తనలా చూస్తుంటే దుఃఖమొచ్చేలా ఆత్మీయత కల్గుతోంది. విడిచి వుండలేనేమో అన్నంత బాధ కల్గుతోంది.
పాలగ్లాసుని టీపాయ్‌ మీద పెట్టి మెల్లగావెళ్లి భర్త ముందు మోకాళ్ల మీద కూర్చుంది శృతిక. అతని కాళ్ల చుట్టూ చేయివేసి ఆర్థత నిండిన మనసుతో అతని మీద తల ఆన్చి, ఒక్క నిముషం కళ్లు మూసుకుంది. ఆమె చాలా ఉద్విగ్నంగా, ఉల్లాసంగా వున్నట్లు ఆమె అంతరాంతరాల్లో ఇంతకన్నా ఇంకేమీ వద్దు అన్న భావన వున్నట్లు అర్థమవుతోంది.
నెమ్మదిగా తలెత్తి భర్త కళ్లలోకి చూసింది. అతను కూడా ఆమెనే చూస్తున్నాడు.
”ఏమండీ! ఇప్పుడు మీరు వేస్తున్న ఆ బొమ్మలో నా పోలికలే వున్నాయి కదండీ! అంటే నేను మీ మనసులో పరిపూర్ణంగా వున్నట్లేగా… ఇప్పుడు నాకెంత ఆనందంగా వుందో తెలుసా?” అంటూ తడినిండిన కళ్లతో ఆర్తిగా అతని కడుపుమీద తల ఆన్చి కళ్లు మూసుకొంది.
ఆమె తలనిమురుతూ చేయి చాపి పాలగ్లాసు అందుకున్నాడు ద్రోణ.

