రామా చంద్రమౌళి

రచన: రామా చంద్రమౌళి

నిజానికి చాలాసార్లు మనకు  ఏమి కావాలో మనకు తెలియదు

ఖాళీ గ్లాస్‌ వంటిది జీవితం అని ఒక ఉవాచ

గ్లాస్‌ సగం నిండి ఉందా.. సగం ఖాళీగా ఉందా అని  ఒక చతురుడి  ప్రశ్న

అసలు ఈ ‘ ఖాళీ ’ ఏమిటి  లోపల .. ఆత్మలో అని ఒక మీమాంస

ఇక అన్వేషణ మొదలౌతుంది

అప్పుడు ఏదో అభౌతిక ప్రతిద్రవ్యం ( anti matter ) దేహమంతా విసరిస్తూ

మనిషి  ఒక ఆకాశమౌతూ.. ఒక అరణ్యమౌతూ.. ఒక సముద్రమౌతూ

కొండల్లోకి వ్యాపిస్తున్న రైలు  పట్టాలౌతూ

లోయ లోతుల్లో పొగమంచుతో నిండిన ఒక ఏకాంతమౌతూ

గమ్య రహితంగా ఎందుకో ఆకాశాన్నీదుతున్న ఒంటరి పక్షి ఔతూ

ఎండుటాకుపై నడుస్తూ వెళ్తున్న పాదాలౌతూ

ఆత్మ నిండా అంతా మార్మిక శూన్యం .. నిశ్శబ్ద ధ్వని

 

నిద్రిస్తున్న పాప

మూసిన పిడికిట్లో ఏముందో తెలుసా

పాప కనురెప్ప వెనుక ఎన్ని సంచలితాకాశాలు

సంభాషిస్తున్నాయో తెలుసా

కళ్ళేమో అప్పుడప్పుడు సముద్రాలౌతూ .. మరొకప్పుడు గగన ద్వారాలౌతూ

ఒట్టి ఖాళీతనమే  అంతిమమా.. అని ఒక చిత్త విభ్రమ.. విచికిత్స –

ఖాళీతనం నిర్వచనం నిజంగా మనిషి నిర్వాసితుడైనప్పుడే  తెలుస్తుంది

పొరలు పొరలుగా తనను తాను

తవ్వుకుంటూ తవ్వుకుంటూ .. నీటిలోకి రాయిలా జారిపోతూ జారిపోతూ

అసలు భౌతికమైన ఉనికినే కోల్పోయే ఒక మహానుభూతి ఒకటి

ప్రతి మనిషినీ అప్పుడప్పుడు ఆవరించి

ఖాళీతనమే కరదీపమై నడిపిస్తున్న దివ్యానుభవమొకటి ఎరుకౌతూంటుంది

అప్పుడు ఎదుట ఉన్న కొమ్మపైకి

పక్షి ఎప్పుడు వచ్చి వాలిందో తెలియదు

వచ్చిన ఆ పక్షి ఎప్పుడు ఎగిరిపోతుందో కూడా అర్థంకాదు –

అంతా శూన్య మార్మికత.. ఒట్టి మార్మిక  శూన్యమే –

 

 

‘ కవితా ! ’ మాసపత్రిక , మార్చ్‌,2017

 

 

 

 

 

The Mystic Vacuum

 

Translated by R. Anantha  Padmanabha Rao

 

 

In fact many a time we don’t know what we want

There is a saying-

“Life is like an empty glass.

An intelligent man questioned,

“Whether it is half full or half empty?

What is the emptiness inside?

In the soul it is a perplexity

Then the search starts

Anti – matter expands into the entire body

Man becomes sky, a forest and sea.

He becomes rail lines spreading the hills

Becomes solitude in depths of valley filled with moist

Singled out bird swimming in the sky without a destination

Feet traveling on dried leaves

Mystic vacuum in the entire soul- silent sound

 

What is in the closed fist of the sleeping baby?

Have you any idea?

How many moving skies behind the eye lids of the baby

Speaking at us?

At times the eyes become seas

Otherwise it is doors opened to the sky

Whether emptiness is end of all?

It is a mental delusion and dilemma

Man recognizes the emptiness

If he  really becomes a refugee

It digs in himself in layers

Falls like a stone in water

A feeling of loosing physical entity

A great feeling

It engulfs every individual

A great feeling of vacuum

Becoming a leading torch

 

Then it is unknown

When the bird perches on the branch

It is uncertain when it flies

Every thing is mystic vacuum

A complete mystic vacuum

 

 

 

 

