రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహన్ రావు సుందర దాసు ఇల్లు దాసు:- ( సరుకులతో ఇంటిలోకి ప్రవేశిస్తూనే) కాళీ కాళీ కాళీ వేళొచ్చెను నీకు ఇంటి వెలుగువు గాగన్ కాళీ:-ఏవండోయ్ దాసుగారూ! డోసేమైనా పడిందా మాంఛి హుషారులో కందళిస్తున్నారు దాసు:-తాళుము రేపటి దాకా పాళికి పదునెక్కు ఘడియ పరతెంచునహో-11 కాళీ:-కలయో నిజమో తెలియదు అలవోకగ ఆత్మసఖుడు అల్లెను కందం బెలకోయిల వలె పాడగ పులకించెను మేను పద్య పోడిమి గనినన్-12 (నోటి వద్ద చేయి పెట్టి వాసన చూసి) […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహన్ రావు 1 వ రంగము కాళి:- కం.అయ్యా లేలే లెండిక బియ్యము పప్పులు సరుకులు వే గమె తేవన్ దయ్యముగా నను దలచుచు కుయ్యో మొయ్యో అనకుడి కొట్టుకువెళ్లన్-1 దాసు:-ఓసినీ! తెలుగు పద్యాభిమానం గ్రూపు గగనమెక్క! హాయిగా వెనకటి లాగా సరదాగా,ఏవండోయ్ సరుకులైపోయాయి, తెస్తే తేండి.లేకుంటే పస్తులే -అనటంలో ఎంత ఆత్మీయత ఉండేది.ఈ మధ్య ఈ వాట్సప్ఛందోభాషణం పుణ్యమా అని మాటలు కరువై, పద్యాల ఊటలు షురువ య్యాయి గదే! కాళి:-కం.ఎప్పటి కెయ్యది […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు ఏదైనా ఒక భాష రావాలంటే కేవలం వస్తువుల పేర్లో స్థలాల పేర్లో తెలిస్తే సరిపోదు. పేర్లనేవి కేవలం నామవాచకాల కిందికి వస్తాయి. పదాలు వాక్యరూపమయినప్పుడే మనం ఎదుటి వారికి మనం చెప్పదలచుకున్న విషయం చేరవేయగలం. సర్వసాధారణంగా వాక్యంలో కర్త కర్మ క్రియ అనేవి ఉంటాయి. ఉదాహరణ అందరు చెప్పే ప్రసిద్ధ వాక్యమే నేనూ చెప్తాను. రాముడు రావణుని చంపెను. ఇది అందరికీ బాగా తెలిసిన వాక్యం. ఇందులో రాముడు కర్త అనీ, రావణుడు […]