-: అయిపోయింది :-

రచన: మన్నెం శారద

అంబులెన్స్ లో అతి బలవంతంగా నల్గురు వార్డు బాయిల సహయంతో ఈశ్వరిని డాక్టర్ ప్రభంజన దగ్గరకి తీసుకెళ్లారు.
ఈశ్వరి ఏడుస్తూ గింజుకుంటుంటే ప్రభంజన వార్డుబాయిల కేసి చూసి “ఆమెనెందుకు హింసిస్తున్నారు. ఆమె కేమన్నా పిచ్చా? షి ఈజ్ ఆల్‌రైట్. ఆమె నొదలండి.”అంది.
వార్డుబాయిలు ఈశ్వరినొదిలేసేరు. ఈశ్వరి ప్రభంజన్ తనని సపోర్టు చేసినట్లుగా ఫీలయింది. ఆమె ప్రభంజన కేసి ఫిర్యాదు చేస్తున్న చంటిపిల్లలా చూసి “చూడండి. నేనెంత చెప్పినా వీళ్ళు నా మాట వినకుండా గొడ్డుని లాక్కొచ్చినట్లుగా లాక్కొచ్చేసేరు. ఈ కుక్కగాడు వారం రోజులుగా నన్ను గదిలో పెట్టి బంధించేడు” అంది ఏడుపు స్వరంతో.
ప్రభంజన ఈశ్వరి వెనుక లోని కొచ్చిన కుటుంబరావు కేసి జాలిగా చూసింది. అతని మొహం ఎర్రబడటం ఆమె గమనించింది.
“మీరు కాస్సేపు బయట కూర్చోండి” అంది కుటుంబరావుతో.
కుటుంబరావు బయటకెళ్ళగానే ప్రభంజన చిరునవుతో ఈశ్వరి కేసి చూసి “భర్తనలా అనడం తప్పు కదూ. ఆయనెంత బాధపడ్తాడు” అంది నెమ్మదిగా.
“అతనేం నా భర్త కాదు. వాడు పూర్వజన్మలో మా ఇంట్లో పెంపుడు కుక్క. నా ఖర్మ కాలి వాడీ జన్మలో నా మొగుడయి నంజుకు తింటున్నాడు. నా అసలు భర్త వెంకట్. దయచేసి నన్నతని దగ్గరకి పంపే ఏర్పాటు చేయండి” అంది చేతులు జోడిస్తూ.
ప్రభంజన ఈశ్వరి వైపు తిరిగి నవ్వి “అలాగే పంపిస్తాను. ఇంతకీ నీకీ పూర్వజన్మ వృత్తాంతం ఎలా తెలుసు?” అనడిగింది.
“భీమిలీ రోడ్డులోని ఓంకారస్వామి చెప్పేడు. అతనికి చాలా మహత్యముంది. సరిగ్గా అన్నీ అతను చెప్పినట్లే జరిగేయి” అంటూ ఈశ్వరి గతమంతా ఆమెకు వివరించింది.
ప్రభంజనకి జరిగినదంతా అర్ధమయింది.
“నువ్వు నా దగ్గరే ఉండు. నేను మీ ఆయన్ని.. సారీ ఆ కుక్కగాణ్ణి పంపించేసి వస్తాను” అంది డా.ప్రభంజన లేచి నిలబడుతూ.
ఆ మాట విని ఈశ్వరి మొహంలో సంతోషం తాండవించింది.
“పొమ్మనండా శనిగాణ్ణి” అంది విసురుగా.
డాక్టర్ ప్రభంజన బయట కూర్చున్న కుటుంబరావు దగ్గరకొచ్చి “ఒక్కసారిలా రండి” అంది అతనితో.
అతను ఆమె ననుసరించేడు.
మరో గదిలో అతన్ని తీసుకెళ్ళి “కూర్చోండి” అంది ప్రభంజన.
కుటుంబరావు తల దించి కూర్చున్నాడు.
ప్రభంజన అతని మానసిక పరిస్థితి గ్రహించింది.
తనూ అతని ఎదురు కుర్చీలో కూర్చుంటూ “ఆవిడ పిచ్చిది కాదు” అంది ఉపోద్ఘతంగా.
అతను చివ్వున తలెత్తి “పిచ్చిగాకపోతే ఏంటిది?” అన్నాడు కొంచెం కోపంగానే. తర్వాత తనెదురుగా కూర్చుంది ఒక ప్రముఖ సైక్రియాట్రిస్టన్న విషయం గుర్తొచ్చి “సారీ మేడం. నన్ను, ఎదిగిన పిల్లల్ని పెట్టుకుని అదెవడో దారిన పోయే దానయ్యని మొగుడని వెంటబడుతుంటే నా పరువేం కావాలి. పైగా నన్ను కుక్కంటూ అందరి ముందూ..” అంటూ చెప్పలేనట్లు తల దించుకున్నాడు రోషంగా.
“నాకు మీ బాధర్ధమయింది కుటుంబరావుగారూ. కొందరు స్త్రీలు వైవాహిక జీవితాన్ని చాలా గొప్పగా, ఊహించు కుంటారు. అంటె బోల్డంత డబ్బు, నగలు, చీరలూ, పెత్తనం. ఇవి కావు. ఇవి ఆశించేవాళ్లని పక్కా మెటీరియలిస్టు లనొచ్చు. వాళ్లు ఇలాంటి పిచ్చి పనులు చేయరు. మనసు, ప్రేమ, భర్తతో షికార్లు, అతని ఆదరణ, గుర్తింపు కావాలని వెర్రిగా ఆశపడే స్త్రీలు మాత్రమే, ఎంతో కాలం వాటిని భర్తనుంచి పొందాలని ప్రయత్నించి విఫలమైనప్పుడే .. ఏ చిన్ని ప్రేమతో కూడిన ఆదరణ లభించినా అటు వైపు మొగ్గిపోతారు. ఈశ్వరి గడుసు మనిషి కాదు. పైగా బలమైన వ్యక్తిత్వం కూడా లేదు. ఎటువంచితే అటు వంగే ఈ బలహీనురాల్ని మీ వైపు వంచుకోలేకపోయేరంటే.. లోపం మీ దగ్గరే ఉందని చెప్పడానికి ఒక డాక్టరుగా నేనెంత మాత్రం వెనుకాడను” అంది.
కుటుంబరావు దెబ్బతిన్నట్లుగా చూశాడామె వైపు.
“సారీ! నేను మిమ్మల్ని హేళన చేయడం లేదు. మీలోని లోపాన్ని కూడా మీకు తెలియజేయడం నా బాధ్యత” అందామె అనునయంగా.
“నేను దాన్నెప్పుడూ కఠినంగా చూడలేదు డాక్టరుగారూ. ఎప్పుడూ చిన్న దెబ్బయినా వేసెరగను. అదేం చేసుకున్నా, ఏ చీర కొనుక్కున్నా ఎందుక్కొన్నావని అనలేదు. చివరికి అది గడ్డి వండి పెట్టినా పరమాన్నంలా తిన్నాను కాని.. ఇదొండేవేంటనలేదు. ఇంక నా తప్పేముంది చెప్పండి.”అన్నాడు కుటుంబరావు వేదనగా.
“అదే మీరు చేసిన తప్పు. దెబ్బయినా వేసెరగనంటున్నారు. భర్త భార్యని కొట్టే హక్కు కల్గి ఆ హక్కుని ఉపయోగించు కోలేదన్నట్లుగా చెబుతున్నారు. మీరు ఫలానా కూర వండమని అంటే.. ఆమె సంతోషించేది. ఫలానా చీర కట్టుకుంటే బాగుంటావని.. ఫలానా రంగు నీకు మాచవుతుందని … ఈ రోజు ఫలానా చోటుకెళ్దామని.. ఆమెని గుర్తించి ఉండి ఉంటే.. మీరన్నట్లుగా ఒక దెబ్బేసినా చివరికి దారుణంగా కొట్టినా ఆమె మిమ్మల్ని వదిలేది కాదు. ఏ గుర్తింపూ లేని యాంత్రిక జీవితం నుండి బయటపడాలనే ఉబలాటమే ఆమెనింతకి తీసుకొచ్చింది. మిమ్మల్ని ఎంత మాటన్నా ఆమె కసి తీరడం లేదు. అది సరే. మీరు ఇంటికి వెళ్లండి. నేనామెనొక దారికి తెస్తాను. ఆమె గురించి బెంగక్కర్లేదు. కాని ఒక్క మాట..”
“చెప్పండి..” అన్నాడు కుటుంబరావు.
“తిరిగి ఆమెను మామూలు మనిషిని చేసే పూచీ నాది. కని.. తర్వాత ఆమెని మీ భార్యగా నిలబెట్టుకోవడం మీ చేతిలో ఉంది.”అందామె లేచి నిలబడుతూ.
కుటుంబరావు చేతులు జోడించి వెను తిరిగేడు. డాక్టర్ ప్రభంజన ఈశ్వరి చిత్రమైన కేసు గురించి ఆలోచిస్తూ కేయూరవల్లికి డయల్ చేసింది. ఫోను రింగవుతుందే గాని ఏవరూ లిఫ్ట్ చేయడం లేదు. చాలా సేపు ప్రయత్నించి విఫలురాలై వెనుతిరిగి కన్సల్టింగ్ రూంలో కొచ్చింది ప్రభంజన.
ఈశ్వరి జాకెట్‌లోని వెంకట్ పాస్‌పోర్ట్ ఫోటోని తీసి తదేకంగా చూసుకోవడం గమనించనట్లుగా క్రీగంట గమనించి మరో కేసుని స్టడీ చేయడానికి పిలిచింది.
*****
కార్తికేయన్ చేతుల్లో లిఖిత ఎంతోసేపు ఇమిడిపొయింది గువ్వలా.
పుట్టేక ఎన్నడూ చూడకపోయినా కన్నతండ్రి స్పర్శ ఆమెకు ఎనలేని హాయిని కల్గిస్తోంది. సుదీర్ఘ గ్రీష్మతాపంలో దొరికిన అమృతంలా రక్త సంబంధంలో మహత్యం ఆమె కర్ధమవుతోంది.
కార్తికేయన్ పరిస్థితి అలానే ఉంది.
ఇన్నాళ్ళూ కట్టుకున్న భార్యపైనా.. కన్న కూతురి మీద ఉన్న ప్రేమని సమాధి చేసి తన బ్రతుకుని నిరర్ధకం చేసు కున్నాడు. ఏదో సాధించి సమాజానికందించాలన్న తపనతో తన కందిన ప్రేమ వనరుల్ని కాలదన్నుకున్నాడు. తన బిడ్డ, తన రక్తాన్ని పంచుకుని పుట్టిన కూతురు తండ్రికి దూరమై ఎంత వేదనని గుండెలో అణచిపెట్టి పెరిగిందో. ఎన్ని నిస్పృహలకి గురయిందో.
కొంతసేపటికి లిఖితే తేరుకుని అతని కౌగిలిలోంచి బయటకొచ్చే ప్రయత్నం చేసింది. కాని కార్తికేయన్ వదల్లేదు.
ప్రేమగా ఆమె ముంగురులు సరిచేస్తూ “నేను మీకన్యాయం చేసేను. కాని.. ఏం చేయను. చిన్ననాడే నా మనసులో బలంగా ఎర్పడిపొయిన కోరిక..మరణాన్ని జయించడం. కాని.. అంతా బూడిదలో పోసిన పన్నీరయింది.” అన్నాడు తన అపజయాన్ని తలచుకుంటూ.
“బాధపడకండి. మరణమనేది అనివార్యమైంది. ప్రపంచంలో ఒక అత్యుత్తమ సైంటిస్టుగా మీకు ప్రత్యేక స్థానముంది. మనిషి బ్రతికినన్నాళ్ళూ హాయిగా బ్రతికే అద్భుతాలని కనుక్కోవడంలో మీ పాటవాన్ని చూపించుదురు గాని. మరింక ఇక్కడ మనం అనవసరం. టిక్కెట్లు దొరికితే ఈ రోజే బయలుదేరుదాం. మీరు స్నానం చేయండి. మీకు నేను బట్టలు కొనుక్కొస్తాను”అంది లిఖిత.