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఆ ముస్లిం మాతృమూర్తి
గత ఏడేళ్ళుగా జైల్లో ఉంది యుద్ధఖైదీగా
అప్పుడామె ఎడారులూ, కీకారణ్యాలో ఎక్కడో బయట ఉండవనీ
అవన్నీ మనుషుల హృదయాల్లోనే రహస్యంగా ఉంటాయనీ గ్రహించింది
ఏడేళ్ళుగా జైలు అధికారులను వేడుకుంటోందామె
తన ఏడేళ్ళ ఒక్కగానొక్క కొడుకును ఒక్కసారి చూడాలని-
ఆ రోజు అనుమతి లభించిందామెకు
వర్షంలో తడుస్తున్న భూమిలా పుకించిపోతూ
‘ములాఖత్‌ ’ గదివైపు నడిచింది
ఒంటినిండా నల్లని బురఖాతో.. విషాద దేవతవలె
అప్పుడు గదమాయించాడు కాపలా సైనికుడు
‘దాన్ని తీసెయ్‌ ’ అని
దేన్ని ? … అనుకుంటూనే ఆమె
తన శిరస్సుపై ఉన్న బురఖా తలకట్టును తొలగించి
ఒక్కడుగు ముందుకు వేసింది
‘ఇంకా తీసెయ్‌ ’ అని గదమాయింపు మళ్ళీ ,
ఇప్పుడు మొత్తం బురఖానే తీసేసింది –
ఇంకో అడుగు వేసిందో లేదో
మళ్ళీ గదమాయింపు ‘ ఇంకా తీసెయ్‌ ’ అని
అతని కళ్ళు .. ఆమె శరీరాన్ని ‘ స్కాన్‌ ’ చేస్తున్నాయి
ఆమె తన ఒంటిని తానే ఒక్కసారి అసహ్యంగా చూచుకుని
పైనున్న మరో ఆచ్ఛాదనను తొలగించింది
‘ఇంకా తొగించు .. ’
‘తీసెయ్‌ ఇంకా .. భద్రత .. భద్రత ’ అని గద్దింపు
దాదాపు నగ్న స్థితికి చేరిన ఆ తల్లి
మరుక్షణం సైనికుని దగ్గరికి బెబ్బులిలా ఉరికి
వాని ముఖంపై తుపుక్కున ఉమ్మేసి
విడిచిన తన బట్టలనూ, బురఖానూ, చారెడు కన్నీళ్ళనూ మోసుకుంటూ
వెనక్కి .. తన జైలు గదిలోకి పరుగెత్తింది
అప్పుడామె
కొన్నిసార్లు బతకడం కంటే బతక్కపోవడమే ఉత్తమమని గ్రహించింది –

(ఆ తల్లిది సిరియానా, పాలస్తినానా, గాజానా, ఇరాకా, ఇరానా , పాకిస్తానా, అఫ్ఘనిస్తానా.. అన్న ప్రశ్న పూర్తిగా అనవసరం)

‘పాలపిట్ట ’ మాసపత్రిక – ఆగస్ట్‌, 2017 ‘ Prism- 2017 ’ అంతర్జాతీయ కవిత్వ సంకలనం

Torture
Translated by Indira Babbellapati

She’d been serving as a war-prisoner for
seven long years, and understood that
deserts, thick forests lay hidden within one’s hearts.
She’d been pleading with the officials
to grant her permission, just for once,
to see her only son, aged seven,
and finally permitted.

Like the earth getting drenched in a drizzle,
she walked to the callers’ room.
Clad in her burqa from head to toe,
she looked an angel of sorrow.

‘Remove it!’ shouted the sentry,
she unveiled her face,
doubtfully, if she rightly decoded the instructions,
she took a step ahead.

His eyes scanned her body beneath the robes,
‘More!’ he ordered.
Looking at her own body in disgust,
she removed another and yet another,
‘More, more, security is our top most priority!’
She removed her burqa too, standing
helplessly in near nakedness.
The gruff hungry words of the sentry were seeped
in sadistic glee, and throbbing anticipation.
In that semi-nakedness, as if prompted, she jumped
towards the sentry like a charged lioness.
She spat violently on his face, gathered her clothes, the
burqa and a handful of tears.
She turned back to run to her ‘chamber.’

At that very moment, a realization dawned upon her:
‘Sometimes not living is better than living.’

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఆమె లీలావతి – పదవ తరగతి
అప్పటిదాకా ‘ లీలావతి గణితం ’ చదువుతోంది.. అన్నీ లెక్కలు
కాలం- దూరం, కాలం – పని, ఘాతంకముల న్యాయం
చకచకా ఒక కాగితం తీసుకుని రాయడం మొదలెట్టింది పెన్సిల్‌తో
బయట ఒకటే వర్షం.. చిక్కగా చీకటి

