రామా చంద్రమౌళి

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఇక్కడనుండి చూడు.. ఈ ఆఖరి మెట్టుపైనుండి
ముషాయిరా.. రాత్రిని కాల్చేస్తూ కాల్చేస్తూ
ఎలుగెత్తిన స్వరాలను మోసుకుంటూ గాలిలో .. ఒక దుఃఖజీర
ప్రక్కనే నిరంతరమై ప్రవహిస్తూ.. నది.. నిశ్శబ్దంగా –
ఔనూ.. శరీరంలోని ప్రాణం శబ్దిస్తుందా
పాదాలు ఒక్కో మెట్టు ఎక్కుతున్నప్పుడు
అందుకోవాలని అలలు పడే యాతన.. ఒక వియోగ జీవక్షోభ
గజల్‌ గాయని ఒక్కో వాక్యకణికను
యజ్ఞంలోకి సమిధగా అర్పిస్తున్నపుడు
అక్షరాలు.. అగ్నిబిందువులై తేలి వస్తూంటాయి గాలిలో
సముద్ర జలాలపై లార్క్‌ పక్షుల్లా –
భూమిలో విత్తనమైనా, పిడికిట్లో నిప్పైనా
ఎన్నాళ్ళు దాగుంటుంది
మొలకెత్తడం.. దహించడం అనివార్యం కదా –
అర్థరాత్రి దాటుతూంటుంది.. అంతా మత్తు.. స్వరమధురిమ మైకం
వజ్రా హారాలేవో తెగిపోతున్నట్టు

From the Last Step
Hey, look from here,
standing at this last step,
the wind that carried the
vibrating notes that sprang forth
from the ashes of last night’s mushaira.

A sorrowing streak eternally flows beside
a river in a silent flow. Yes, tell me,
if life flows humming in the body?
The waves struggle to capture the feet
negotiating the stairs upward, there
echoes a haunting melody of destitution.
When the ghazal singer offers each of
her lines as the chips to the holy fire,
the letters, like drops of fire, come
floating in the air like larks hovering
on the surface of the sea. How long
can the earth retain a seed in its womb?
How long can fire be held in one’s fist?

రచన: రామా చంద్రమౌళి

ఆవులిస్తూ మనిషి ఒళ్ళు విరుచుకుంటున్న ప్రతిసారీ
సవరిస్తున్నప్పుడు సాగే ఫిడేల్‌ తీగ
సారిస్తున్నప్పటి విల్లు అల్లె తాడూ జ్ఞాపకమొస్తాయి
స్ట్రెచ్‌.. స్ట్రెచ్‌
హృదయమూ, ఆత్మా వ్యాకోచిస్తున్నపుడు
సముద్రం అలలు అలలుగా విస్తృతమౌతున్నట్టు
మనిషిలోని తరతరాల వారసత్వావశేషాలు మేల్కొనడం తెలుస్తూంటుంది
మంచుతుఫానుల్లో మనిషి గడ్డకడ్తూండడం
మండుటెండలో మనిషి కరిగిపోతూండడం
ఒక సత్యాన్ని ప్రవచిస్తుంది
సంకోచించగల మనిషో.. ఒక అక్షరమో
ఎప్పుడో ఒకప్పుడు తప్పక వ్యాకోచిస్తాయని –