కార్తికేయన్ అయిష్టంగా ఆమె నొదులుతూ “అలాగే. మీ అమ్మని కూడా చూడాలని ఆత్రుతపడుతోంది నా మనసు” అన్నాడతను.
లిఖిత కాన్హాని తీసుకొని బయటకొచ్చి ఆటో ఎక్కింది.
“ఈ రోజే వెళ్ళిపోతారా?” అనడిగేడు కాన్హా.
ఆ ప్రశ్నలో దిగులు స్పష్టంగా ప్రస్ఫుటిస్తోంది.
లిఖిత అతనివైపు అభిమానంగా చూసింది.
వెంటనే ఆర్తిగా అతని చేతిని పట్టుకుంది.
“అవును కాన్హా. ఈ పాటికే ఆమ్మ నా కోసం బాగా బెంగపడి ఉంటుంది. నువ్వు చేసిన సహాయం నేనెప్పటికీ మరచిపోలేను. అవును నువ్వు కూడా మాతో వచ్చేయకూడదూ. ఆ అడవిలో దేనికి?” అంది.
కాణ్హా చిన్నగా నవ్వి “అమ్మని, అమ్మలాంటి అడవిని నేనొదిలి బ్రతకలేను. ముఖ్యంగా గణ. ఇప్పటికే నా కోసం బెంగపడుతుంది” అన్నాడు.
అతని నవ్వులో ఒకలాంటి నైరాశ్యం చోటు చేసుకోవడం గమనించింది లిఖిత.
“అవును. అమాయకమైన ప్రాణుల మధ్య బ్రతికే నువ్వు క్షణక్షణం ఒకర్నొకరు అక్కర్లేకపోయినా వంచించుకుంటూ వెన్నుపోట్లు పొడుచుకుంటూ బ్రతికే జంతువుల మధ్య బ్రతకలేవు?’ అంది బాధగా.
“ఆ జంతువుల పేరేంటి?”
“మనుషులు. వీటికి విశ్వాసం ఉండదు. కృతజ్ఞత ఉండదు. ముఖ్యంగా తృప్తి ఉండదు. అసూయ, పేరాశ, నయవంచన వీటి జన్మ లక్షణాలు. వాటి మధ్య నువ్వు నిజంగానే బ్రతకలేవులే” అంది లిఖిత.
కాణ్హా ఆర్ధం కానట్లుగా చూశాడు.
లిఖిత అతనికి అర్ధమయ్యేట్లు చెప్పే ప్రయత్నమూ చేయలేదు.
ఇద్దరి మనసుల నిండా బాధ ఉంది. అది ఆ ఇద్దరికీ తెలుసు.
*****
కేయూర ఇరవై నాలుగ్గంటలుగా అలానే కూర్చుంది మంచమ్మీద. ఎదురుగా చిన్నని కిటికీ ఉంది. కాని మనుష సంచారమే లేదు.
వెంకట్‌లోంచి బయటకొస్తున్న క్రూర మృగాన్ని చూస్తుంటే.. ఆమె మనసు క్షణక్షణానికి విస్తుపొతోంది. ఇలాంటి నీచులకి దేవుడు కావాల్సినంత మేధస్సు ఇస్తాడు. దాన్ని వీళ్ళు కుళ్ళు కాలువ లాంటి నీచపు పనులకే ఉపయోగిస్తారు. చివరికి ఇలాంటి వాళ్లకి కుక్క చావే లభిస్తుంది. అంతే ఎవరిదీ ఒక్క కన్నీటి బిందువు దొరకని మరణం.
సరిగ్గా అప్పుడే ఆమె చూపు గుబురుగా పెరిగిన చెట్ల మధ్య సన్నటి బాట వెంట గంప నెత్తిన పెట్టుకుని వెళ్తున్న ఒక స్త్రీ మీద పడింది.
గబగబా లేచి చప్పట్లు చరచింది అనాలోచితంగా.
ఆమె వెనుతిరిగి చూసింది.
కేయూరవల్లి కిటికీలోంచి అతి కష్టమ్మీద చెయ్యి జొనిపి రమ్మన్నట్లుగా సైగ చేసింది.
ఆవిడ అర్ధం కాలపోయినా సందేహంగా కిటికీ దగ్గరగా వచ్చింది.
ఆమె దగ్గర కొస్తుంటూనే కేయూర ఆమెని పోల్చుకుంది.
నల్లటి నేరేడు పండు నలుపు, మెల్లకన్ను, ఎత్తుపళ్ళు. ఆమె నిస్సందేహంగా అప్పలనరసమ్మే. పదేళ్ళ క్రితం తాము వాల్తేరు అప్‌లాండ్స్ లో ఇల్లు కట్టుకున్నప్పుడు సీతమ్మధారలో ఉండగా వచ్చి పాలు పోసేది. వయసు పెరిగినా అదే తయారు. కొప్పులో మందారాలు, మెడలో గుళ్ళ గొలుసు.
“అప్పల నరసూ! నన్ను గుర్తుపట్టలేదూ?” అంది కేయూర ఆత్రంగా.
అప్పలనరసమ్మ కళ్ళు చికిలించి చూసింది.”అవులూ? నానాలు పట్నేక పోతాన్నా!” అంది.
“నేనే. సీతమ్మ దారలో ఉండగా పాలు పోసే దానివి. కేయూరమ్మని.”అంది కేయూరవల్లి.
అప్పలనరసమ్మ గంప అమాంతంగా క్రింద పడేసింది. చెంపలు గట్టిగా వాయించుకుంటూ “ఓయమ్మో, ఓయమ్మో, నా కళ్లల్లో జిల్లేడు పాలు పొయ్యా! మిమ్మల్నే పోలుసుకోలేక పోనాను. దిక్కుమాలిన జన్మాని దిక్కుమాలిన జనమ. మీరా కోకల కంపెనీ అమ్మాగారు కదూ. నా కెన్నేసి గుడ్డలిచ్చీసీనారు. నానే దొంగముండని. నీళ్ల పాలు పోసేసి మీ ఇల్లు పోగొట్టుకున్నాను. ఇదేటీ పాడుబడ్డ కొంపలో కొచ్చేస్నారు. సిత్రంగా ఉందే!” అంది బుగ్గలు నొక్కుకుంటూ.
“ష్! గట్టిగా అరవకు. ఒక రౌడీ వెధవ నన్నీ గదిలో పెట్టి బంధించేసేడు” అంది కేయూర మెల్లిగా.
“ఎవడా తొత్తు కొడుకు. పేగులు దీసి పోలేరమ్మకి పలారమెడతాను” అని మళ్లీ అరవబోయింది అప్పలనరసమ్మ.
“ఆ పని తర్వాత చేద్దువుగాని. ముందు తొందరగా అవతల పక్కన తాళం కప్ప బద్దలు కొట్టు.” అంది కేయూర.
అప్పలనరసు అటువేపెళ్ళి తాళం కప్పని చూసి తిరిగొచ్చి “అది తాళం కప్పా తాటికాయంతుంది. తలుపన్నా మక్కా సెక్కా సేయొచ్చుగాని దాన్నేటీ సెయ్యలేం” అంది.
అప్పుడు చూసింది కేయూర తలుపు వైపు. తలుపు కూడా కొంపలానే శిధిలమైంది. ఒక్క బలమైన తాపుకి ఊడిపడొచ్చు.
వెంటనే “నరసూ! బలంగా ఒక్క తన్ను తన్ను” అంది. నరసు అన్నంత పనీ చేసింది. మూడు తోపులకి తలుపు విరగలేదు కాని.. ఒక పక్కగా జాయింట్లు ఊడి ఊగుతూ ఒరిగిపోయింది.
కేయూర సందు చేసుకొని ఎలానో బయటకొచ్చి “పద! ఇక్కడొక్క క్షణముంటే ప్రమాదం!” అంది గబగబా ఆ ఇంటి వెనుక ఉన్న కాలిబాటన నడుస్తూ.
“అసలేటి జరిగిందమ్మా” అనడిగింది నరసమ్మ అయోమయంగా.
కేయూర వెనుకనున్న మామిడి తోటలోకి తీసుకెళ్లి నరసుకి జరిగిందంతా చెప్పింది.
“అమ్మ సచ్చినోడు. ఆడు అగ్గిబుగ్గయిపోనూ. ఆడి సంగతి నాను సూసుకుంతాను. మీరు బీపారెల్లిపోండి. ఇటేపు సక్కగా ఎల్గే నక్కానిపాలెం వచ్చేస్తది. ఆటొ బండెక్కేసి అందాక నాల్రోజులు ఎవురింట్లోనన్నా ఉండిపోండి” అంది నరసు కోపంగా.
“నువ్వనవసరంగా ఎందులోనూ ఇరుక్కోకూ!” అంది కేయూర హెచ్చరిస్తున్నట్లుగా.
“మా వూరి ఎద్దునే ఏడు సెరువుల నీల్లు తాగించీసినాను. ఈ తొండగాడొక లెక్కా నాకు. మీరు పదండి.”అంది అప్పలనరసు కేయూరని.
కేయూర మరేం ఆలోచించకుండా నరసు చూపించిన బాటన వేగంగా అడుగులేసింది. ముందేం చేయాలన్న ఆలోచనతో.
*****
రైలు మరి కొన్ని నిమిషాల్లో కొచ్చిన్‌లో బయల్దేరడానికి సిద్ధంగా ఉంది. ఏ.సి. సెకండ్ క్లాసులో తన బెర్త్ మీద మౌనంగా కూర్చుని ఉన్నాడు కార్తికేయన్.
లిఖిత ప్లాట్‌ఫాం మీద నిలబడ్డ కాణ్హాతో ఆఖరిసారిగా అంది.
“నీ మేలు మరచిపోలేను. నిన్ను కూడా. నువ్వు చేసిన సహాయం గురించి నేనెంత చెప్పినా తక్కువే అవుతుంది. ఈ కాగితంలో నా ఏడ్రసుంది. నీకెప్పుడు రావాలనిపించినా వచ్చేయ్” అంది లిఖిత భారమైన స్వరంతో.
కాణ్హా మౌనంగా ఆ కాగితాన్ని అందుకున్నాడు. అంతకంటే భారంగా ఉందతని హృదయం.
అతనికి నాగరికత తెలియదు. చదువు లేదు. అడవిలో చెట్టులో చెట్టులా, జంతువుల్లో జంతువులా తిరుగుతూ తన ఏనుగుతో కలప మోయిస్తూ ఆకలేసినప్పుడు ఏదో ఓకటి తిని, ఆనందం కల్గినప్పుడు ఏ సెలయేరు దగ్గరో బండల మీద పడుకుని, పక్షుల పాటలు వింటూ.. అలసిపోయినపుడు ఆదమరచి నిదురపోయే అతనికి చదువుకుని అన్నీ తెలిసిన నాగరిక ప్రపంచంలోని మనుషుల కన్నా స్పందించే సహృదయం, ప్రేమ, బాధ, అన్నీ ఉన్నాయి. కాని వాటిని బహిల్పరచగల భాషే లేదతనికి.
మాటి మాటికీ అతని గుండె చెమరుస్తున్నా అతను బయటికి బండరాయిలానే నిలబడ్డాడు.
రైలు కదిలింది.
లిఖిత అతనికి కనుమరుగవుతూనే ఉంది.
అతని కళ్లు ఆఖరి కంపార్టుమెంటు ప్లాట్‌ఫాంని వదిలేసేసరికి నీటితో నిండిపోయేయి.
అతను తన చేతిలోని కాగితాన్ని తీసుకొని ఎవరో బలవంతంగా తోస్తున్నట్లుగా బయటకొచ్చేడు.
అతను ఒక పక్కగా నిలబడి కాగితాన్ని తెరిచేడు. అందులో రాసింది ఎడ్రస్‌లా అనిపించలేదు. చాలా రాసి ఉంది ఇంగ్లీషులో. అదెలా చదవాలి.
అతను చుట్టూ చూశాడు.
గడ్డం పెరిగి ఒక పిచ్చివాడిలా అనిపించే మనిషొకడు ఇంగ్లీసు పేపరు చదువుతూ కనిపించేడు.
కాన్హా అతని దగ్గరగా నడిచి “ఇది కాస్త చదివి పెడతారా?” అనడిగేడు.
“ఏంటది లవ్ లెటరా?” అతను వెటకారంగా నవ్వాడు. కాన్హాకి అర్ధం కాలేదు. మౌనంగా తన చేతిలోని కాగితాన్నిచ్చేడు.