2
చెత్త.. తడి చెత్త.. పొడి చెత్త
ఆకుపచ్చ.. నీలి ప్లాస్టిక్‌ టబ్స్‌
‘‘ఐతే చెత్త ఎప్పుడూ పదార్థ రూపంలోనే ఉండదు
చెత్త ఎక్కువ ‘మానవ‘ రూపంలో ఉంటుంది
బాగా విద్యావంతులైన మానవులు త్వరగా చెత్తగా మారుతారు ‘‘
చెత్త ఎప్పుడూ చెడు వాసన మాత్రమే వేయదు
అప్పుడప్పుడు ‘ డీ ఓడరెంట్‌ ’ సువాసనతో ప్రత్యక్షమౌతుంది
దాన్ని గుర్తించడం చాలా కష్టం
బ్యాంక్‌లకు వందల కోట్ల అప్పులు ఎగ్గొడ్తూ ప్రధాన మంత్రి ప్రక్కనే ఒక మంత్రుంటాడు
చెత్త.. సురక్షితంగా –
సుప్రీం కోర్ట్‌ అతని నెత్తిపై చెత్తను కుమ్మరిస్తూనే ఉంటుంది
ఐనా చెత్తను గుర్తించరు
‘మన్‌ కీ బాత్‌’ లో రోడ్లను ఊడ్వడం.. చీపుళ్లను కొనడం గురించి
దేశ ప్రజలు చెవులు రిక్కించి ‘ స్వచ్ఛ భారత్‌ ’ ప్రసంగం వింటూంటారు
‘మానవ చెత్త’ ను ఊడ్చేయగ ‘చీపుళ్ళ’ గురించి
‘ఆం ఆద్మీ ’ చెప్పడు
ఐదు వందల రూపాయల అప్పు కట్టని రహీం పండ్ల బండిని జప్త్‌ చేసే బ్యాంక్‌ మగాళ్ళు
సినిమా హీరోకూ, మాల్యాకూ, నీరబ్‌ మోడీకు, దొంగ పారిశ్రామిక వేత్తలకు
వాళ్ళ ఇండ్లలోకే వెళ్ళి వేల కోట్లు
అప్పిచ్చి .. లబోదిబోమని ఎందుకు ‘ రుడాలి ’ ఏడ్పులేడుస్తారో తెలియదు
చాలావరకు చెత్త .. కోట్ల రూపాయల కరెన్సీ రూపంలో
రెపరెపలాడ్తూంటుంది లాకర్లలో
విశ్వవిద్యాయాలు
ఈ దేశ పేదల అభ్యున్నతి కోసం పరిశోధనలు చేయవు
పెద్దకూర పండుగలు.. అఫ్జల్‌గురు దేశభక్తి చర్చల్లో
ఉద్యమ స్థాయి ప్రసంగాల్లో తలమునకలై ఉంటాయి
‘హక్కుల’ గురించి మాట్లాడే చెత్తమేధావి
‘బాధ్యత’ల గురించి అస్సలే చెప్పడు –
లీలావతి ఎదుట ఆ రోజు దినపత్రిక.. దాంట్లో ఒక ఫోటో ఉంది
రైలు లోపల బెంచీపై.. ఆమె కూర్చుని చేతిలో ‘ వాట్సప్‌ ’ చూస్తోంది
ముఖంలో.. తపః నిమగ్నత
పైన కుర్తా ఉంది.. కాని కింద ప్యాంట్‌ లేదు..అర్థనగ్నం
తెల్లగా నున్నని తొడలు
రైలు బాత్రూంలో ‘ వాట్సప్‌ ’ చూస్తూ చూస్తూ..ప్యాంట్‌ వేసుకోవడం
మరచి వచ్చి కూర్చుంది.. అలా
అదీ ఫోటో.. చెత్త.. ఉన్మాద యువతరం.. మానవ చెత్త –
పది రోజుల క్రితమే తమ వీధిలో వేసిన
ఐదు లక్షల తారు రోడ్డు
నిన్న రాత్రి వానకు పూర్తిగా కొట్టుకుపోయి
‘చెత్త కాంట్రాక్టర్‌ ’ .. తడి చెత్త
లక్షల టన్నుల మానవ చెత్తతో నిండిన ఈ దేశాన్ని
ఎవరు.. ఏ చీపుళ్ళతో.. ఎప్పుడు ఊడుస్తారో
చాలా కంపు వాసనగా ఉంది.. ఛీ ఛీ-
ఐనా.. ‘ భారత్‌ మాతా కీ జై ’

3
లీలావతి పెన్సిల్‌ను ప్రక్కన పెట్టి నిద్రపోయింది
నిద్రలో కల ‘వరిస్తూ’ ఒక స్వప్నం
ఒక నల్లని బుల్‌డోజర్‌ లారీ నిండా.. కోట్లూ , టై లతో మనుషు శవాలు
కుప్పలు కుప్పలుగా
అంతా మానవ చెత్త.. చెత్తపైన వర్షం కురుస్తూనే ఉంది.. ఎడతెగకుండా
లీలావతి కల .. లేత ఎరుపు రంగులో లేలేత కల –

A Tender Dream
Translated by U. Atreya Sarma

She is Lilavati, in her Tenth grade,
till then she was studying ‘Lilavati’ the Sanskrit work on maths.
She picked up a piece of paper and pencil,
and began practicing briskly the arithmetic,
Time and Distance, Time and Work, Theory of Indices.
It was a downpour outside, with a dense darkness.

2
Wet waste and dry waste.
Green and blue plastic bins.
‘Not always is waste in the material form.
In fact, most of the waste lies in the human form,
and the highly educated are quick to turn into waste.’
When a ‘deodorant’ is used,
it would be hard to identify the waste.
A minister who defaults hundreds of crores
stays close to the prime minister.
The waste stays safe and intact.
The Supreme Court dumps on the waste on his head
yet the waste is not recognised.

The people listen with rapt attention
to the talk on ‘Swachh Bharat,’
in ‘Mann kiBaat’ about cleaning up
the roads and buying the brooms,
the ‘AamAadmi’ doesn’t mention the ‘brooms’
that can sweep away the ‘human waste.’
It isn’t known why the bank-heroes,
who seize a Rahim’s fruit cart for defaulting
a loan of five hundred rupees
beat their chest and shed crocodile tears. But
when faced with the default of cinema heroes,
the Malyas, Nirav Modis, fake industrialists
to whom they had given loans in
thousands of crores of rupees at their very doorstep.
Most of the ‘waste’ flutters in the form of
currency of crores of rupees inside the lockers.
As for the universities,
they won’t carry out research for the uplift of the country’s poor.
They are steeped in beef festivals and in the debates
and militant talks about Afzal Guru’s patriotism.
The waste intellectual talks only about the ‘rights’
but never about the ‘responsibilities.’
Lilavati had a newspaper across her,
a girl seated on a berth in a train.
Cupped the mobile in her palm
checking the WhatsApp with undivided focus.
She had the kurta on, but no pants underneath,
semi-naked, with her fair and soft thighs exposed.
In the train’s bathroom, she had been so busy with WhatsApp
She forgot to slip back into the pants.
She had come out without pants, and the photo captured her.
Waste, crazy youthful waste, human waste.
The tar-road that was laid just ten days ago
In a particular street, was washed out
in the last night’s rain.
‘Waste contractor,’ ‘Wet waste.’
The country is full of human waste, in millions of tons
Who will sweep this away?
With which brooms? and when?
It’s so stinking Yuck! Yuck!
Even then, ‘Bharat Mata ki Jai!’