కాళ్ళని నిక్కించి మునగదీసుకుంటున్న
కుక్క తను నీ చేయి నిమురుతున్నప్పటి
పారవశ్యాన్నీ అర్థం చేసుకోగలదా
బావి నీటిలోకి బొక్కెనలా
మనిషి ఒక ఏకాంతంలోకి జారిపోతున్న ప్రతిసారీ
కాలసముద్రంలోకి యాత్రిస్తూ యాత్రిస్తూ
తనను తాను వెదుక్కుంటూ
మనిషంటే.. ఒక మహారణ్యాల సమూహమని తెలుసుకుంటూ
ఒక మనిషిలో వంద వేల పురా మానవులను కనుక్కుంటూ…
లోపల చినుకు చినుకుగా
ఎండిన ఆకులూ.. పూలూ.. కొన్ని నక్షత్రాలూ వర్షిస్తున్నప్పుడు
స్ట్రిచ్‌.. స్ట్రెచ్‌.. ఇంకా సాగిపో
విస్తరిస్తున్నకొద్దీ
తీగకు ఒక రాగమందుతున్నట్టు.,
అక్షరం పదమై.. వాక్యమై.. గ్రంథమౌతున్నట్టు
ఒట్టి శబ్దం సాగి సాగి
ప్రవహించీ ప్రవహించీ.. సంగీతమౌతున్నట్టు
రవ్వంత అగ్నిని పొదువుకుంటూ పొదువుకుంటూ
ఒక వాక్యం కవిత్వమై ధగ ధగా మెరుస్తున్నట్టు
స్ట్రెచ్‌.. సాగదీస్తూ సాగదీస్తూ అనంతమౌతున్నకొద్దీ
‘ పరమం ’ (absoluteness) అర్థమౌతుంది –
సంకోచించగల ప్రతిదీ వ్యాకోచిస్తుందనీ
మౌనమే మహాసంభాషణౌతుందనీ
చీకటి వ్యాకోచించీ వ్యాకోచించీ
చివరికి వెలుగౌతుందనీ .,
మనిషి విస్తరించీ విస్తరించీ
చివరికి ఒక ‘ సంతకం ’ ఔతాడనీ తెలుస్తుంది
*************************
సంతకమే.. చివరికి మిగిలే మనిషి జాడ –

**************

Translated by Purushothama Rao Ravela

The Signature

Every time when a human wakes up yawning
and curling out his body,
it appears to me like it is strenthening
the wire of a musical instrument tightly
and also like stretching long the wire tied to an archary bow.
Stretch and stretch
when the heart and soul start expanding,
it is felt as if the sea waves are spanning out,
largely to a wide and far place.

We also assume them as if some heriditary faces,
since many generations are back,
and down the line, they are putting up
brave faces, emerging as energetic forces in lots.
The solidifying nature of humans
in snow storm will tell us a factual truth.
A human or a letter, which have a trait of expanding,
will definitely, of sure are likely to stretch ahead
and very well beyond its limitations.

Can we estimate the value of ecstasy
one derives when he pats his pet,
putting on a softening smoothness
on its head and hair there on?
Like a dropping down bucket in the well waters,
the human also start to slip down into his loneliness,
and eagerly search for his own self and
this search goes unending and ceaseless many a time.

One realises a fact that the humans mean
a cluster of thickly grown forests.
In one human hundreds of age old humans are found at last.
In the process of the act of expansion,
some leaves get dried and flowers get waned
and stars too drowned in rains.
Still, stretch and stretch.
The letters become words, then
sentences and finally, a book.
Streaming its flows, further and further
as it turns out to be a mellifluous music.

Catching hold of a smaller fire stock,
and capturing it into captivity ,
it turns out to be a sentence ,
and there after slowly turns as poetry,
and start to sizzle onwards, so magnificently.

Stretch and stretch
expanding it further more,
till it reaches to infinity, once for all.
Then would one realize it as sheer absoluteness.
whatever contracts, it goes on expanding.
and complete silence too,
turns out to be a day long conversation,
Even the darkness, after a graded stretch,
flashes out as complete brightness.
Likewise, the human stretches and stretches
so that it will be a signature.
It’s so crystal clear.

At long last the signature itself remains
a priceless asset of the humans.