ఇంకా వుంది.

రచన: వాత్సల్య

రాత్రి పదిన్నరవుతోంది. మానస మంచం మీద విసుగ్గా అటూ ఇటూ కదులుతోంది, ఎంత ప్రయత్నించినా నిద్రాదేవి కరుణించట్లేదు. అరగంట క్రితం గుండెల్లో సన్నని మంట మొదలయ్యింది. లేచి కాస్త మజ్జిగ కలుపుకుని తాగిందే కానీ అరగంటైనా తగ్గట్లేదు.
మంచం దిగి మాస్టర్ బెడ్రూం లోకి వెళ్ళింది. అక్కడ పని చేసుకుంటున్న భర్త దీపక్ కనీసం ఈమె రాకని గమనించినట్లు కూడా లేదు. కొన్ని సెకన్లు అతనికెదురుగా నిలబడి తనని గమనించట్లేదని బాత్రూంలోకి వెళ్ళి వచ్చి మళ్ళీ నిలబడింది. తను వచ్చాను అన్న సంకేతంగా సన్నగా దగ్గింది. ఏమిటీ అన్నట్లు విసుగ్గా తలెత్తి చూసాడు దీపక్. ఏంటో గుండెల్లో మంటగా ఉంది అంది సన్నని గొంతుతో. అయితే ఏమిటీ అన్నట్లుగా చూసాడు. మజ్జిగ త్రాగాను ఇంకా తగ్గట్లేదు అంది అతని మొహంలో మారే భావాలని చూస్తూ. అయితే ఏమంటావు, హాస్పిటల్ కి వెళ్దామా వద్దా చిరాకు ధ్వనిస్తుండగా అరిచినట్టే అన్నాడు.
ఒక్క నిమిషం మానస మనసు బాధతో మూలిగింది. వెంటనే తేరుకుని వద్దులే అని చెప్పి తన గదిలోకి నడిచింది. నెప్పంటావు డాక్టరంటే వద్దంటావు ఏమి చెయ్యమని నీ ఉద్దేశ్యం అసహనంతో దీపక్ అంటున్న మాటలు తన చెవిన పడ్డా దిండులో తలదాచుకుని నిద్ర పోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది మానస. ఏమిటో మనసులో ఎడ తెగని ఆలోచనలు, ఏమిటి తన జీవితం ఇలా?? ఇద్దరికీ మంచి ఉద్యోగాలు, చక్కటి ఇల్లు, ఒక్కడే సంతానం, అయినా తామిద్దరి మధ్యా ఏదో అడ్డుగోడలు. గత కొద్ది సంవత్సరాలుగా తమ పడకలు వేరయ్యేంత దూరం. తప్పెక్కడుందో ఎంత ఆలోచించినా అర్ధం కావట్లేది మానసకి. నిద్ర పట్టక లేచి తన గదిలో చదువుకుంటున్న కొడుకు శశాంక్ దగ్గరకి వెళ్ళింది. ఏమిటమ్మా అన్నట్లు తలెత్తి చూసాడు పదహారేళ్ళ కొడుకు. ఏమీ లేదురా నిద్ర పట్టక ఇలా వచ్చాను. మొన్న కెమిస్ట్రీ నోట్స్ ఏదో రాసుకోవాలన్నావు, రాయనా అని అడిగింది. రాసిపెడతా అని తల్లి అనేసరికి అమ్మా ప్లీజ్ ఇదిగో మా ఫ్రెండు నోట్సు, అయినా టాపిక్ చూస్తే నువ్వే ఇంటర్నెట్లో చూసి చక్కటి నోట్సు ప్రిపేర్ చేస్తావుగా అంటూ నోట్సు అందించాడు.
వాడిని చూసి చిన్నగా నవ్వుకుంది మానస. ఏమిటో ఈ చదువులూ అని నిట్టూర్చి తన గదిలోకి వెళ్ళి ల్యాప్ టాప్ ఆన్ చేసి నోట్సు రాయడంలో మునిగిపోయింది. ఆలా రాస్తూ రాస్తూ ఎప్పుడు నిద్రలోకి జారుకుందో తెలీదు. దాహమేసి మెలకువొస్తే టైము చూసింది. ఉదయం నాలుగున్నరవుతోంది. నీళ్ళు త్రాగి ఇలా పడుకుందో లేదో మళ్ళీ గుండెల్లో మంట మొదలు. ఇది మామూలే కదా అనుకుని నిద్ర పోవాలని ప్రయత్నిస్తోంది కానీ నెప్పి అంతకంతకూ ఎక్కువవుతోందే తప్ప తగ్గట్లేదు. కొద్ది నిమిషాల్లోనే తట్టుకోలేనంత నెప్పి. శరీరమంతా ఏదో బాధ. లేచి భర్తని పిలుద్దామనుకుంటొంది కానీ లేవలేకపోతోంది. ఓక ఐదు నిమిషాల తరువాత ఈ పెనుగులాట ఆగింది. హమ్మయ్య అనుకుని మానస లేవబోయింది. ఏంటో శరీరమంతా తేలిగ్గా అయిపోయింది. మంచం దిగలేకపోతోంది. గాల్లో తేలినట్లనిపిస్తోంది. మానసకి ఒక్క నిమిషం ఏమీ అర్ధం కాలేదు. తనేమో గాలిలో తేలుతోంది ఇంకో పక్క తనేమో మంచం మీద నిశ్చలంగా పడుకుని ఉంది. తరచి చూసుకుంటే తను మనిషి శరీరంలోంచి బయటకొచ్చేసి ఉంది. అంటే అంటే తను చచ్చిపోయిందా?? మానసకి నమ్మశక్యంగా లేదు తను చనిపోయిందంటే.
తెల్లవారింది, కొడుకు లేచి కాలేజీకి వెళ్ళడానికి రెడీ అయ్యి అమ్మా అని లేపడానికి తన దగ్గరకొచ్చాడు. నాన్నా, నేను లేనురా అని చెప్పాలనుకుంటొంది కానీ చెప్పలేకపోతోంది. తన శరీరాన్ని అటూ ఇటూ కదిపి చూసి ఏదో అనుమానం వచ్చి నాన్నా అంటూ పరిగెత్తుకెళ్ళాడు. ఓ ఐదారుసార్లు లేపితే కానీ లేవలేదు దీపక్. అమ్మా లేవట్లేదు నాన్నా దాదాపు ఏడుపు గొంతుతో అన్నాడు శశాంక్. ఒంట్లో బాగాలేదంది పడుకుని ఉంటుందిలే నువ్వు తిన్నావా అని నిద్ర మత్తులోనే అడిగాడు. నాన్నా ఒక్కసారి అమ్మని చూడు మరోసారి అడిగాడు శశాంక్. విసుగ్గా మంచం మీదనించి లేచి తనని లేపడానికి ప్రయత్నించడం చూస్తూనే ఉంది. ఏదో అనుమానం వచ్చి కింద ఫ్లాట్లో ఉండే డాక్టర్ జగదీశ్వర్కి ఫోను చేసాడు. డాక్టరు గారొచ్చి చూసి పెదవి విరిచారు. నిద్రలోనే హార్ట్ ఎటాక్తో పోయింది దీపక్, కానీ పాపం బాగా ఇబ్బంది పడినట్లుంది చివరి క్షణాల్లో అనిపిస్తోందయ్యా మొహం చూస్తే. ఓ రెండు గంటలయినట్లుందయ్యా అందరికీ ఫోన్లు చెయ్యి అయాం సారీ అనేసి వెళ్ళిపోయారు.
తనని ఒక కొత్త చాపలో పడుకోపెట్టి తల దగ్గర దీపం పెట్టారు. అందరూ వచ్చారు. ఏమిటే అప్పుడే వెళ్ళిపోయావా అంటూ తన తల్లితండ్రులూ, అక్కలు ఏడ్వటం తనకి కనిపిస్తూనే ఉంది. కొడుకు శశాంక్ మొహం చూస్తే తనకి జాలేస్తోంది. కానీ ఏమీ చెయ్యలేదు. ఒక్కసారి వాడిని తడిమి చూసుకోవాలనుంది కానీ అయ్యే పని కాదని తెలుసు. అయ్యా సూర్యాస్తమయం కాకముందే కార్యక్రమాలు నిర్వహించాలి కానెయ్యండి తొందర పెట్టారెవరో. అయిపోయింది అంతా అయిపోయింది నిన్నటి వరకూ తిరిగిన ఇంట్లో నుండి తనని తీసుకెళ్ళిపోతున్నారు. ఇంక తను ఏమీ చెయ్యలేదు. భర్త దీపక్ యాంత్రికంగా పురోహితుడు చెప్పిన క్రతువు చేస్తూ ఉన్నాడు ఎప్పటిలాగే అభావంగా. ఏంటి నేను అక్కర్లేదా, ఎప్పటికీ తిరిగి రానని తెలిసి కూడా ఏమిటి ఈ మనిషి అనుకుంటొంది మానస ఆత్మ. కాసేపటికి తనని చితి మీద పేర్చి కట్టెలతో కప్పెస్తున్నారు. చివరిసారిగా ఒక్కసారి చూడు బాబూ అన్నారు మానస నాన్నగారు ఉబికి వస్తున్న దుఃఖాన్ని ఆపుకుంటూ. నిర్లిప్తంగా నడచి వచ్చి మానస ముఖంలోకి చూసి తల అటు తిప్పుకున్నాడు దీపక్. కొడుకు శశాంక్ పాపం ఏడ్చీ ఏడ్చీ వాడి బుగ్గలమీద కన్నీటి చారికలు కట్టేసాయి. ఇదే ఆఖరుసారి తన వాళ్ళని చూడటం అనుకుంటుండగా భగ్గున లేచిన అగ్ని జ్వాలలు తన శరీరాన్ని చుట్టేసాయి.
బాబూ కపాల మోక్షమయ్యింది ఇంక బయలుదేరండి అన్న కేక వినపడటంతో అందరూ ఇంటికి బయలుదేరారు. దీపక్ ఇంటికొచ్చి అలా సోఫా వంక చూసాడు. తన కంటే అప్పుడప్పుడు ముందరే ఆఫీసు నుండి వచ్చినప్పుడు మానస అక్కడే కూర్చుని కాఫీ తాగుతూ పుస్తకం చదువుకుంటూ ఉండేది. ఒక్కసారి తల విదిల్చి లోపలకి వెళ్ళిపోయాడు.
మానస వెళ్ళిపోయి మూడు రోజులు కావస్తోంది. బంధువులూ, స్నేహితులు, చుట్టు పక్కల వారి పరామర్శల తాకిడి ఇంకా తగ్గలేదు. నాలుగో రోజు మధ్యాహ్నం బయట వాళ్ళు ఎవరూ లేరు ఇంట్లో. కట్టాల్సిన బిల్లులు అవీ చూద్దామని కూర్చోపోతుండగా నాన్న, రాజీ ఆంటీ వచ్చింది అని చెప్పాడు శశాంక్. రాజి, మానస ఒకే ఆఫీసు. మానస అక్కడ చేరేటప్పటికే రాజి అక్కడ సీనియర్. ఆవిడ పర్యవేక్షణలో పని నేర్చుకుని స్వతాహాగా తెలివైనదైన మానస అతి త్వరలోనే తనకంటూ ఒక గుర్తింపు తెచ్చుకోగలిగింది.
అయాం సారీ దీపక్, ఊర్లో లేకపోవడం వల్ల ఆ రోజే రాలేకపోయాను, రాగానే మా కొలీగ్స్ చెప్పడంతో షాకయ్యాను అంది రాజి ఉబికి వస్తున్న కన్నీళ్ళు ఆపుకుంటూ. అసలిదంతా ఎలా జరిగింది అని అడిగింది రాజి. ఏమో ముందు రోజు రాత్రి కాస్త ఆలశ్యంగా నిద్ర పోయిందంతే, మరునాడు లేచి చూసేసరికి. . అని ఆగిపోయాడు దీపక్. మానస గుండెల్లో మంటగా ఉందనడం ఇవన్నీ అనవసరనిపించి చెప్పలేదు. కాసేపు రాజి శశాంక్ ని దగ్గరకి తీసుకుని మాట్లాడింది. బయలుదేరుతూ తన చేతిలో ఒక కవర్ పెట్టి, ఆఫీసులో తన డెస్కులో ఉన్న వస్తువులన్నీ ఈ కవర్లో ఉన్నాయి. మానస అప్పుడప్పుడు లంచ్ టైములో ఏదో రాస్తుండేది.
మాకెవ్వరికీ తెలుగు రాదు అందుకే తను ఏమి రాస్తోందో కూడా మాకు తెలీదు. అడిగితే ఏవో చిన్న కధలు నా బ్లాగుకోసం అనేది తప్ప అంతకు మించి ఇంకెప్పుడూ నేను రెట్టించలేదు. కానీ గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా తనని గమనించి చెప్తున్నాను అందరితో ఉన్నప్పుడు నవ్వుతూ తుళ్ళుతూ ఉన్నా ఒంటరిగా ఉన్నప్పుడు ఏదో ఆలోచనలలోకి జారిపోయేది. ఆఫీసు బస్సులో చూసాను తన కనుకొసల నుండి నీరు జారడం. ఇది చదివి తనకి మిగిలిన కోరికలేమైనా ఉన్నాయేమో చూసి వీలయితే తీర్చు దీపక్, కార్యక్రమాలన్నీ అయ్యాకా శశాంక్ ని కొన్ని రోజులు మా ఇంటికి తీసుకెళ్తాను అని చెప్పి వెళ్ళిపోయింది.
దీపక్ కి ఏమీ అర్ధం కాలేదు. మానసకి డైరీ రాసే అలవాటు లేదు తనకి తెలిసి. ఏమి రాసి ఉంటుందో అని చదవాలని కుతూహలంగా ఉన్నా ఎవరో రావడంతో పక్కన పెట్టేసాడు. జరగవలసిన కార్యక్రమాలు ఇతర పనులతో దాదాపు పదకొండో రోజు వరకూ దానిని తెరిచి చదవలేకపోయాడు. ఇక రేపటితో ఈ కార్యక్రమాలు ఆఖరు బాబూ, దానికి మనం తిలోదకాలిచ్చేస్తాము. ఇక దాని ప్రయాణం అది మొదలెడుతుంది అని చెప్పారు మానస నాన్నగారు. ఆయనని చూస్తే జాలేసింది దీపక్కి. డెబ్భై ఐదేళ్ళ వయసులో రాకూడని కష్టం పాపం అనుకున్నాడు. ఆ రోజు రాత్రి డైరీ తెరిచాడు.
మొదటి పేజీలో దాదాపు ఐదేళ్ళ క్రితం తమ పెళ్ళిరోజు నాడు రాసినది. అక్షరాల వెంబడి దీపక్ కళ్ళు పరుగెత్తడం మొదలెట్టాయి. దీపూ, ఈ సంబోధన చూడగానే చిన్న అలజడి దీపక్ లో. తాము కలిసి చదువుకునే రోజుల్లో అలా పిలిచేది మానస తనని. ఒక్కసారి ఆరోజులు గుర్తొచ్చాయి. ఆలోచనలని పక్కన పెట్టి ఏమి రాసిందో చదవడంలో మునిగిపోయాడు.
అసలు మన పెళ్ళిరోజున ఇద్దరం ఇలా ఎడ మొహం పెడ మొహంగా ఉంటామని మచ్చుకైనా అనుకోలేదు. ఏమయ్యింది దీపూ నీకు????బ్యాంకుల్లో మూలిగే డబ్బు లేకఫోయినా ఇద్దరమూ సరిపోను సంపాదిస్తున్నాము. నా సంపాదన నీ కంటే ఎప్పుడూ తక్కువే అనుకో. నీ దాంట్లో సగం కూడా ఉండదని నువ్వు ఎగతాళి చేస్తే కోపమొచ్చి నీతో మాట్లాడని రోజులున్నాయి కానీ ఇప్పుడు ఆలోచిస్తే అదే నిజం కదా నిజం మాట్లాడితే నాకెందుకు కోపం అని నవ్వొస్తోంది తెలుసా. అవును నేను సెంటిమెంటల్ ఫూల్ ని, ఎప్పుడూ నీకు జాగ్రత్తలు చెప్తూ ఉంటాను. కానీ ఇవన్నీ గతానుభవాల పాఠాలని నీకర్ధమయ్యేలా ఎలా చెప్పేది??చెప్తే నువ్వెమో అంతా ట్రాష్, అలా ఏమవ్వదులే నువ్వు నోర్మూసుకో అంటావు. నీకు తెలుసా నోర్మూసుకో అంటే నా మనసెంత గాయపడుతుందో.
అదే మాట చెప్తే చెంప పగలగొట్టాలి కానీ జస్ట్ ఆ పని చెయ్యలేదని సంతోషించు అన్నావు పైగా ఎదుగుతున్న పిల్లాడి ముందు. వాడి ముందు ఏమిటా మాటలు అంటే నేర్చుకోనీ, ఆడదాని నోరు లేస్తే ఎలా ఆపాలో తెలియాలి కదా అన్నావు. అసలు నీ నోట్లో నుండి ఇలాంటి మాటలు వస్తాయని ఎవ్వరూ నమ్మరు తెలుసా?? ఒకసారి మా అమ్మా వాళ్ళకి తనతో గొడవయిందమ్మా అని చెప్తే నువ్వే ఏదో నోరు పారేసుకుని ఉంటావు అన్నారే గానీ నీ మీద పిసరంతైనా అనుమానం రాలేదు తెలుసా. నీ మీద అంత నమ్మకమున్నందుకు గర్వపడాలో, నన్ను అర్ధం చేసుకునేవారెవ్వరని ఏడ్వాలో అర్ధం కాలేదు.