3
Lilavati put aside the pencil, and got off to sleep
In her dream, a black bull-dozer truck was fully loaded
with men in coats and ties.
Heaps and heaps of human waste all lay over.
It was raining on the waste, nonstop
Lilavati’s dream, so delicate a dream, in light red.

రచన: రామా చంద్రమౌళి

చిన్నప్పటినుండీ వాడంతే
చెప్పాపెట్టకుండా పారిపోతాడు.. ఎక్కడికో తెలియదు
ఆరో తరగతిలో మేమిద్దరం ఉన్నపుడు
ఆ సాయంకాలం.. మామిడికుంట నీటితలంపై
కంక కట్టెతో బాదుతూ కనిపించాడు
అడిగితే.. ‘ఈ నీళ్ళని ఎంత కొట్టినా విడిపోవెందుకురా ’ అన్నాడు
వాడి కళ్ళలోకి చూస్తే.. ఒట్టి శూన్యం
ఒక అవధూత.. నగ్నముని.. స్వాధిష్టాన చక్రంలో మహర్షి
మర్నాడు రాత్రే వెళ్ళిపోయాడు ఇంట్లోనుండి
ఎటు.?- తెలియదు
‘వెదకొద్దు నా కోసం.. మీ జీవితాలకోసం వెదుక్కోండి ’
అని ఒక చీటీ.. టేబుల్‌ పై రాయి కింద
చాలా రోజులే వెదికారు వాడికోసం
అందరూ మరిచిపోతూండగా మెరుపులా మళ్ళీ వచ్చాడు ఒకరోజు
వచ్చి ‘ పోయిన వాళ్ళందరూ మళ్ళీ తప్పక వస్తారు ’ అని ఒక నవ్వు
ఒకరి రాకకోసం నిరీక్షించడమైనా
ఒక మనిషికి వీడ్కోలివ్వడమైనా.. ఎంత కష్టమో
వెళ్ళిపోతున్న రైలును చూస్తున్నపుడు తెలుస్తుంది –
మనుషుల మధ్యా
బాంధవ్యాల అరలు అరల ‘ అర్రే ’ల మధ్య
తేనెటీగ వాలి.. ఝమ్మని లేచిపోతూ నెరిపే పాదరస బంధం
ఒట్టి తామరాకుపైనుండి వెన్నెల్లా ఒలికిపోతూ
‘జస్ట్‌ ఎ డ్రాపాఫ్‌ టియర్‌ ’
బంగాళాఖాతంపై లార్క్‌ పక్షి క్షణకాల మునక
కొంత తనదైన ‘ స్థలం ’ కోసం పరితపన
ఎక్కడా ఖాళీ దొరకదు.,
స్థలాన్వేషణలోనే మళ్ళీ మళ్ళీ పారిపోవడం
గమ్యముండదు
‘టికెట్‌ ఎక్కడికి ’ అంటే
‘ఈ రైలు ఎక్కడికి పోతుందో అక్కడికి ’ అని జవాబు
పట్టాలు దగ్గరికీ రావు.. దూరంగానూ విడిపోవు
నిర్ధారిత స్థాణత
ఒకే పట్టాపై ఎంతసేపు పరుగు.. మొసపోస్తూ
తాజ్‌ మహల్‌ను చూస్తున్నపుడు అడిగాను
‘ఏమి చూస్తున్నావు నువ్వు’ అని
‘దాని పునాదులెక్కడున్నాయో’ అంటూ ఫకఫకా నవ్వు
అప్పుడే ఫడేళ్మని వయొలిన్‌ తీగ ఒకటి తెగిపోయింది

పర్యటనలన్నీ అధ్యయన యాత్రలే ఐతే
రాత్రుళ్లకు రాత్రుళ్ళు
పురుషుడు నాగలై దున్నుతున్న ప్రతి క్షణమూ
రసరంజిత ఉద్విగ్న ఉత్సర్గ వైభవమే
నిద్రిస్తున్న అడవులనూ,
ఆవులిస్తున్న ఎడారులనూ,
అవిభాజ్య మదనోత్పల నదీనదాలనూ
కౌగిట్లో బంధించి బంధించి
అంతా లిబిడో..అతిరతి కాంక్ష
స్వయం సంయోగ విచ్ఛిత్తి పరితపన.,
రాత్రంతా ఉల్కలు ఉల్కలుగా కాంతి కురిసీ కురిసీ
ప్రాతఃకాలం శాంతిస్తున్న ప్రశాంత సమయంలో
అతను మళ్ళీ పారిపోయాడు
బంధనాన్నింటినీ చించుకుని.. తెంచుకుని –
ఒక మనిషి పారిపోతున్నాడూ అంటే
తనుంటున్న చోటు తనుండవసిన చోటు కాదని
తను జీవిస్తున్న జీవితం
తను జీవించవలసిన జీవితం కాదని
పక్షి తన గూడుకోసం జానెడు జాగాను వెదుక్కుంటున్నట్టు
మనిషి చారెడు ‘ స్థలాన్ని ’ ( Space ) అన్వేషిస్తున్నాడని
అన్వేషణంటే.. ఒక లేనిదాని ఉనికిని కనుక్కోవడమే… అని అర్ధమా !

