May 5, 2024

ఆంధ్రుల సాంఘిక చరిత్రకు విధాత సురవరం ప్రతాపరెడ్డి​ గారు ​

  రచన: శారదాప్రసాద్ ​తెలంగాణ రాజకీయ,  సాంఘిక చైతన్యం అంటే వెంటనే గుర్తుకు వచ్చే పేరు సురవరం ప్రతాపరెడ్డి​ గారు.   ​తెలుగుభాషకు,  తెలుగువారి సమైక్యతకు జవజీవాలు పోసిన మహామహులలో సురవరం ప్రతాపరెడ్డి గారు ఒకరు.  పత్రికా సంపాదకు​డిగా,  పరిశోధకు​డిగా,  పండితు​డిగా,  రచయితగా,  ప్రేరకు​డిగా,  క్రియాశీల ఉద్యమకారు​డిగా బహుముఖాలుగా సాగిన ప్రతాపరెడ్డి ​గారి ​ప్రతిభ,  కృషి అనన్యమైనది.   స్థానిక చరిత్రల గురించి,  స్థానిక ప్రజల కడగండ్ల గురించి ఆయన పడిన నిరంతర తపనకు ప్రతి అక్షరం ప్రత్యక్ష సాక్ష్యం. […]

కర్ణాటక సంగీత కళానిధి నేదునూరి కృష్ణమూర్తిగారు

రచన: శారదాప్రసాద్ కర్ణాటక సంగీతాన్ని సుసంపన్నం చేసిన నేదునూరి కృష్ణమూర్తి తెలుగువాడు కావడం తెలుగు ప్రజల అదృష్టం. నేదునూరి కృష్ణమూర్తి గారు అక్టోబరు 10, 1927 న తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని కొత్తపల్లి గ్రామంలో రామమూర్తి పంతులు, విజయలక్ష్మి దంపతులకు జన్మించాడు. వీరి తండ్రి పిఠాపురం రాజా వారి సంస్థాన కార్యాలయంలో పనిచేస్తూండేవారు. నేదునూరి 1940 లో విజయనగరం మహారాజా సంగీత కళాశాలలో వయొలిన్‌, గాత్రంలో ప్రాథమిక శిక్షణ పొందారు. కీర్తిశేషులు ద్వారం నరసింగరావు నాయుడు గారి […]

శ్రీ జిడ్డు కృష్ణమూర్తిగారి కొన్ని ఆలోచనలు

రచన: టీవీయస్. శాస్త్రి ఆలోచన వేరు, తెలివి వేరు-వాటి మధ్యన గల తేడాను పరిశీలించారా? ఒక అడవి మృగాన్ని చూసినప్పుడు స్వీయరక్షణ కోసం లోపలి నుండి స్వత:సిద్ధంగానే వచ్చే ప్రతిస్పందనను తెలివి అనీ, అది భయం కాదని ఇంతకు ముందు మీకు చెప్పాను. భయాన్ని పెంచి పోషించే ఆలోచన ఇందుకు పూర్తిగా విభిన్నమైనదని కూడా అన్నాను. మిత్రుల కోరికపై కొంత వివరణ ఇస్తాను. పైన చెప్పినవి రెండూ భిన్నమైనవి కదా? భయానికి జన్మనిచ్చి, పెంచి పోషించే ఆలోచనకు, […]

మహాకవి శ్రీశ్రీ ని గురించి కొందరు ప్రముఖులు

రచన: శారదాప్రసాద్   ఒక్కడే మహాకవి, అతని పేరు శ్రీశ్రీ –శ్రీ విశ్వనాధ సత్యనారాయణగారు “ఆనందం ఆర్ణవమైతే అనురాగం అంబరమైతే అనురాగపుటంచులు చూస్తాం ఆనందపు లోతులు తీస్తాం. ” గిరి-అహో, ఏమిగీతం. ఎంత సొగసుగా వుంది. కవిత్వాన్ని వడబోసినట్లుందే. ఎవరయ్యా ఈ పాట రాసింది? హరి-ఈ పాట వ్రాసినతని పేరు శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు. గిరి-కొత్త కవుల్లో ఇంతటి మహాకవులుంటారా? హరి-అట్టే మాట్లాడితే ఈ క్రొత్తకవుల్లో ఒక్కడే మహాకవి. అతని పేరు శ్రీశ్రీ. గిరి-అయితే శ్రీశ్రీ వంటి నవ్యకవిలో […]

ఆంధ్రపితామహుడు–శ్రీ మాడపాటి హనుమంతరావు గారు

రచన: శారదాప్రసాద్ మాడపాటి హనుమంతరావుగారు మొత్తం పదమూడు కథలు రాశారు. వీటిలో హృదయశల్యం, రాణీసారందా, ముసలిదాని ఉసురు, నేనే, అగ్ని గుండం, నాడు నీ పంతం, నేడు నా పంతం, ఆత్మార్పణం, తప్పు, ఎవరికి, విధిప్రేరణం అనే కధలు ‘మల్లికాగుచ్చం’ పేరుతో 1911 లో పుస్తక రూపంలో వచ్చాయి. మాడపాటికి రచయితగా శాశ్వత కీర్తిని అందించిన గ్రంధం ‘తెలంగాణా ఆంధ్రోద్యమం’. మాడపాటి హనుమంతరావుగారు బహుభాషావేత్త, సాంఘిక సంస్కర్త. వీరు 11 -11 -1970 న తెలుగు వారిని […]

సౌందర్యలహరిలోని ఓ పది శ్లోకాలు!