అయినా నిన్న ఏమన్నానని నా మీద చెయ్యి చేసుకున్నావు అదీ పని మనిషి ముందు?? నీ మేనళ్ళుడికి కొన్న వాచీ ఖరీదు ఐదు వేలు తక్కువెందుకు చెప్పావు అని అడిగాననే కదా. నాది తప్పే నీ ఈమెయిల్ తెరిచి చూడటం, కానీ ఎందుకు తెరిచానో తెలుసా?? నీ ఖర్చుల మీద అదుపు ఉండట్లేదు బయట వారికి పెట్టేటప్పుడు, మన శశాంక్ అడగక అడగక ఏమైనా అడిగితే కాలయాపన చేస్తున్నావు అని. దొరికిపోయినందుకు సిగ్గు పడకుండా సమర్ధించుకుంటావా?? అదే పని నేను చేసుంటే అంటే ఏమన్నావు?? ఏమో నీ జీతంతో ఎవడికి ఏమి కొనిస్తున్నావో అన్నావు “ఎవడికి” అన్న మాటని ఒత్తి పలుకుతూ. ఆ మాటకి విలవిల్లాడిపోయాను. అదే మాట నీతో చెప్తే ఆ పొడుచుకొచ్చిందండీ అంటూ ఎగతాళి.
ఇది చూడగానే ఐదేళ్ళ క్రితం మానసకి అబద్ధం చెప్పి తన మేనళ్ళుడికి కొన్న వాచీ, తదనంతర సంఘటనలు మెదిలాయి దీపక్ మనసులో. తను అడ్డంగా దొరికిపోవడంతో కోపం ఆపుకోలేక మానస మీద చెయ్యి చేసుకున్నాడు.
దీపక్ మరలా చదవడం ప్రారంభించాడు.
రాత్రి వచ్చి నేనే సారీ చెప్పి మాట్లాడినా ఉలుకూ పలుకూ ఉండదు నీ నుండి. ఆసలు కోపం వస్తే అలా బెల్లం కొట్టిన రాయిలా ఎందుకయిపోతావో అర్ధం కాదు నాకు. ఎన్ని వందల సార్లు అడిగుంటాను నిన్ను నీకు కోపమొస్తే ఏమి చెయ్యాలి అని?? ఏమన్నావో గుర్తుందా?? ఏమీ చెయ్యకు అలా వదిలెయ్యి. నాకిష్టమైనప్పుడు మాట్లాడుతాను అన్నావు. నీ అంతట నీకు కోపం తగ్గడం అనేది కల్ల, నా అంతట నేనే పలుకరిస్తే(నిజం చెప్పొద్దూ నాకు నిన్ను పలుకరించే ధైర్యం ఉండదు, ఎస్సెమ్మెస్సు, ఫోన్ల ద్వారా అడగడమే ప్లీజ్ మాట్లాడు మాట్లాడు అని. అలా ఓ పదిసార్లు బ్రతిమాలించుకుని సరే మాట్లాడుతాను కానీ ఇన్ని రోజులూ ఎందుకు మాట్లాడలేదు నీకు కోపమొస్తే ఏమి చెయ్యాలి లాంటి ప్రశ్నలు ఉండకూడదు అలా అయితేనే ఓకే అంటేనే మాట్లాడతా అంటావు. ఈ మాట విని మొదట్లో ఏడుపొచ్చేది ఇప్పుడు నవ్వొస్తోంది దీపూ.
డైరీ అంతా తమ మధ్య జరిగిన గొడవలూ తను అనుభవించిన క్షోభని వివరంగా రాసుకుంది మానస.
స్త్రీలు స్వతంత్రంగా తమ కాళ్ళ మీద నిలబడగలాలి అంటావు దీపూ, కానీ అవన్నీ అలా బయటకి చెప్పడానికే గానీ ఆచరించడానికి కాదు అని నేను ఉద్యోగంలో జాయిన్ అయిన కొన్ని నెలలకే అర్ధం అయ్యింది. నేను ఉద్యోగం చెయ్యడం మొదలుపెట్టి నా జీతం కూడా నువ్వు తీసుకుంటున్నా మన ఇంటి అవసరాలకే కదా అని మొదట్లో చూసీ చూడనట్లొది లేసాను. కానీ అపాత్ర దానాలు ఎక్కువవ్వడంతో ఏమిటీ ఇదంతా అని అడిగానని నీ ఇగో దెబ్బ తింది.
నాకర్ధమయ్యిందేమిటంటే స్త్రీ అంటే చెప్పు కింద పడి ఉండాలి నీ దృష్టిలో. అలా అని నేనేమీ స్త్రీలు, స్వతంత్రత అని ఉపన్యాసాలిచ్చే రకం కూడా కాదు, నాకు కుటుంబమే ముఖ్యం. అందుకే నా తోటివారు కెరీర్లో రాకెట్ స్పీడుతో ఎదుగుతున్నా నేనింకా మధ్య స్థాయిలోనే ఉన్నాను దీపక్. నైట్ షిఫ్టులు పని చేసే ఆడవారి మీద నీకు ఉన్న అభిప్రాయం విన్నాక ఒళ్ళు జలదరించింది. అయినా సర్దుకుపోయాను.
నేను సర్దుకుపోతున్న కొద్దీ నీ మొండి వైఖరి మితిమీరిపోతోంది. వారాల తరబడి మాట్లాడుకోకపోవడం నిత్య కృత్యం అయిపోయింది. ఫ్రతీ సారీ నేనే వచ్చి పలకరించాలి, నీకు తెలుసు మన గొడవలన్నింటికీ కారణం నువ్వే అని. హింసించే వాడంటే తాగుడు అలవాటొ, బయట తిరగడమే కాదు దీపక్, మాటలతో గుండెల్ని చీల్చేసే నీలాంటి వాళ్ళ హింస బయటకి కనపడదు, అవన్నీ భరిస్తున్న స్త్రీ కళ్ళలోకి లోతుగా చూస్తే తప్ప. ఇలా కాదు దీపూ మనం కూర్చుని మాట్లాడుకుని చర్చించుకుందాము అంటే అవన్నీ అనవసరం అంటావు తేలికగా.
నీకర్ధం కావట్లేదు దీపూ, బీటలు వారిన మన బంధాన్ని బీట వారిన ముక్క తీసి పక్కన పెట్టకుండానే అలాగే లాగిం చేస్తున్నాము ఇది ఎప్పటికైనా శాశ్వతంగా మనల్ని దెబ్బ తీస్తుంది అని. అదే అంటే చివరికి జరిగేదదేలే అంటావు. మన బంధాన్ని నిలుపుకోవాలని ఒక్కదానినే ఎన్ని ప్రయత్నాలని చెయ్యాలి??
ఈ పదిహేనేళ్ళల్లో ఒక్కసారి తప్ప ప్రతీ సారీ నేనే వచ్చి మాట్లాడాను, కొత్తలో అస్సలు అర్ధమయ్యేది కాదు నా తప్పేమి లేకపోయినా నేనే ఎందుకు సారీ చెప్పాలో. కానీ నీతో మాట్లాడకుండా ఉండలేక సారీ చెప్పేదానిని. . అది ఒక అలవాటయిపోయింది నీకు. యాంత్రికంగా తయారైపోతున్నాను దీపూ, సారీ చెప్పినా మనస్ఫూర్తిగా చెప్పట్లేదు , నీ తప్పు తెలుసుకో అంటే ఏమంటావు?? ప్రతీ సారీ మాట్లాడతావుగా ఒక్కసారి మాట్లాడితే నీ సొమ్మేమీ పోదు అని ఎంత తేలికగా అంటావు?? నా గుండెల్లోని బాధ నీకెలా చెప్పాలి?? ఎంత బాధ పడుతున్నాను తెలుసా అంటే నీ వల్ల మేమేమీ ఇక్కడ సుఖాలు అనుభవించెయ్యట్లేదంటావు.
ఒక్కసారి మాత్రం ఒక ఉత్తరం రాసి ఒట్టు పెట్టుకున్నావు ఇంకేప్పుడూ నా మీద చెయ్యెత్తననీ, సూటి పోటి మాటలనననీ, జరిగిన దానికి చింతిస్తున్నాననీ. కానీ రెణ్ణెల్లు కూడా గడవకముందే నీ పాత పంథా మొదలు. అడిగితే సూటి పోటి మాటలు లేదా చేతి సత్కారాలు.
అప్పుడెందుకు ఒట్టు పెట్టుకున్నావు అంటే లేచొచ్చి నన్ను తన్నావు గుర్తుందా, బాధతో విలవిల్లాడుతూ లేవలేకపోతే శశాంక్ వచ్చి లేవదియ్యబోతే వాడినీ వారించావు మీ అమ్మ నాటకాలు నీకు తెలీవు అంటూ. నీ మీద కోపం, ఏమీ చెయ్యలేని నా నిస్సహాయతా పాపం వాడి వీపుమీద వాతలుగా తేలేవి. ఒకరోజు నేను ఒట్టు పెట్టుకున్నాను నీ ముందే నీకు గుర్తుందో లేదో, ఇంకెప్పుడూ నీ మీద కోపం తెచ్చుకోనని. అవును నా మాటకి కట్టుబడే ఉన్నాను నేను. ఇంతకు ముందు లాగా నిన్ను ఎందుకిలా చేసావని అడగట్లేదు కదా నా మానాన నేను ఉంటున్నాను. ఇంకా ఏమి చెయ్యాలి దీపూ ఏదో చిన్న చిన్న విషయాలకి కూడా అలా బిగుసుకుపోయి వారాల తరబడి మాట్లాడవేమిటి అంటే నా మీద కోపం తెచ్చుకోనన్నావు కానీ నీ మాట మీద ఉన్నావా అంటావు.
బహూశా నీ దృష్టిలో కోపం తెచ్చుకోను అన్నానంటే నువ్వేమి చేసినా నవ్వుతూ ఏమీ జరగనట్లే ఉండి నీ అడుగులకి మడుగులొత్తుతూ ఉండాలేమో.
ఒక మనిషికి విరక్తి కలిగితే ఏమవుతుందో చూడాలంటే నేనే ఉదాహరణ. అసలు పూర్తిగా నిన్ను పట్టించుకోవడం మానేసాను ఏదో ప్రపంచానికి భార్యా భర్తలమంతే మనము. ఎవరైనా ఇంటికొచ్చినప్పుడే మన పడకలు ఒక గదిలో లేకపోతే ఎవరి దారి వారిదే. నీ మీద నుండి మనసు మరలించుకోవాలని ఎన్నో వ్యాపకాలు పెట్టుకున్నాను. మొన్నటికి మొన్న ఏమిటి దీపూ ఎన్ని రోజులిలా మాట్లాడవు, ఇలా అడగకూడదనే ఎన్నో పనులతో తలమునకలవుతున్నాను అంటే ఏమో ఎవరికి తెలుసు నువ్వెందుకు అవన్నీ చేస్తున్నావో అన్నావు శ్లేషతో. అప్పటికప్పుడే భూమి చీలి నిలువునా కూరుకుపోతే బాగుండనిపించింది.
ఇవన్నీ చూసి మన పిల్లాడు కూడా ఇలా తయారయ్యి ఇంకొక అమ్మాయిని బాధపెడతాడేమో అని రోజూ రాత్రి నేను వాడితో చెప్పించే నాలుగు మాటలేమిటో తెలుసా, ఎప్పుడూ భగవంటుండి నుండి దూరం జరుగకు, అబద్ధం చెప్పకు, ఎవ్వరి మీదా చెయ్యెత్తకు ముఖ్యంగా స్త్రీల మీద, ఎక్కడా అప్పు తీసుకోకు. ఇది చదవగానే దీపక్ కళ్ళకి సన్నని నీటి పొర కమ్మింది.
అసలు వాడితో ఏమి చెప్పిస్తోందో తెలుసుకోకుండానే మానసతో ఎంత ఎకసెక్కంగా మాట్లాడాడు తను, ఏమిటీ నీ పైత్యం అంతా వాడికి నూరి పోస్తున్నావా వాడికి పడుకునేముందు కూడా అంటూ. అయినా తను మౌనంగా ఉందంటే…. . ఇక డైరీ చదవాలనిపించలేదు.
ఆలోచిస్తున్న కొద్దీ దీపక్ తల తిరిగిపోతోంది. మగవాడిననే అహంకారంతో ఎంత తప్పు చేసాడు, స్త్రీ అలా పడి ఉండాలంతే అని నరనరానా జీర్ణించుకుపోయిన తను పెళ్ళికి ముందు ఎన్ని తియ్యని కబుర్లు చెప్పాడు మానసతో. పాపం పిచ్చిది అవన్నీ నిజమే అని నమ్మి తనతో కలిసి ఏడడుగులు నడవగానే నిజస్వరూపం బయట పెట్టాడు. కనీసం మీ అమ్మా వాళ్ళ ముందైనా అలా పూచిక పుల్లలాగ తీసేసినట్లు మాట్లాడకు, నువ్వే గౌరవించకపోతే వాళ్ళూ అలాగే చూస్తారు అని ఎన్ని సార్లు వేడుకుందో పాపం. దానికి తనేమనెవాడు?? గౌరవం అడుక్కుంటే వచ్చేది కాదు నీ అంతట నువ్వు సంపాదించుకోవాలి వాళ్ళ దగ్గర అని ఎంత వెటకరించాడు. .
తలచుకుంటున్న కొద్దీ మనసు భారమయిపోతోంది. పెళ్ళికి ముందు తను దూరమవుతుందేమో అని వేదన పడ్డ రోజులు గుర్తొచ్చాయి. కానీ ఇప్పుడు శాశ్వతంగా తనని విడిచి పెట్టి వెళ్ళిపోయింది పిచ్చిది. ఒక్క నెల ముందు ఈ డైరీ చదివుంటే తనని అర్ధం చేసుకునే వాడినేమో అన్న ఊహే తనని పిచ్చివాడిని చేస్తోంది. ఆఖరు రాత్రి కూడా నెప్పి అని చెప్పడానికొస్తే ఎంత కసురుకున్నాడు తను?? చేజేతులా తన మానసని తనే చంపుకున్నాడని అర్ధమయ్యి దీపక్ కళ్ళ నుండి ధారాపతంగా కన్నీళ్ళు కారిపోతున్నాయి, ఇదంతా తనకే కొత్తగా ఉంది, తనలో ఇంత ఆర్ద్రత ఇంకా మిగిలుందా అనుకుంటూ. అలా ఎంత సేపు ఏడ్చాడో తెలీదు.
బాబూ పంతులుగారొచ్చే టైమయ్యింది అంటూ మామగారు లేపడంతో గబగబా స్నానం చేసి తయారయ్యాడు. క్రతువంతా అయ్యాకా బాబూ ఈ పిండాన్ని అలా బయటకి తీసుకెళ్ళి పెట్టండి , పోయిన వారు కాకిరూపంలో వచ్చి స్వీకరిస్తారు అని పురోహితుడు చెప్పడంతో డాబా మీద పెట్టి నిల్చున్నాడు. ఎంత సేపైనా ఒక్క కాకి జాడ కూడా లేదు. ఇప్పుడు కాకులెక్కడ ఉన్నాయిరా, కాకి రాకపోతే ఏమి చెయ్యాలో పంతులుగారిని అడగనా అంటున్న తన తల్లి వంక తీక్షణంగా చూడటంతో ఆవిడ మిన్నకుండిపోయింది.
మానసా ప్లీజ్ నన్నిలా బాధ పెట్టకు, నిన్ను క్షోభ పెట్టానురా క్షమించు అని అరిచి కింద పడి ఏడుస్తున్న దీపక్ని అందరూ తెల్లబోయి చూస్తున్నారు. మానస అమ్మా నాన్నలకయితే నోట మాట లేదు.
ఇంతలో ఆకాశం అకస్మాత్తుగా చల్లబడింది, చల్లటి గాలి వీచడం మొదలయ్యింది. బాబూ వర్షం వస్తుందేమో కాకి రాకపోతే…. ఇంకా పంతులుగారి మాట పూర్తి కాలేదు ఎక్కడి నుండి వచ్చిందో ఒక కాకి వచ్చి తిని వెళ్ళిపోయింది.
థాంక్యూ మనూ థాంక్యూ ఆకాశం కేసి చూస్తూ పిచ్చిగా అరిచి కూలపడి ఏడుస్తున్న దీపక్ దగ్గరకి వెళ్ళడానికెవరూ సాహసించలేదు.
ఆరోజు రాత్రి శశాంక్ పడుకోవడానికి వెళ్ళబోతుంటే దగ్గరకి పిలిచి, ఏదీ చెప్పు, ఎప్పుడూ భగవంతుడికి. . అని దీపక్ అంటుంటే శశాంక్ నోట మాట రాలేదు. తండ్రి వంక అలా ఆశ్చర్యంగా చూస్తూ ఉండిపోయాడు. “మంచీ చెడూ ఏది ఎదురైనా సరే భగవంతుడికి దూరంగా జరగకూడదు”, “ఎవ్వరి మీదా చెయ్యెత్తకూడదు ముఖ్యంగా స్త్రీ మీద”, “అబద్ధ మాడకూడదు”, ”ఎవ్వరి దగ్గరా అప్పు చెయ్యకూడదు” అని చెప్పి తండ్రి భుజం మీద తల వాల్చాడు శశాంక్.
సరిగ్గా అప్పుడే గోడ మీద ఆరోజే అమర్చిన మానస ఫోటోకి వేసిన దండ లో నుండి పువ్వు జారిపడింది నేనూ మీతోనే అన్నట్లుగా.