Need Some Space

Translated by U. Atreya Sarma

Since his childhood, he’s been so.
Bolting out without a word, whither nobody can guess.
When he and I were in sixth grade,
I found him one evening
beating the water-surface of the village-pond afar
with a bamboo staff.
On noticing me, he said,
“Why don’t these waters cleave, though I beat them hard?”
I peered into his eyes, they were blank.
An ascetic, a naked hermit
In Swadhishtana Chakra, yogic posture,
he left home the next night, nobody knew where.
“Don’t search for me, only search for your self,”
left a note the table.

His people looked for him many days,
and when everyone almost forgot him,
he suddenly appeared on a certain day like lightning.

Smiling, he said, “Everyone who departs is sure to come back.”
How tough it is to wait for, or bid farewell to someone,
is known when we look at the departing train.
The human relations, a honeycomb maze of cells,
are a mercurial bond
like a honeybee landing on one of its cells
and flying away in a jiffy with a hum,
‘Just a drop of tear’ sliding like moonlight off a lotus leaf.
The lark takes a quick dive in the Bay of Bengal
and pines for a space of its own, but doesn’t find any.
It’s an unending quest for space with no destination.

It’s like querying “Ticket for which station?”
and getting the answer “For the station the train goes to.”
The rails never come nearer,
nor do they move apart from their fixed position.
How long can one run on a single rail, fretting and fuming?
While seeing the Taj Mahal, I asked,
“What’s it you’re looking for?”
And I received the guffaw
“For its foundation.”
And pronto, snapped a string of the fiddle.
If every travel is a study tour,
every nightly moment,
a man turns into a plough and tills,
turns into an intense flame of aesthetic thrill.

The sleepy forests, the yawning deserts,
and the unbroken streams of romantic lilies
in an embrace are tightened and tightened
full of libido, ruing the auto-erotic interruption.
In the serene moments of the dawn
unwinding from the hangover of the night
that soaked nonstop in the showers of shooting stars,
he broke lose once again.

If a man runs away, frantically snapping every bond,
it only means
that the place he has so far lived at is no longer his,
that the life he has so far lived is no more his,
that he is questing for a handful of space
like a bird looking for a nestful of space.
Quest is but seeking out a non-existent existence.

రచన: రామా చంద్రమౌళి

 

జ్ఞానానికి రూపం లేదు.. గాలి వలె
ప్రవహించడం జీవ లక్షణమైనపుడు
స్థితి స్థల సమయ కాలాదులు అప్రస్తుతాలు
అగ్ని ఎప్పుడైనా, ఎక్కడైనా దహిస్తుంది కదా
జ్ఞానమూ, కళా అంతే
దహిస్తూ, వెలిగిస్తూ, దీప్తిస్తూ.. లీనమైపోతూంటుంది –
అది సంగీతమో, సాహిత్యమో, యుద్ధ క్రీడో
శిష్యుడు తాదాత్మ్యతతో భూమై విస్తరించాలి విస్తృతమై .. ఎదుట
అప్పుడు ముఖం రెక్కలు విప్పిన ‘ ఆంటెనా ‘ ఔతుంది
బీజాలు బీజాలుగా, సంకేతాలు సంకేతాలుగా .. జ్ఞాన వినిమయం
ఎప్పుడూ భూమిపై కురిసే చిరుజల్లుల వానే
తడుస్తున్నపుడు, రాగాలు హృదయాన్ని తడుతున్నపుడు
శరీరంలోనుండి.. గుంపులు గుంపులుగా పక్షులు సమూహాలై ఎగిరిపోతూ
లోపలంతా ఖాళీ
చినుకులు చినుకులుగా నిండిపోవాలిక మనిషి –
అలంకారాలుండవు.. శిష్యునికీ గురువుకూ
ఒక ఆత్మా.. ఒక దేహం.. ఇద్దరిలో రవ్వంత అగ్ని ఉంటే చాలు
విద్యే ఒక ఆభరణమౌతుంది
పాఠశాలలో ద్రోణుడూ పాండవకౌరవులూ, కొన్ని కుట్రలు అవసరం లేదు
కళాభ్యాసం నిరలంకారంగా వంటగదిలో,
పశువుల పాకలో, రాతి అరుగులపై కూడా జరుగుతుంది
బీదవాడి ఆయుధమైనా, వాయిద్యమైనా
దానికి ఒక పలికే గొంతూ, ద్రవించే జీవమూ ఉంటే చాలు
గురు శిష్యులు తపో మగ్నతలో ఉన్నపుడు
ఋతువును తోడ్కొని కాలం వాళ్ళ పాదాక్రాంతమౌతుంది
దీపం మట్టి దిగుట్లో కూడా దేదీప్యమై ప్రకాశిస్తుంది –

(పై చిత్రాన్ని ఫేస్‌ బుక్‌లో లభ్యపరచిన మిత్రునికి ధన్యవాదాలు – మౌళి)

TAPAS

Translated by Indira Babbellapati

Wisdom is abstract like air.
When flowing is the mark of life,
time the, status, or place
remain immaterial.
Just as burning and reducing the object
to ashes is the nature of fire,
so is wisdom and art.
They burn and throw light,
be it music, a poem, or
even a game of war.