తెలుగులో కొన్ని ప్రసిద్ధ వాక్యాలు భాష ఒక సముద్రం. దూరం నుంచి చూస్తే అది ఒక జలాశయమనిపించినా తరచి చూసిన కొలది అపార నిధులు కనిపిస్తాయి. అది విశాలమైనది, లోతైనది, గంభీరమైనది కూడా. మనకు మన పురాణాల్లో లక్ష్మి, చంద్రుడు, కామధేనువు, కల్పవృక్షము, ఐరావతము, ఉచ్ఛైశ్రవము, రత్నమాణిక్యాలు, ముత్యాలు, పగడాలు ఆఖరుకు అమృతం కూడా సముద్రం నుండి లభించినట్లుగానే చదువుకున్నాం. కనుక భాష అనే సముద్రం నుండి కూడా తరచి చూచిన కొద్దీ అనేక విషయాలు తెలుస్తాయి. […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు గతనెల తెలుగు ముద్రిత పత్రికలను గురించి ముచ్చటించుకున్నాం. దానికి కొనసాగింపుగాఈ నెల అంతర్జాల పత్రికల గురించి నాకు తెలిసిన నాలుగు మాటలు. మా చిన్నతనంలో స్విచ్చు వేయగానే లైటు వెలగటమే ఓ గొప్ప కింద భావించేవాళ్లం. దాని తరవాత రేడియో. గ్రామ్ ఫోన్ రికార్డ్, మైకు, ట్రాన్సిస్టర్, టెలిఫోన్ ఇలా ఒకటొకటి చూస్తూ ఆశ్చర్యపడే రోజులు. ఆకాశంలో విమానం శబ్దం వినపడగానే బయటికి వచ్చి ఆకాశంలో చిన్నగా కనిపించే విమానాన్ని చూస్తూ సంబరపడే […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు మాలిక పత్రిక నిర్వాహకురాలు జ్యోతి వలబోజుగారి ప్రోత్సాహ ప్రోద్బలాలతో గత రెండు సంవత్సరాలుగా తేనెలొలుకు తెలుగు పేరిట వ్యాసాలు రాస్తూ వచ్చాను. పత్రిక నిర్వహణ సంపాదకుల అభిరుచి మేరకు అలరారుతుంది. ఈ విషయంలో జ్యోతి వలబోజుగారిని అభినందించాలి. వారు పరిచయమైనప్పటి నుండి గమనిస్తున్నా ఒకటి ఆమె వ్యక్తిత్వం, రెండు ఆమె పనితీరు రెంటికి రెండు ఆదర్శప్రాయాలే. ముక్కుసూటితనం ఆమె విలక్షణత. చేపట్టిన పనిని సాకల్యంగా అవగాహన చేసుకుని, దానికై శ్రమించి పరిపూర్ణత సాధించటం […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు     ఇటీవల కొన్ని ఫేస్బుక్ మరియు వాట్సప్ గ్రూపుల్లో పద్య ప్రక్రియ ప్రధానంగా చేసుకుని అనేకమంది పాల్గొనడం చూసిన తరువాత పద్యప్రక్రియపై కొన్ని భావాలు పంచుకోవాలనిపించింది. పద్యం తెలుగువారి ఒక ప్రత్యేక సాహిత్య సంప్రదాయం.పద్యవిద్య పట్ల మక్కువ గలిగిన వారు పద్య రచన చేయాలనుకునే ఔత్సాహికులైన వారి కోసం నాకు తెలిసిన కొన్ని విషయాలు  మీతో పంచుకోవాలని అనుకుంటున్నాను ———- తెలుగు వారి సాహిత్య అస్తిత్వానికి మూలం పద్యమనేది నిర్వివాదాంశం. సంస్కృతం […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు తెలుగు మాటల ప్రపంచము సువిశాలమైనది. అందులో స్త్రీల పాటలది ఒక ప్రత్యేక ప్రపంచము. ఈ పాటల పుట్టుక పరిశోధనకందనిదని పూర్వ పండితులు గ్రహించినారు. నన్నయకు పూర్వమే శాసనాల్లో కనిపించే తరువోజ పద్యాలు పనిపాటలు చేసుకుంటూ స్త్రీలు పాడే రోకటి పాటలకు చాళుక్య పండితులు తీర్చిన రూపమని ఊహించుటకు వీలున్నది. నన్నెచోడుని కాలానికే ఊయలపాటలున్నాయని పరిశోధకుల అభిప్రాయము. పదమూడవ శతాబ్ది వరకు అంటే పాల్కురికి సోమనాథుని కాలానికి ఊరూరా పాటలు గట్టి పాడే సిరియాళ […]

రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు గత నెల తెలుగుభాషలో ఆమ్రేడితాల గురించి చర్చించుకున్నాం. ఒక భాష సుసంపన్నం, సుందరంగా రూపొందాలంటే అనేక విషయాలు పాటించాలి. భాషా సౌందర్యం మనం వాడే పదాల ఎంపికతో ఇనుమ డిస్తుంది. దానికి భాషలోని అనేక పదాలమీద అవగాహన, సాధికారికత ఉండాలి. అవసరమైనప్పుడు, ఎక్కువ విశదంగా చెప్పటం, అవసరంలేనప్పుడు సంక్షిప్తంగా చెప్పటం ఆవశ్యకం. సాధ్యమైనంతవరకు భావం పునః ప్రస్తావన రాకుండా, పదాలు పునరుక్తి కాకుండా, శబ్దాలంకారము, యతి ప్రాసలు మొదలైనవాటి మీద దృష్టి ఉంటే […]

  రచన: తుమ్మూరి రామ్మోహనరావు     ~~~~~~~~~~~~~ “గలగలా గోదారి కదలిపోతుంటేను బిరబిరా కృష్ణమ్మ పరుగులిడుతుంటే ~~~~~~~~~~   ఎప్పుడూ అనుకుంటూ ఉంటాను జ్యోతి వలబోజుగారి సందేశం రాకముందే ‘చకచకా’ వ్యాసం రాసి పంపించాలని. కాని కొంత పనుల నెపం, మరికొంత బద్ధకం.  ‘గబగబా’ ఏదో రాయటం కాదుగదా. అసలే రాసేది తేనెలొలుకు తెలుగు గురించి. తెలుగు భాష తియ్యదనం గురించి. సరే ఈసారి ఆమ్రేడితాల గురించి మాట్లాడుకుందామనిపించింది.  వేరే భాషల గురించి తెలియదు కాని […]