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఆవులిస్తూ మనిషి ఒళ్ళు విరుచుకుంటున్న ప్రతిసారీ
సవరిస్తున్నప్పుడు సాగే ఫిడేల్‌ తీగ
సారిస్తున్నప్పటి విల్లు అల్లె తాడూ జ్ఞాపకమొస్తాయి
స్ట్రెచ్‌.. స్ట్రెచ్‌
హృదయమూ, ఆత్మా వ్యాకోచిస్తున్నపుడు
సముద్రం అలలు అలలుగా విస్తృతమౌతున్నట్టు
మనిషిలోని తరతరాల వారసత్వావశేషాలు మేల్కొనడం తెలుస్తూంటుంది
మంచుతుఫానుల్లో మనిషి గడ్డకడ్తూండడం
మండుటెండలో మనిషి కరిగిపోతూండడం
ఒక సత్యాన్ని ప్రవచిస్తుంది
సంకోచించగల మనిషో.. ఒక అక్షరమో
ఎప్పుడో ఒకప్పుడు తప్పక వ్యాకోచిస్తాయని –

కాళ్ళని నిక్కించి మునగదీసుకుంటున్న
కుక్క తను నీ చేయి నిమురుతున్నప్పటి
పారవశ్యాన్నీ అర్థం చేసుకోగలదా
బావి నీటిలోకి బొక్కెనలా
మనిషి ఒక ఏకాంతంలోకి జారిపోతున్న ప్రతిసారీ
కాలసముద్రంలోకి యాత్రిస్తూ యాత్రిస్తూ
తనను తాను వెదుక్కుంటూ
మనిషంటే.. ఒక మహారణ్యాల సమూహమని తెలుసుకుంటూ
ఒక మనిషిలో వంద వేల పురా మానవులను కనుక్కుంటూ…
లోపల చినుకు చినుకుగా
ఎండిన ఆకులూ.. పూలూ.. కొన్ని నక్షత్రాలూ వర్షిస్తున్నప్పుడు
స్ట్రిచ్‌.. స్ట్రెచ్‌.. ఇంకా సాగిపో
విస్తరిస్తున్నకొద్దీ
తీగకు ఒక రాగమందుతున్నట్టు.,
అక్షరం పదమై.. వాక్యమై.. గ్రంథమౌతున్నట్టు
ఒట్టి శబ్దం సాగి సాగి
ప్రవహించీ ప్రవహించీ.. సంగీతమౌతున్నట్టు
రవ్వంత అగ్నిని పొదువుకుంటూ పొదువుకుంటూ
ఒక వాక్యం కవిత్వమై ధగ ధగా మెరుస్తున్నట్టు
స్ట్రెచ్‌.. సాగదీస్తూ సాగదీస్తూ అనంతమౌతున్నకొద్దీ
‘ పరమం ’ (absoluteness) అర్థమౌతుంది –
సంకోచించగల ప్రతిదీ వ్యాకోచిస్తుందనీ
మౌనమే మహాసంభాషణౌతుందనీ
చీకటి వ్యాకోచించీ వ్యాకోచించీ
చివరికి వెలుగౌతుందనీ .,
మనిషి విస్తరించీ విస్తరించీ
చివరికి ఒక ‘ సంతకం ’ ఔతాడనీ తెలుస్తుంది
*************************
సంతకమే.. చివరికి మిగిలే మనిషి జాడ –

**************

Translated by Purushothama Rao Ravela

The Signature

Every time when a human wakes up yawning
and curling out his body,
it appears to me like it is strenthening
the wire of a musical instrument tightly
and also like stretching long the wire tied to an archary bow.
Stretch and stretch
when the heart and soul start expanding,
it is felt as if the sea waves are spanning out,
largely to a wide and far place.

We also assume them as if some heriditary faces,
since many generations are back,
and down the line, they are putting up
brave faces, emerging as energetic forces in lots.
The solidifying nature of humans
in snow storm will tell us a factual truth.
A human or a letter, which have a trait of expanding,
will definitely, of sure are likely to stretch ahead
and very well beyond its limitations.

Can we estimate the value of ecstasy
one derives when he pats his pet,
putting on a softening smoothness
on its head and hair there on?
Like a dropping down bucket in the well waters,
the human also start to slip down into his loneliness,
and eagerly search for his own self and
this search goes unending and ceaseless many a time.

One realises a fact that the humans mean
a cluster of thickly grown forests.
In one human hundreds of age old humans are found at last.
In the process of the act of expansion,
some leaves get dried and flowers get waned
and stars too drowned in rains.
Still, stretch and stretch.
The letters become words, then
sentences and finally, a book.
Streaming its flows, further and further
as it turns out to be a mellifluous music.

Catching hold of a smaller fire stock,
and capturing it into captivity ,
it turns out to be a sentence ,
and there after slowly turns as poetry,
and start to sizzle onwards, so magnificently.

Stretch and stretch
expanding it further more,
till it reaches to infinity, once for all.
Then would one realize it as sheer absoluteness.
whatever contracts, it goes on expanding.
and complete silence too,
turns out to be a day long conversation,
Even the darkness, after a graded stretch,
flashes out as complete brightness.
Likewise, the human stretches and stretches
so that it will be a signature.
It’s so crystal clear.

At long last the signature itself remains
a priceless asset of the humans.

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు

తెలుగు భాషను సుసంపన్నం చేసిన మరో దేశీఛందస్సుకు చెందిన ప్రక్రియ ఆటవెలది.

ఆటవెలది అనగానే

అనగననగరాగమతిశయిల్లుచునుండు
తినగ తినగ వేము తియ్యనుండు
సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ అనే పద్యం గుర్తుక వస్తుంది
ఆటవెలదుల్లో అనేక లౌకిక వాస్తవాలను వెల్లడించిన ప్రజాకవి వేమన.
మేడిపండు జూడ మేలిమై యుండును
పొట్టవిప్పి చూడ పురుగులుండు
పిరికి వాని మదిని బింకమీలాగురా
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ
ఇలా వందల పద్యాలు వేమన పేరుమీద చలామణిలో ఉన్నాయి. వేమన మొదట శృంగార జీవితం గడిపి తరువాత విరక్తుడై యోగిగా మారిన కవి అని చెబుతారు. ఇదమిద్థంగా కాకపోయిన ఈయన పదిహేడవ శతాబ్దానికి చెందిన కవి. నన్నయ మొదలుకొని నేటి ఔత్సాహిక కవులదాకా ఎంతో మంది కవులు ఆటవెలదులు రాసిన వారే. కాకపోతే వేమన పద్యాలు జీవితానుభవాలనుండి పుట్టినవి. మనిషిని తీర్చి దిద్దడానికి రాసినవి. ప్రజల అగచాట్ల నుండి బయల్వెడలినవి. జనుల భాషలో రాయబడినవి అందుకే వాటికంత ప్రాచుర్యం లభించింది.
మంచి ఉపమానాలతో చెప్పబడినవి అందుకే అవి ప్రజలనాలుకలమీద నడయాడుతుంటాయి.

గంగిగోవు పాలు గరిటెడైనను చాలు
కడివెడైన నేమి ఖరముపాలు
భక్తిగలుగు కూడు పట్టెడైనను చాలు
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ
ఇలా చెబుతూ పోతే వందల పద్యాలు చెప్పాలిసి వస్తుంది.

కేవలం నీతిబోధకే కాకుండా ఆటవెలది అన్ని భావాలకూ ఒదుగుతుంది.
ఇనగణత్రయంబు ఇంద్ర ద్వయంబును
హంసపంచకంబు ఆటవెలది
అని ఛందస్సులో సూత్రం చెప్పారు
మొదటి పాదంలో మూడు సూర్య గణాలు రెండు ఇంద్రగణాలు, రెండవ పాదంలో ఐదు సూర్యగణాలు
అలాగే మళ్లీ మూడు నాలుగు పాదాలు కూడా కొనసాగుతాయి.
రాగయుక్తంగా పాడటానికి అనువైన పద్యం ఆటవెలది.
ప్రబంధకవులందరూ తమకావ్యాల్లో వృత్తాలతో పాటు ఆటవెలదులు తేటగీతులు విరివిగానే వెలయించారు. ఆధునిక కవులు చాలామంది ఆటవెలది పద్యాలలో లఘు కావ్యాలు వెలువరించారు. ఆటవెలదితో పాటు తేటగీతి కూడా
బాగానే తెలుగు భాషకు అందాలు అద్దింది.

పోతన ప్రసిద్ధ పద్యం
చేతులారంగ శివుని పూజించడేని
నోరునొవ్వంగ హరికీర్తి నుడువడేని
దయయు సత్యంబు లోనుగా దలపడేని
కలుగనేటికి తల్లుల కడుపుచేటు
అంతేగాక సీసపద్యం నాలుగుచరణాల తరువాత

ఎత్తుగీతిగా తేటగీతిగాని ఆటవెలదిగాని ఉండటంతో సీసాలు రాసిన కవులందరూ ఆటవెలది తేటగీతుల్ని రాశారు.

కరుణశ్రీ తన లఘుకృతుల్లో ఈ రెండు ప్రక్రియల్నీ
విరివిగా ఉపయోగించుకున్నారు. మచ్చుకి
కుంతీకుమారిలో
దొరలునానందబాష్పాలో పొరలు దుఃఖ
బాష్పములోకాని అవి మనము చెప్పలేము
జారుచున్నవి ఆమె నయనాలనుండి
బాలకుని చెక్కుటద్దాలమీన
అలాగే పుష్ప విలాపంలో
ఊలుదారాలతో గొంతుకురి బిగించి
గుండెలోనుండి సూదులు గుచ్చి కూర్చి
ముడుచుకొందురు ముచ్చట ముడుల మమ్ము
అకట దయలేనివారు మీఆడువారు

ఇలా ఎందరో ఆటవెలదుల్ని తేటగీతులు రాసి తెలుగు భాషకు వెలుగు నింపారు

రచన: డా. తంగిరాల. మీరా సుబ్రహ్మణ్యం.