రచన:- రామా చంద్రమౌళి

ఔను .. ఈ శరీరం ఒక పుస్తకమే .. సంహిత
బీళ్ళు, అరణ్యాలు , నదులు, పర్వతాలు .. అన్నీ
ఈ దేహంలోనే .. సుప్త సముద్రాలు , జ్వలితాకాశాలు
పుట వెనుక పుట తిప్పుతూ
ఎన్ని యుగాలుగానో .. ఈ బూజుపట్టిన గ్రంథాల పురాపరిమళం
హోమర్ లు, వ్యాసులు, కంఫ్యూషియస్ లు, సూఫీలు
అన్నీ రక్తనదుల్లో కొట్టుకుపోతూ రాజ్యావశేషాలు
ఏ చక్రవర్తి జాడించి సింహాసనంపైకి బొంగరాన్నో , ఖడ్గాన్నో విసిరినా
అది .. రాజ్యంకోసమో , రమణీ ప్రియద్యూతిక రతిక్రియ కోసమో
రాక్షస హింసానందంకోసమో ,
స్క్రూ డ్రైవర్ ను ఎదుటివాని అరచేయిలో నాటుతున్నప్పటి
రక్తవిస్ఫోటనం .. హింస .. ఒక పైశాచిక పరమానందం
సీ అండ్ ఎంజాయ్ .. షో అండ్ ఎంజాయ్
ఫక్ అండ్ ఎంజాయ్ .. ఎంజాయ్ బట్ డోంట్ ఫక్
అంతిమంగా .. అన్నీ స్రావాలు.. దుఃఖాశ్రు పాతాలు
చివరికి ఒంటరి అశ్వద్థ వృక్ష కొమ్మకు
వ్రేలాడ్తూ , శబ్దిస్తూ .. ఇనుప గొలుసుల చెక్క ఊయల
కిర్ కిర్.. కిర్ కిర్
గాలి నిశ్శబ్ద సాక్ష్యం .. అనాది మానవుని అసలు చరిత్రకు –
యజ్ఞ కుండాల ముందు వేదమంత్ర ఘోష
ఓం నారాయణే బ్రహ్మః .. ఓం నారాయణే శివః
ఓం నారాయణే ఇంద్రః
ద్వాదశ రుద్రులు .. అష్టాదిశ పాలకులు .. వ్యాసులు అరవైఆరు .,
అనాది పురాణ, ఇతిహాస, ఋక్ ఘోషలన్నీ
మూసిన పిడికిట్లో బందీ ఐన చిదంబర రహస్యాలు
విముక్త కాంక్ష .. యుగయుగాల తిరుగుబాట్లలో
హావ్స్ .. అండ్ హావ్ నాట్స్
రెండే రెండు జాతులు ప్రపంచ మానవ మహాసమాజంలో
ఉజ్జయిని కోట గోడపైనైనా, చైనా లాంగ్ వాల్ పైనైనా
ఒరేయ్ తండ్రీ
గోడకు కొట్టిన పిడక ఎండిన తర్వాత రాలిపోవాల్సిందే
మనిషి మాత్రం .. రొచ్చు
గోమూత్రం ఔషదం
విసర్జితాలన్నీ ఒకటి కావు
నీ ఆహారాన్నిబట్టి నీ బహిర్ పదార్థాలు
శుద్ధి చేసుకోవాలి ఎవరికివారు.. అగ్ని చికిత్సతో
ఓం అంతరిక్షగం శాంతిః .. ఓషదయ శాంతిః
వనస్పతయ శాంతిః .. ఓం శాంతిరేవ శాంతిః
అని ఒక మహోధృత అశాంతలోకంలోనుండి
శాంతి క్రతువును మానవమహాప్రపంచమంతా హోమిస్తున్నపుడు
అగ్నిని శిరస్సున ధరించిన మొట్టమొదటి సమిధ ఎవరు .. అంటే
… అది నేనే.. ఆత్మాహుతితో –

రచన: రామా చంద్రమౌళి

 

 