The student should
immerse himself
so as to spread as the expanding earth.
Only then the countenance becomes
an antenna with wings spreading for
knowledge to transmit in coded letters.
When showers drench us, when a tune

gently knocks at the heart, birds hidden in
the body flap their wings to fly in flocks.
A sudden void is created
only to be filled by rain drops.
No embellishments needed for the teacher and the taught,
one soul, one body and
an iota of fire is enough to make knowledge your jewel.
Who needs a school or a Drona or the Pandavas or
the Kouravas and all that plotting?
Imparting education needs no place.
It can take place in the kitchen,
It can take place in a cattle shed or
can be carried out sitting on a stone-slab!
A beggar’s weapon or an instrument needs
only a voice and life that flows.
When the teacher and the taught are in unison,
time brings with it the seasons to surrender.

A wick burns bright
even in an earthen pan!

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఇక్కడనుండి చూడు.. ఈ ఆఖరి మెట్టుపైనుండి
ముషాయిరా.. రాత్రిని కాల్చేస్తూ కాల్చేస్తూ
ఎలుగెత్తిన స్వరాలను మోసుకుంటూ గాలిలో .. ఒక దుఃఖజీర
ప్రక్కనే నిరంతరమై ప్రవహిస్తూ.. నది.. నిశ్శబ్దంగా –
ఔనూ.. శరీరంలోని ప్రాణం శబ్దిస్తుందా
పాదాలు ఒక్కో మెట్టు ఎక్కుతున్నప్పుడు
అందుకోవాలని అలలు పడే యాతన.. ఒక వియోగ జీవక్షోభ
గజల్‌ గాయని ఒక్కో వాక్యకణికను
యజ్ఞంలోకి సమిధగా అర్పిస్తున్నపుడు
అక్షరాలు.. అగ్నిబిందువులై తేలి వస్తూంటాయి గాలిలో
సముద్ర జలాలపై లార్క్‌ పక్షుల్లా –
భూమిలో విత్తనమైనా, పిడికిట్లో నిప్పైనా
ఎన్నాళ్ళు దాగుంటుంది
మొలకెత్తడం.. దహించడం అనివార్యం కదా –
అర్థరాత్రి దాటుతూంటుంది.. అంతా మత్తు.. స్వరమధురిమ మైకం
వజ్రా హారాలేవో తెగిపోతున్నట్టు

From the Last Step
Hey, look from here,
standing at this last step,
the wind that carried the
vibrating notes that sprang forth
from the ashes of last night’s mushaira.

A sorrowing streak eternally flows beside
a river in a silent flow. Yes, tell me,
if life flows humming in the body?
The waves struggle to capture the feet
negotiating the stairs upward, there
echoes a haunting melody of destitution.
When the ghazal singer offers each of
her lines as the chips to the holy fire,
the letters, like drops of fire, come
floating in the air like larks hovering
on the surface of the sea. How long
can the earth retain a seed in its womb?
How long can fire be held in one’s fist?

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఆవులిస్తూ మనిషి ఒళ్ళు విరుచుకుంటున్న ప్రతిసారీ
సవరిస్తున్నప్పుడు సాగే ఫిడేల్‌ తీగ
సారిస్తున్నప్పటి విల్లు అల్లె తాడూ జ్ఞాపకమొస్తాయి
స్ట్రెచ్‌.. స్ట్రెచ్‌
హృదయమూ, ఆత్మా వ్యాకోచిస్తున్నపుడు
సముద్రం అలలు అలలుగా విస్తృతమౌతున్నట్టు
మనిషిలోని తరతరాల వారసత్వావశేషాలు మేల్కొనడం తెలుస్తూంటుంది
మంచుతుఫానుల్లో మనిషి గడ్డకడ్తూండడం
మండుటెండలో మనిషి కరిగిపోతూండడం
ఒక సత్యాన్ని ప్రవచిస్తుంది
సంకోచించగల మనిషో.. ఒక అక్షరమో
ఎప్పుడో ఒకప్పుడు తప్పక వ్యాకోచిస్తాయని –