బంధువుల ఇంట్లో పెళ్ళికి బెంగుళూరు వెళ్ళాను. ఆ పెళ్ళికి చిన్న మామయ్య కూతురు మాధవి వచ్చింది. చాలా సంతోషంగా అనిపించింది. ఎప్పటిలాగే నిరాడంబరంగా వుంది. ఆప్యాయంగా పలుకరించింది . చిన్న మామయ్య అరుణాచలం అంటే నాకు ప్రత్యేకమైన అభిమానం. ఆయన తన అక్కా చెల్లెళ్లను ఆదరించిన తీరు నాకు ఆయన ఎడల గౌరవాన్ని పెంచింది. ఆయనకు వచ్చే జీతం తక్కువ. అయిదుగురు పిల్లలు. కానీ మేమంత మామయ్య ఇంటికి సెలవుల్లో వెళ్ళి వారాల తరబడి ఉండేవాళ్ళం. అత్తయ్య కూడా మమ్మల్ని ప్రేమగా ఆదరించేది. మంచివాళ్ళకు దేవుడే సహాయం చేస్తాడు అంటారు. ఆయన ఎప్పుడో తక్కువ ఖరీదులో కొన్న ఇళ్ళ స్థలాల ఖరీదు బాగా పెరిగి పిల్లల చదువులకు, పెళ్ళిళ్ళకు డబ్బుకు ఇబ్బంది లేకుండా ఆదుకుంది .
మా పెద్ద మామయ్య కూతురు వసుంధర కూడా ఈ వివాహానికి హాజరు కావడం వలన తనని కూడా చూసే అవకాశం కలిగింది నాకు. పెద్ద మామయ్య వాళ్ళతో మాకు అంతగా రాకపోకలు లేవు. మామయ్య తరపు వాళ్ళను దూరముగా పెట్టింది ఆయన భార్య. వాళ్ళకు ఇద్దరే సంతానం. భార్య ఆస్తి కూడా కలిసి వచ్చింది మామయ్యకు. బహుశా అందుకే ననుకుంటాను ఇంట్లో ఆవిడ మాటే చెల్లుబాటు అయ్యేది. అమ్మ , మేము పెద్ద మామయ్య ఇంటికి ఒకటి రెండుసార్లు వెళ్ళిన గుర్తు. పెద్ద కూతురు వసుంధర చదువులో రాణించక పోవడం వలన పద్దెనిమిది సంవత్సరాలకే పెళ్లి చేసేసారు. బాగా డబ్బున్న సంబంధం.
సంవత్సరాల తరువాత చూస్తున్నానేమో ముందు గుర్తు పట్టలేక పోయాను. బాగా లావయి పోయింది. జరీ ముద్దలా ఉన్న కంచిపట్టు చీర కట్టి, మెడలోను చేతులకు కలిపి సుమారు కేజీ బరువు ఉండే నగలు ధరించి ఉంది. వసుంధర అక్క పెళ్ళికి వచ్చింది గాని నా పెళ్ళికి రాలేదు. తాను అక్క కంటే పెద్దది. అప్పటికే తనకి ఇద్దరు పిల్లలు.
అమ్మ పోయాక మా మధ్యన రాకపోకలు తగ్గాయి.
“బాంక్ లో ఆఫీసరుగా పని చేస్తున్నావుట. పుట్టింటిలో ఉన్నప్పుడు పెట్టుకున్నట్టు తులం బంగారం గొలుసులోనే ఉన్నావేమిటి ? నీ సంపాదన అంతా మీ ఆయన దాచేస్తున్నాడా ఏమిటి.” దగ్గరికి వెళ్ళి పలుకరించగానే నవ్వుతూ అడిగింది. వాళ్ళతో పోలిస్తే మా నాన్నగారి ఆదాయం తక్కువే. అయితే పిల్లలు అందరమూ చదువులో ఎక్కి వచ్చాం.
అక్క పెళ్ళికి వచ్చినప్పుడు చూశాను తనని. చేతుల నిండా బంగారు గాజులు, మెడలో రాళ్ళ నెక్ లేసు, చంద్రహారం, నడుముకు వడ్డాణము పెట్టుకుని, పాతిక వేల ఖరీదైన చీరలో డాబుగా కనబడింది . అయిదేళ్ళ కూతురు తల మీద ముందు వైపు సూర్యుడు, చంద్ర వంక అటు ఇటు పెట్టి మధ్యలో పాపిడి పిందెలు, వెనకాల బంగారు జడ గంటలు, జడలో నడుమ రాకిడి, పైన నాగరం పెట్టుకుని పట్టు పావడలో తెగ తిరిగింది.
నేను చేతికి రెండేసి బంగారు గాజులు, మెడలో ఒంటి పేట గొలుసుతో ఉంటే ‘కాలేజ్ గర్ల్ నని నాజూకు పడుతున్నావా?” అని సాగదీసి వెక్కిరించింది గుర్తుకువచ్చింది నాకు.
తను ఏమీ మారలేదు. నవ్వేసి వూరుకున్నాను.
పెళ్లి కూతురుకి నేను వెండి దీపాలు చదివించాను. ఏదో ఫోటో ఫ్రేమ్ చదివించిన వసుంధర ఆశ్చర్యంగా చూసింది.
నేను వూరికి బయలు దేరుతుంటే అన్నది “ఎంత పెద్ద ఆఫీసరువైనా హైద్రాబాదు వచ్చినప్పుడు మమ్మలిని మరచి పోకు. ఈ సారి మా ఇంట్లో దిగక పోతే ఇంకెప్పుడూ నీతో మాట్లాడను. లంకంత ఇల్లు. ”
వాళ్ళ అమ్మలా కాకుండా. బంధుప్రీతి ఉన్నట్టు వుంది అనుకున్నాను.
” నేరుగా మీ ఇంటికే వస్తాను. సరేనా” అన్నాను.
మాధవీ కూడా హైద్రాబాద్ లో వుంటున్నట్టు చెప్పింది. ఈసారి వస్తే మా ఇంటికి రాకూడదూ” అని అడ్రెస్ ఇచ్చింది. అనుకోకుండా నెల రోజుల తరువాత హైద్రాబాదు వెళ్ళ వలసిన పని పడింది. వారంరోజులు శిక్షణ కోసం ఆఫీసు వాళ్ళు పంపారు. మాకు అక్కడ ఉండే దానికి వాళ్లే ఏర్పాటు చేస్తారు. కానీ నాకు వసుంధర బెదిరింపు గుర్తుకు వచ్చింది. సరే తన పిల్లలను చూసినట్లు అవుతుంది రెండు రోజులు వాళ్ళ ఇంట్లో ఉందాం అనుకుని నేరుగా కూకట్ పల్లికి ఆటో మాట్లాడు కున్నాను.
మాధవి ఇంటికి వూరికి వెళ్లే ముందు ఒక పూట వెళ్ళి చూసి బయలుదేరి పోవచ్చును. మాధవి భర్త చిన్న ఉద్యోగంలో వున్నట్టు విన్నాను. ఇద్దరు పిల్లలు. మధ్య తరగతి సంసారం. తన మీద అదనపు భారం మోపడం దేనికి? అనుకున్నాను . అంతే కాకుండా మాధవీ ఏదో యధాలాపంగా రమ్మని పిలిచినట్టు అనిపించింది .
కాలింగ్ బెల్ కొట్టగానే వసుంధరే తలుపు తీసింది. నన్ను చూడగానే ముఖంలో ఆశ్చర్యం కనబడింది .
“ఇదేంటి ఉన్నట్టుండి ఊడిపడ్డావు” అంటూ లోపలికి రమ్మన్నట్టు పక్కకు తప్పుకుంది.
ఏదో శిక్షణ కోసం వచ్చానులే” చేతిలోని చిన్న సూట్ కేస్ హాల్లో సోఫా పక్కన పెడుతూ చెప్పాను .
“మీ శిక్షణ క్యాంపులు అన్నీ ఒక రోజు రెండు రోజులే కదా” అంది. “ఈసారి వారంరోజులు వేశారు.” అన్నాను.
వసుంధర ముఖంలో భావాలు మారాయి.
” ఏదో నా మాట కాదనలేక వచ్చావు గాని మీకు వాళ్ళు ఏర్పాటు చేసిన ఏసీ గెస్ట్ హౌస్ వదిలి రోజు ఇంత దూరం నుండి వెళ్ళి అవస్థ పడతావా ఏమిటి?” అంటూ లోపలికి దారి తీసింది.
ఉండడానికి నాలుగు పడక గదులు , పెద్ద హాలు, విశాల మైన భోజనాల గది , అన్ని సౌకర్యాలు ఉన్న వంటగది ఉన్నాయి గాని ఏమిటో పొందికగా పద్ధతి గా అమర్చి లేవు.
ఒక గదిలో మంచంమీద ఆడ్డ దిడ్డముగా పడుకుని ఉన్న వసుంధర ఇరవై ఏళ్ల కూతురు “తను నా మేనత్త కూతురు. బాంక్ లో ఆఫీసర్ గా చేస్తున్నది.” అని నన్ను పరిచయం చేస్తే కనీసం మర్యాదకన్నా లేచి కూర్చోకండా ఒకసారి నాకేసి చూసి కనుబొమలు ఎగుర వేసి తాను చదువుతున్న హెరాల్డ్ రాబిన్స్ రొమ్యాంటిక్ నవల లో మునిగిపోయింది.
ఇంకో గదిలో మోకాళ్ళ మీద, చీల మండల వద్ద చినిగి ఉన్న జీన్స్ ప్యాంట్స్ పైన ఏదో విచిత్రమైన రాతలు ఉన్న చొక్కా లో ఉన్న పదహారు ఏళ్ల కొడుకు పిచ్చి గంతుల డ్యాన్స్ చేస్తున్నాడు. వాళ్ళ అమ్మ నన్ను పరిచయం చేసింది. డ్యాన్స్ ఆపకుండానే హై అన్నాడు. మంచం మీద చిందర వందరగా పడి ఉన్నాయి విడిచేసిన బట్టలు, చదివిన పుస్తకాలు.
వంట ఇంటి లోకి వెళ్ళాక చెప్పింది ” వాళ్ళ నాన్నగారు ముంబై వెళ్లారు. అందుకే ఇష్టారాజ్యంగా ఉన్నారు. ఇద్దరికీ ఇప్పటి కిప్పుడు అమెరికా వెళ్లిపోవాలని ఉంది. “ఆ పిల్ల చదువుతున్నది బి. ఏ అయినా ఏదో అమెరికా సంబంధం చూసి, కట్నం పారేసి చేసేయవచ్చు. కానీ వాడు డిగ్రీ పూర్తి చేసి అదేదో జి ఆర్. ఈ రాయాలంట. ఖర్చుల గురించి బెంగ లేదనుకో.” అంది వసుంధర.
” న్యూ ఇయర్ కి క్లబ్ లో పార్టీలు, పుట్టిన రోజుకి డ్యాన్స్ పార్టీలు …అబ్బో అంతా అమెరికా పద్ధతులే. ఈ నడుమ హాల్లోవీన్ కూడా జరుపుతున్నారు.” ఇండియాలో ఏముంది మమ్మీ దుమ్ము మురికి తప్ప. ఉంటే ఆమెరికాలో ఉండాలి” అంటారు. కాస్త గర్వంగా చెప్పింది.
“ఆయన ఇవాళ ఫ్లైట్ లో వస్తున్నారు. నెలకు నాలుగు సార్లు బిజినెస్ పని మీద ఫ్లైట్ లోనే తిరుగుతుంటారు.” అని చెప్పింది.
శ్రీమంతురాలిని అన్న అహంకారం ఆమె మాటలలో కనబడుతున్నది. అమెరికాలో వున్న వాళ్ళ పిల్లలకు మనదైన సంస్కృతి సాంప్రదాయాలు నేర్పించాలని శని ఆది వారాలలో ముప్పై మైళ్ళ దూరంలో వున్నగురువుల దగ్గరికి తీసుకు వెళ్ళి కర్నాటక సంగీతం, కూచిపూడి నాట్యం నేర్పించి అరంగేట్రం చేయిస్తున్నారని వింటున్నాము. మన స్వాతంత్ర్య దినం ఘనంగా జరుపుకుంటున్నారు. కొత్త కారు కొన్నా, పుట్టిన రోజు అయినా గుడికి వెళ్లుతున్నారు. ఉగాది , హోలి పండగలు జరుపు కుంటున్నారు. ఇక్కడి వాళ్ళకి అమెరికా పిచ్చి పట్టుకుంటున్నది.” అనుకుంటూ ” నేను స్నానం చేసి వస్తాను. ప్రయాణం వలన చికాకుగా ఉంది” అన్నాను .
” బట్టలు మా గదిలో మార్చుకో. ఆయన లేరుగా. నాలుగో బెడ్ రూమ్ తాను ఆఫీస్ గది లాగా వాడుకుంటూ ఉంటారు. వెనక ఒక గెస్ట్ రూమ్ వుంది . నువ్వు రెండు రోజులు వుంటాను అంటే ఆది వాడుకోవచ్చును. ఈలోపున ఆఫీసు వాళ్ళు ఎవరైనా వస్తేనే ఇబ్బంది. ఏమిటో ఇంత ఇల్లు ఉన్న ఇరుకు అనే అనిపిస్తుంది . ఫలహారం చేసి వుంటావు. వంట మొదలు పెడతాను.” అంది.