రచన: శారదా ప్రసాద్ కొంతమంది మిత్రులు, హితులు ‘సౌందర్యలహరి’ నుండి ఒక పది రోజులు పది శ్లోకాలకు, వాటి అర్ధాలు, వివరణలను క్లుప్తంగా చెప్పమని కోరారు. మనం చేయవలసిన పనులు ఇలానే మన వద్దకు వస్తాయి. నా వద్దకు వచ్చిన ఆ ప్రతిపాదనను అమ్మవారి ఆజ్ఞగా, ఆశీస్సుగా తీసుకొని వ్రాయటానికి ఉపక్రమించటానికి ముందుగా, అమ్మను కీర్తించే శక్తిని అమ్మనే ప్రసాదించమని ప్రార్ధించి శ్రీకారం చుట్టాను. నాకు తెలియకుండానే అలా ఒక పది శ్లోకాలకు అర్ధాలను, నాకు తోచిన […]

ఐఐటి(లెక్కల) రామయ్యగారు

రచన: శారదాప్రసాద్ ఖద్దరు పంచె, చొక్కా, భుజాన ఒకఖద్దరు సంచి వేసుకొని అతి సాధారణంగా కనిపించే ఈయనను చూసిన వారెవరూ ఆయనను అఖండ మేధావిగా గుర్తించలేరు. చికాకు లేని చిరునవ్వు ఆయన సొంతం. ఈ అసమాన్య మేధావే లెక్కల(చుక్కా) రామయ్య గారు. శ్రీ చుక్కా రామయ్య గారు 20 -11 -1928 న, వరంగల్ జిల్లాలోని గూడూరు గ్రామంలో ఒక బీద బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించారు. తల్లితండ్రులు-నరసమ్మ , అనంతరామయ్య గార్లు. వీరి ప్రధాన వృత్తి పౌరోహిత్యం. […]

కథలరాజు- పద్మరాజు

రచన: శారదా ప్రసాద్ ప్రపంచ కథానికల పోటీలో ఒక తెలుగు కథానికకు ద్వితీయ బహుమతిని తెచ్చిపెట్టి ప్రపంచ సాహిత్యంలో తెలుగు కథానికకు వన్నె తెచ్చిన ఈ ప్రతిభామూర్తి, 24-06 -1915 న, పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలోని, అత్తిలి మండలానికి చెందిన తిరుపతిపురం అనే గ్రామంలో జన్మించారు. చదువుకునే రోజుల్లోనే, వీరిపైన యమ్. యన్. రాయ్ గారి ప్రభావం ఎక్కువగా ఉండేది. అందువల్ల హేతువాదిగా మారాడు. సైన్సులో మాస్టర్స్ డిగ్రీ చేసిన వీరు 1939 నుండి 1952 వరకు, […]

ఒద్దిరాజు అపూర్వ సోదరులు

రచన: శారదాప్రసాద్ ‘ఒద్దిరాజు అపూర్వ సోదరులు’ గా ప్రసిద్ధులైన సీతారామచంద్రరావు, రాఘవరంగారావు గార్లు సంస్కృతాంధ్ర పండితులు మరియు ప్రచురణ కర్తలు. ఒద్దిరాజు సీతారామచంద్రరావుగారు ఒద్దిరాజు సోదరులలో పెద్దవాడు. ఒద్దిరాజు రాఘవ రంగారావుగారు ఒద్దిరాజు సోదరులలో చిన్నవాడు. వీరికి సుమారు పది భాషలలో పాండిత్యం ఉంది. వీరి తల్లిదండ్రులు వెంకట రామారావు మరియు రంగనాయకమ్మలు. వీరు వరంగల్లు మండలం మానుకోట తాలూకా, ఇనుగుర్తి గ్రామ వాస్తవ్యులు. ఈ గ్రామం నుండే వీరు తెనుగు అనే పత్రికను నడిపారు. ఈ […]

ఉష అనిరుద్ధుల ప్రేమ కథ

రచన: శారదాప్రసాద్ ఉష అనిరుద్ధుల ప్రేమ కథను నేటి యువతీయువకులు తప్పక తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. పురాణాల శృంగార కథలలో ఉష అనిరుద్ధుల ప్రేమ కథ సుప్రసిద్ధం. ఈ కథ బ్రహ్మవైవర్త పురాణం శ్రీకృష్ణ జన్మ ఖండం నూట పధ్నాలుగో అధ్యాయంలో ఉంది. కథలోకి వస్తే శ్రీకృష్ణుడి మనుమడు అనిరుద్ధుడు. కృష్ణుడి కుమారుడైన ప్రద్యుమ్నుడి కుమారుడితడు. ప్రద్యుమ్నుడు సాక్షాత్తు మన్మథుడే. ఆయన కుమారుడు అందంలో తండ్రిని మించిన వాడు. ధైర్య సాహసాలు కూడా అతడి సొంతమే. […]