కాళ్ళని నిక్కించి మునగదీసుకుంటున్న
కుక్క తను నీ చేయి నిమురుతున్నప్పటి
పారవశ్యాన్నీ అర్థం చేసుకోగలదా
బావి నీటిలోకి బొక్కెనలా
మనిషి ఒక ఏకాంతంలోకి జారిపోతున్న ప్రతిసారీ
కాలసముద్రంలోకి యాత్రిస్తూ యాత్రిస్తూ
తనను తాను వెదుక్కుంటూ
మనిషంటే.. ఒక మహారణ్యాల సమూహమని తెలుసుకుంటూ
ఒక మనిషిలో వంద వేల పురా మానవులను కనుక్కుంటూ…
లోపల చినుకు చినుకుగా
ఎండిన ఆకులూ.. పూలూ.. కొన్ని నక్షత్రాలూ వర్షిస్తున్నప్పుడు
స్ట్రిచ్‌.. స్ట్రెచ్‌.. ఇంకా సాగిపో
విస్తరిస్తున్నకొద్దీ
తీగకు ఒక రాగమందుతున్నట్టు.,
అక్షరం పదమై.. వాక్యమై.. గ్రంథమౌతున్నట్టు
ఒట్టి శబ్దం సాగి సాగి
ప్రవహించీ ప్రవహించీ.. సంగీతమౌతున్నట్టు
రవ్వంత అగ్నిని పొదువుకుంటూ పొదువుకుంటూ
ఒక వాక్యం కవిత్వమై ధగ ధగా మెరుస్తున్నట్టు
స్ట్రెచ్‌.. సాగదీస్తూ సాగదీస్తూ అనంతమౌతున్నకొద్దీ
‘ పరమం ’ (absoluteness) అర్థమౌతుంది –
సంకోచించగల ప్రతిదీ వ్యాకోచిస్తుందనీ
మౌనమే మహాసంభాషణౌతుందనీ
చీకటి వ్యాకోచించీ వ్యాకోచించీ
చివరికి వెలుగౌతుందనీ .,
మనిషి విస్తరించీ విస్తరించీ
చివరికి ఒక ‘ సంతకం ’ ఔతాడనీ తెలుస్తుంది
*************************
సంతకమే.. చివరికి మిగిలే మనిషి జాడ –

**************

Translated by Purushothama Rao Ravela

The Signature

Every time when a human wakes up yawning
and curling out his body,
it appears to me like it is strenthening
the wire of a musical instrument tightly
and also like stretching long the wire tied to an archary bow.
Stretch and stretch
when the heart and soul start expanding,
it is felt as if the sea waves are spanning out,
largely to a wide and far place.

We also assume them as if some heriditary faces,
since many generations are back,
and down the line, they are putting up
brave faces, emerging as energetic forces in lots.
The solidifying nature of humans
in snow storm will tell us a factual truth.
A human or a letter, which have a trait of expanding,
will definitely, of sure are likely to stretch ahead
and very well beyond its limitations.

Can we estimate the value of ecstasy
one derives when he pats his pet,
putting on a softening smoothness
on its head and hair there on?
Like a dropping down bucket in the well waters,
the human also start to slip down into his loneliness,
and eagerly search for his own self and
this search goes unending and ceaseless many a time.

One realises a fact that the humans mean
a cluster of thickly grown forests.
In one human hundreds of age old humans are found at last.
In the process of the act of expansion,
some leaves get dried and flowers get waned
and stars too drowned in rains.
Still, stretch and stretch.
The letters become words, then
sentences and finally, a book.
Streaming its flows, further and further
as it turns out to be a mellifluous music.

Catching hold of a smaller fire stock,
and capturing it into captivity ,
it turns out to be a sentence ,
and there after slowly turns as poetry,
and start to sizzle onwards, so magnificently.

Stretch and stretch
expanding it further more,
till it reaches to infinity, once for all.
Then would one realize it as sheer absoluteness.
whatever contracts, it goes on expanding.
and complete silence too,
turns out to be a day long conversation,
Even the darkness, after a graded stretch,
flashes out as complete brightness.
Likewise, the human stretches and stretches
so that it will be a signature.
It’s so crystal clear.

At long last the signature itself remains
a priceless asset of the humans.

రచన:- రామా చంద్రమౌళి

ఔను .. ఈ శరీరం ఒక పుస్తకమే .. సంహిత
బీళ్ళు, అరణ్యాలు , నదులు, పర్వతాలు .. అన్నీ
ఈ దేహంలోనే .. సుప్త సముద్రాలు , జ్వలితాకాశాలు
పుట వెనుక పుట తిప్పుతూ
ఎన్ని యుగాలుగానో .. ఈ బూజుపట్టిన గ్రంథాల పురాపరిమళం
హోమర్ లు, వ్యాసులు, కంఫ్యూషియస్ లు, సూఫీలు
అన్నీ రక్తనదుల్లో కొట్టుకుపోతూ రాజ్యావశేషాలు
ఏ చక్రవర్తి జాడించి సింహాసనంపైకి బొంగరాన్నో , ఖడ్గాన్నో విసిరినా
అది .. రాజ్యంకోసమో , రమణీ ప్రియద్యూతిక రతిక్రియ కోసమో
రాక్షస హింసానందంకోసమో ,
స్క్రూ డ్రైవర్ ను ఎదుటివాని అరచేయిలో నాటుతున్నప్పటి
రక్తవిస్ఫోటనం .. హింస .. ఒక పైశాచిక పరమానందం
సీ అండ్ ఎంజాయ్ .. షో అండ్ ఎంజాయ్
ఫక్ అండ్ ఎంజాయ్ .. ఎంజాయ్ బట్ డోంట్ ఫక్
అంతిమంగా .. అన్నీ స్రావాలు.. దుఃఖాశ్రు పాతాలు
చివరికి ఒంటరి అశ్వద్థ వృక్ష కొమ్మకు
వ్రేలాడ్తూ , శబ్దిస్తూ .. ఇనుప గొలుసుల చెక్క ఊయల
కిర్ కిర్.. కిర్ కిర్
గాలి నిశ్శబ్ద సాక్ష్యం .. అనాది మానవుని అసలు చరిత్రకు –
యజ్ఞ కుండాల ముందు వేదమంత్ర ఘోష
ఓం నారాయణే బ్రహ్మః .. ఓం నారాయణే శివః
ఓం నారాయణే ఇంద్రః
ద్వాదశ రుద్రులు .. అష్టాదిశ పాలకులు .. వ్యాసులు అరవైఆరు .,
అనాది పురాణ, ఇతిహాస, ఋక్ ఘోషలన్నీ
మూసిన పిడికిట్లో బందీ ఐన చిదంబర రహస్యాలు
విముక్త కాంక్ష .. యుగయుగాల తిరుగుబాట్లలో
హావ్స్ .. అండ్ హావ్ నాట్స్
రెండే రెండు జాతులు ప్రపంచ మానవ మహాసమాజంలో
ఉజ్జయిని కోట గోడపైనైనా, చైనా లాంగ్ వాల్ పైనైనా
ఒరేయ్ తండ్రీ
గోడకు కొట్టిన పిడక ఎండిన తర్వాత రాలిపోవాల్సిందే
మనిషి మాత్రం .. రొచ్చు
గోమూత్రం ఔషదం
విసర్జితాలన్నీ ఒకటి కావు
నీ ఆహారాన్నిబట్టి నీ బహిర్ పదార్థాలు
శుద్ధి చేసుకోవాలి ఎవరికివారు.. అగ్ని చికిత్సతో
ఓం అంతరిక్షగం శాంతిః .. ఓషదయ శాంతిః
వనస్పతయ శాంతిః .. ఓం శాంతిరేవ శాంతిః
అని ఒక మహోధృత అశాంతలోకంలోనుండి
శాంతి క్రతువును మానవమహాప్రపంచమంతా హోమిస్తున్నపుడు
అగ్నిని శిరస్సున ధరించిన మొట్టమొదటి సమిధ ఎవరు .. అంటే
… అది నేనే.. ఆత్మాహుతితో –