నేను స్నానం ముగించి బట్టలు మార్చుకుని వచ్చాను. భోజనాల బల్ల దగ్గర పిల్లలతో మాట్లాడాలని అనుకున్నాను. కానీ వాళ్ళిద్దరూ కంచాలలో కావలసినవి వడ్డించుకుని తీసుకు వెళ్ళి టి వి ముందు కూర్చున్నారు హై అన్న ఒక్క మాటతో నన్ను పలుకరించేసి. “మాధవి చిక్కడపల్లి లో ఉందిట కదా. వెళ్ళి చూడాలి ” అన్నాను భోజనం అయ్యాక.
” వాళ్ళ ఇంట్లో వుండాలని అనుకుంటున్నావా ఏమిటి కొంపతీసి? చిన్న ఇల్లు. ఆ ఇరుకులో ఎలా వుంటారో బాబూ నేను అయితే ఒక పూట గడపలేను అలాటి చోట .” అంది వసుంధర ముఖం చిట్లిస్తూ. సాయంత్రం వసుంధర భర్త వచ్చారు. నన్ను పరిచయం చేసింది. ఆయనే అందరికన్నా బాగా నన్ను పలుకరించారు. ” రాక రాక వచ్చారు. మీకు కావలసినన్ని రోజులు ఉండండి . మా గెస్ట్ రూమ్ లో మీకు సౌకర్యంగానే వుంటుంది ” అన్నారు.
ఒక గంట అయ్యాక నేను సూట్ కేస్ తీసుకుని బయలు దేరాను. “రేపు పొద్దున్న ఏడు గంటల కల్లా మేము సమావేశం కావాలి. మాకు బస ఏర్పాటు చేసిన అతిధి గృహం అక్కడికి దగ్గర . నాకు అనుకూలం.” అని చెప్పి.
” అదేమిటి? నువ్వు ఇక్కడే వారం రోజులు వుంటావు అని అనుకున్నాను. అవునులే పెద్ద ఆఫీసరువి. మా ఇళ్ళలో ఎందుకు వుంటావు? “అన్నది నిస్టురముగా.
” మీ ఇంట్లో దిగాను నీ మాట ప్రకారం. ఒక పూట ఉండి అందరినీ చూశాను. నాకు అక్కడ దగ్గరగా ఉంటే సౌకర్యంగా వుంటుంది.” చిరునవ్వుతో చెప్పి బయట పడ్డాను.
నేను ఓలా ట్యాక్సీ కోసం ఫోనుచేస్తుంటే ఇంటి ముందు వాళ్ల కారు, డ్రైవర్ వున్నా అందులో పంపుతాను అనలేదు వసుంధర .
మరునాడు సాయంత్రం మాధవి నుండి ఫోను వచ్చింది. “మీ గెస్ట్ హౌస్ దగ్గరికి వస్తున్నాను ఖాళీగానే వున్నావు కదూ ?” అని అడిగింది. వసుంధర చెప్పిందట నేను వచ్చినట్టు. తాను వాళ్ళ ఇంట్లో వుండమని బలవంతం చేసినా వినకుండా వెళ్ళిపోయానని చెప్పిందట.
సరే కాసేపు సరదాగా కబుర్లు చెప్పుకోవచ్చునని రమ్మన్నాను. వచ్చీ రాగానే గదిలోని నా వస్తువులన్నీ పెట్టెలోకి సర్దేసింది. “ఇప్పటికీ రెండు రోజులు అయిపోయాయి. కనీసం మిగిలిన అయిదు రోజులయినా నా దగ్గర వుండాల్సిందే . కాదంటే నామీద ఒట్టే ” అంటూ పెట్టె పట్టుకుని గది బయటకు నడిచింది. నా మాట వినిపించుకునే లాగా లేదు. సరే ఒక రోజు ఉండి ఎలాగో నచ్చచెప్పి వచ్చేద్దాము అనుకుని తన వెంట నడిచాను.
చిక్కడపల్లిలో వెంకటేశ్వర స్వామి గుడి దగ్గర ఉంది వాళ్ళ ఇల్లు. ఆటో డబ్బులు కూడా నన్ను ఇవ్వనీయ లేదు మాధవి. ఇంట్లోకి అడుగు పెట్టగానే ఎదురు వచ్చారు పిల్లలు ఇద్దరు. “ఆత్తని. లోపలికి తీసుకు వెళ్లండి” అని చెప్పింది మాధవి.
” మీరు బాంక్ లో ఆఫీసరుగా పని చేస్తున్నారట కదా? మేము మీలాగా బాగా చదువుకుని మంచి ఉద్యోగం చేయాలని అమ్మ ఎప్పుడూ చెప్తుంది అత్తా . మీ పెట్టె మా గదిలో పెడతాను. ” అంటూ లోపలికి దారి తీసారు.
వసుంధర చెప్పినట్టు ఇల్లు చిన్నదే. కానీ ఎక్కడికక్కడ సామాను పొందికగా సర్ది వున్నందున ఇరుకుగా అనిపించదు.
“పిల్లల గది నువ్వు వాడుకో. వాళ్ళు హాల్లో పడుకుంటారు. పోతే నువ్వు నిద్రపోయేదాకా కబుర్లు చెబుతారు. నిన్ను ప్రశాంతంగా పని చేసుకోనివ్వరేమో ” అని నవ్వింది మాధవి .
” అవును అత్తా. మీరు కథలు బాగా రాస్తారు అని చెప్పింది అమ్మ. ” అన్నారు వాళ్ళు.
” ఏమిటి నాగురించి వీళ్ళకు చాలా గొప్పగా చెప్పేశావే?” “ఉన్నవే చెప్పానులే . ఏమీ కల్పించలేదు. ” అంది నవ్వుతూ.
మాధవీ వాళ్ళ ఆయన కూడా ఆదరంగా పలుకరించాడు. ” వస్తూ పోతూ వుంటేనే కదండీ బంధుత్వాలు బలపడేది . మేము కూడా ఎప్పుడో విజయవాడ వస్తాము. మీ ఇంట్లోనే దిగుతాము. మీరు మొహమాట పడకండి.” అన్నాడు.
మాధవి నాకోసం ప్రత్యేకంగా ఏమీ చేయ లేదు. ఆర్భాటంగా ప్రేమ ప్రకటించ లేదు. వాళ్ళు తినేదే నాకు పెట్టింది. వాళ్ళ ఇంట్లో మనిషి లాగా చూశారు. అదే నాకు చాలా నచ్చింది. అంత ఆప్యాయంగా వాళ్ళు అక్కడే ఉండిపొమ్మంటే కాదు అనడానికి మనసు రాలేదు.
మధ్యలో వచ్చిన ఆదివారం రామోజీ ఫిల్మ్ సిటీకి వెళ్దామని బయలుదేరదీసాను. పిల్లలు చాలా ఉత్సాహంగా తయారు అయ్యారు. పొద్దున్న తొమ్మిది కల్లా బయట పడ్డాము. కాస్త ఖర్చు ఎక్కువ అయినా పరవాలేదని ప్రత్యేకమైన టికెట్లు కొన్నాను. వోల ట్యాక్సీ లో వెళ్ళి ముందుదిగి లోపలికి వెళ్ళాము.
వెళ్ళగానే స్వాగతం చెబుతూ చల్లని పండ్ల రసం ఇచ్చారు మా అందరికీ. అక్కడి నుండి వాళ్లే బండిలో తిప్పి చూపిస్తారు. ఒక పెద్ద భవనం చూపించి అందులో ఒక వైపు కళాశాల- నాయిక నాయకులు ప్రేమలో పడడానికి, మరో ముఖ ద్వారం చర్చ్ / గుడి- పెళ్లి చేసుకోవడానికి, మరో ద్వారం హనీ మూన్ హోటెల్, నాలుగో వైపు హాస్పిటల్ – డెలీవెరీ కోసం అని చెప్పి నవ్వించాడు గైడ్.
బ్రహ్మాండమైన సెట్లు, సినిమా షూటింగ్, జరిపే విధానం చూపించారు. సందర్శకుల నుండి ఒక అమ్మాయిని పిలిచి షోలేలో హేమ మాలిని లాగా తయారుచేసి వేదిక మీద గుర్రాలు లేని ఉత్త బండిలో కూర్చో పెట్టారు. చేతిలోని చెర్నాకోలాతో ముందు వైపు గుర్రాలు ఉన్నట్టు ఊహించుకుని కొట్టమన్నారు. మరో ఇద్దరు పర్యాటకులను వేదిక పైకి పిలిచి ఆ బండిని అటు ఇటు కదప మన్నారు. ఆ వెనక తెర మీద గుర్రాల మీద దుండగులు వెంటాడుతున్న దృశ్యం కనబడుతున్నది. మొత్తం షూటింగ్ చేసి వేరే హాల్లో తెరమీద చూపించారు. అందులో అమ్మాయి బండిలో వేగంగా ముందుకు పోతుంటే వెనుక దుండగులు గుర్రాల మీద వెంటాడుతున్న దృశ్యం కనబడి అందరూ చప్పట్లు కొట్టారు.
ఇంకా ఎన్నో విశేషాలు చూసి స్టార్ హోటెల్ లో భోజనం చేసి, నీళ్ళతో నిప్పుతో చెలగాట మాడిన వాళ్ళను చూసి, మురిసి పోయారు. బాగా అలిసి పోయినా ఒక కొత్త మాయలోకంలోకి వెళ్ళి వచ్చిన అనుభూతి తో బయట పడ్డాము.
“అత్తా! అమెరికాలోని హాలివుడ్ కన్నా మన రామోజీ ఫిల్మ్ సిటీ నే బాగుందని అంటారు కదా” అన్నాడు మాధవి కొడుకు .
“ఏమో. నువ్వు చూశాక చెప్పు” అన్నాను.
“అక్కడ ఆభిప్రాయాలు రాసే పుస్తక లో ఎవరో రాసారు. నేను కూడా రాశాను ఈ స్టూడియో మనవాళ్ళకు గర్వ కారణం. అని అన్నది మాధవి కూతురు. “తమిళనాడులోని మధుర మీనాక్షి దేవాలయంను వారసత్వ సంపదగా గుర్తించాలని కోరుతూ ఓటు వేయమంటే మన దేశంలో ఎక్కువమంది పట్టించుకొ లేదంటారు కదూ . పోయి ఆ వేసవిలో కన్యాకుమారి ,మధురై వెళ్ళాము. ఎంత గొప్ప గుడులు అవి.” మాధవి అంది.
“అవును . చాలా బాగున్నాయి.” అన్నారు పిల్లలు.
ఇంటికి వెళ్ళాక ఆరోజు ఇద్దరు నేను పడుకుంటున్న గదిలోనే పడుకున్నారు. మరునాడు నేను వెళ్ళి పోతానని నాతో కబుర్లు చెప్పాలని. తీరికగా నా ల్యాప్టాప్ లో మా ఇద్దరి పిల్లల ఫోటోలు, మావారి ఫోటోలు చూపించాను వాళ్ళకి.
ఈసారి వాళ్ళను కూడా పిలుచుకు రావాలి”అంది మాధవి.
” అవును అత్తా!”అన్నారు ఇద్దరూ.
“ముందు మీ వారు అన్న మాట ప్రకారం మీరు విజయవాడ రండి. “అన్నాను. ” నేను జి ఆర్ ఈ రాస్తున్నాను అత్తా! మంచి మార్కులు వచ్చి, మంచి యూనివర్సిటీ లో ఉపకార వేతనంతో సీట్ వస్తే నేను అమెరికా వెళ్లే ముందు మీ ఇంటి కి వచ్చి అందరినీ చూసి వెళ్తాను.” అన్నాడు మాధవి కొడుకు. ఆ రాత్రి నాకు బాగా అర్థం అయ్యింది నేను వసుంధర ఇంట్లో ఎందుకు ఉండలేకపోయానో? ఇక్కడ హాయిగా ఎందుకు ఉండిపోయానో! ఇల్లు ఎంత పెద్దది అయినా వసుంధర వాళ్ళకు ఇరుకుగా అనిపించడానికి కారణం తెలిసింది. డబ్బుకు మాత్రమే విలువ నిచ్చే పెద్ద అత్తయ్య పెంపకంలో, బంధుత్వాలకు, బాంధవ్యాలకు చోటు లేని ఆ వాతావరణంలో పెరిగిన వసుంధరకు ఇరుకైన మనసు, సంకుచిత భావాలు ఉండడం సహజ పరిణామమేమో! తన పిల్లలు కూడా అదే రకంగా ఉండడము కూడా వింత కాదు మరి. వాళ్ళ మనసు ఇఱుకు. దృక్పథం కూడా ఇరుకే. అందుకే అక్కడ నాకు ఊపిరి ఆడనట్టు అనిపించింది. ఆప్యాయతకు మారుపేరైన చిన్నమామయ్య, అత్తయ్యల చేతులలో పెరిగిన మాధవి ఇల్లు చిన్నది అయినా మనసు విశాల మైనది. ఆ తల్లి గుణాలే పిల్లలకు వచ్చాయి. అమ్మలాగే వీళ్ళకూ బంధుప్రీతి వుంది. తాము పుట్టిన దేశం మీద గౌరవం వుంది . ఏ దేశానికి వెళ్ళినా ఈ పిల్లలు కొత్తను రెండు చేతులా ఆహ్వానించగలరు. అదే సమయంలో తమది అయిన సంస్కృతి సంప్రదాయాలను గౌరవించ గలరు. నా సంతానం ఇలా పెరిగితే నేను గర్వ పడతాను. అనుకుంటూ హాయిగా నిద్ర పోయాను.