నాగరికతలన్నీ నదుల తీరాలపైననే పుట్టినపుడు

మనిషి తెలుసుకున్న పరమ సత్యం .. ‘ కడుక్కోవడం ‘ .. ‘ శుభ్రపర్చుకోవడం ‘

ఒంటికంటిన బురదను కడుక్కోవడం , మనసుకంటిన మలినాన్ని కడుక్కోవడం

చేతులకూ, కాళ్ళకూ.. చివరికి కావాలనే హృదయానికి పూసుకున్న మకిలిని కడుక్కోవడం

కడుక్కోవడంకోసం ఒకటే పరుగు

కడుక్కోడానికి దోసెడు నీళ్ళు కావాలి .. ఒక్కోసారి కడవెడు కావాలి

మనిషి లోలోపలి శరీరాంతర్భాగమంతా బురదే ఐనప్పుడు

కడుక్కోడానికి ఒక నదే కావాలి-

 

అసలు నది నిర్వచనమే ‘ కడుగునది ‘ అని

మనుషులను, పశువులను, పాపులను, పుణ్యులను

సకల చరాచర ప్రాణిసమస్తాలను కడగడమే నది పని

నది అంటే ఆగనిది

నది అంటే పరుగెత్తేది

నది అంటే వెనక్కి తిరిగి చూడనిది

నది అంటే నిత్య చలన చైతన్య శీలి.. జీవ ఝరి –

 

నదికి పుష్కరమంటే

తల్లి ప్రత్యేకంగా ప్రేమతో బాహువులు చాచి పిల్లలను పిలుస్తూండడమే

‘ బురదలో ఆడుకుని ఆడుకుని మకిలి పట్టిన పిల్లల్లారా

రండి నా ఒడిలోకి .. మిమ్మల్ని ప్రేమతో లాలించి మళ్ళీ

మీ ఒంటి .. మీ హృదయాల బురదనంతా కడిగి శుభ్రిస్తా రండి ‘

అని తీరమై విస్తరించి అభ్యర్థించడమే .. స్నానించడమే

ఇక ఒడ్డున జరిగే క్రతువులన్నీ అంతా ఒక తంతు

పూజలు .. పిండాలు ..    హారతులు .. తర్పణాలు .. అర్ఘ్యాలు

అంతా ఒక యథాలాప తాంత్రిక ప్రక్రియ

పుష్కర పర్యటనలను విహార యాత్రలో, వినోద యాత్రలో చేసుకుని

‘ జస్ట్ టు ఎంజాయ్ .. జస్ట్ టు సీ వాటర్ ‘ అనుకునేవాళ్ళకు

పన్నెండేళ్లకొకసారి పుష్కరించే నది ఒక కొరడా దెబ్బే

నదిని ఒక జీవదాతగా .. ప్రాణప్రదాయినిగా

నదిని ఒక నాగరికతా ప్రదాతగా

ఆఖరికి నదిని తల్లిగా స్వీకరించగల్గడమే  .. పుష్కర పాఠం

నీటిని ప్రాణమని గ్రహించడం .. నీటిని జీవమని తెలుసుకోవడం

నీరే దైవమని ప్రార్థించడం

చివరికి నీరే మనిషని స్పృహించడం

అదే .. అంతిమ పుష్కర పాఠం

నువ్వు పుష్కరుడవో .. పుష్కరిణివో .. జలదేవతా నీకు నా నమస్కారం –

 

 