రచన: రామా చంద్రమౌళి

 

 

నాగరికతలన్నీ నదుల తీరాలపైననే పుట్టినపుడు

మనిషి తెలుసుకున్న పరమ సత్యం .. ‘ కడుక్కోవడం ‘ .. ‘ శుభ్రపర్చుకోవడం ‘

ఒంటికంటిన బురదను కడుక్కోవడం , మనసుకంటిన మలినాన్ని కడుక్కోవడం

చేతులకూ, కాళ్ళకూ.. చివరికి కావాలనే హృదయానికి పూసుకున్న మకిలిని కడుక్కోవడం

కడుక్కోవడంకోసం ఒకటే పరుగు

కడుక్కోడానికి దోసెడు నీళ్ళు కావాలి .. ఒక్కోసారి కడవెడు కావాలి

మనిషి లోలోపలి శరీరాంతర్భాగమంతా బురదే ఐనప్పుడు

కడుక్కోడానికి ఒక నదే కావాలి-

 

అసలు నది నిర్వచనమే ‘ కడుగునది ‘ అని

మనుషులను, పశువులను, పాపులను, పుణ్యులను

సకల చరాచర ప్రాణిసమస్తాలను కడగడమే నది పని

నది అంటే ఆగనిది

నది అంటే పరుగెత్తేది

నది అంటే వెనక్కి తిరిగి చూడనిది

నది అంటే నిత్య చలన చైతన్య శీలి.. జీవ ఝరి –

 

నదికి పుష్కరమంటే

తల్లి ప్రత్యేకంగా ప్రేమతో బాహువులు చాచి పిల్లలను పిలుస్తూండడమే

‘ బురదలో ఆడుకుని ఆడుకుని మకిలి పట్టిన పిల్లల్లారా

రండి నా ఒడిలోకి .. మిమ్మల్ని ప్రేమతో లాలించి మళ్ళీ

మీ ఒంటి .. మీ హృదయాల బురదనంతా కడిగి శుభ్రిస్తా రండి ‘

అని తీరమై విస్తరించి అభ్యర్థించడమే .. స్నానించడమే

ఇక ఒడ్డున జరిగే క్రతువులన్నీ అంతా ఒక తంతు

పూజలు .. పిండాలు ..    హారతులు .. తర్పణాలు .. అర్ఘ్యాలు

అంతా ఒక యథాలాప తాంత్రిక ప్రక్రియ

పుష్కర పర్యటనలను విహార యాత్రలో, వినోద యాత్రలో చేసుకుని

‘ జస్ట్ టు ఎంజాయ్ .. జస్ట్ టు సీ వాటర్ ‘ అనుకునేవాళ్ళకు

పన్నెండేళ్లకొకసారి పుష్కరించే నది ఒక కొరడా దెబ్బే

నదిని ఒక జీవదాతగా .. ప్రాణప్రదాయినిగా

నదిని ఒక నాగరికతా ప్రదాతగా

ఆఖరికి నదిని తల్లిగా స్వీకరించగల్గడమే  .. పుష్కర పాఠం

నీటిని ప్రాణమని గ్రహించడం .. నీటిని జీవమని తెలుసుకోవడం

నీరే దైవమని ప్రార్థించడం

చివరికి నీరే మనిషని స్పృహించడం

అదే .. అంతిమ పుష్కర పాఠం

నువ్వు పుష్కరుడవో .. పుష్కరిణివో .. జలదేవతా నీకు నా నమస్కారం –