రచన:- రామా చంద్రమౌళి

అతనికి చాలా దుఃఖంగా ఉంది
పంచుకోడానికి ఎవరూ లేరు.. చుట్టూ వెదికాడు
అంతా అరణ్యం
నాభిలోనుండి తన్నుకొస్తున్న ఆక్రోశంతో ఆకాశం దద్ధరిల్లేలా అరిచాడు
సకల దిశలూ ప్రతిధ్వనించాయి
కాని దుఃఖం తగ్గలేదు
పరుగెత్తి పరుగెత్తి.. ఒక మనిషిని చేరాడు
మధ్య మద్యం సీసాను తెరిచి పెట్టుకుని
దుఃఖ గాథ నంతా వర్షించాడు.. దుఃఖం రెట్టింపయింది
శరీరమంతా కరిగి కరిగి.. అంతా కన్నీరే
వెళ్ళి ‘ యూ ట్యూబ్ ‘ లో
కళ్ళు మూసుకుని విషాదగీతాలనూ, కృతులనూ విన్నాడు
లావా కరుగుతూ నరాల్లో ప్రవహిస్తున్న అనుభూతి
శరీరం అంతర్ధానమౌతున్నట్టు తప్తత
కాని .. అశ్రు అవశేషాలేవో ఇంకా మిగిలే ఉన్నాయి
సంగీతం విన్నాడు .. సంభాషణలు విన్నాడు
ఉద్యమ గీతాలనూ, విషాదానంద బ్రహ్మ ప్రవచనాలనూ విన్నాడు
కాని లోపలి నిప్పు ఆరడంలేదు
లేచి .. ఒంటరిగా.. ఏకాంతంగా.. ఆఖరి మెట్టుపై కూర్చుని
కళ్ళు మూసుకుని లోపలి ప్రపంచంలోకి ప్రవేశించాడు
అంతా నిశ్శబ్దం .. నిరంతరమైన శుద్ధనిశ్శబ్దం
నిశ్శబ్దంలో లీనమౌతున్నకొద్దీ
దుఃఖం మెల్లగా తెల్లని పావురమై.. ఎగిరిపోతూ.. అదిగో
విముక్తత –
*

రచన: రామా చంద్రమౌళి

వాడు బుడిబుడి అడుగులతో పరుగెత్తుకొచ్చి
‘అమ్మా’ మోకాళ్లను చుట్టుకుపోతాడు. పైగా నవ్వు ముఖం నిండా
‘అమ్మ నాదీ’ అన్న వ్యక్తీకరణ
ఈ చంద్రుడు నాది.. ఈ ఆకాశం నాది.. ఈ సమస్తమూ నాదే.. వలె…

ఔను మనిషి తనను తాను స్పష్టంగానే చెప్పుకోవాలి
‘నేను దు:ఖిస్తున్నాను. నేను సంతోషంతో పొంగిపోతున్నాను.
నేను నీకోసం పరితపిస్తున్నాను. నిన్ను ప్రేమిస్తున్నాను.
నువ్వు నాకు కావాలి
నీ కోసం యుగయుగాలుగా ఇక్కడ
ఇదిగో ఈ తీరంపై నేను నిరీక్షిస్తున్నాను
యిక్కడ నేనొక ఒంటరి తెగిన గాలిపటాన్ని
యిక్కడ నేనొక పూచిన చోటనే రాలిన పువ్వునూ.. వలె

వద్దు.. లోలోపల ఏదీ దాచుకోవద్దు
మనిషి పొంగి పొర్లాలి బైటకు పోటెత్తిన కెరటమై
Express like an ocean
రాత్రుళ్ళు పడకపై దొర్లుతున్నప్పుడు
నువ్వు అద్దంపై రాలి జారుగున్న హిమబిందువువు,
అలా వరండాలో నిలబడి కళ్లనిండా శూన్యంతో దిగంతాల్లోకి చూస్తున్నపుడు
నువ్వు నీటి అడుగున ఒక బొక్కెనవు
నిన్ను నువ్వు చేదుకుని చేదుకుని
నిన్ను నువ్వే చెప్పుకో .. విప్పుకో.. ప్రకటించుకో.. వ్యక్తీకరించుకో
కం.. రా.. వచ్చెయ్
ఎప్పుడో.. ఎవరో ఒకరు.. నిన్ను అర్ధం చేసుకుని.. కళ్లనిండా ప్రేమతో
ఒక చిటికెన వ్రేలు నందిస్తారు… ఊం…